inönü stadı, istanbul boğazı kıyısında, beşiktaş ile kabataş semtleri arasında yer alır. stad 2004 yılında yenilenerek, kapasitesi 32.086'ya çıkarılmıştır. the times'ın yaptığı dünya'nın en iyi manzaralı 10 stadı sıralamasında inönü stadyumu dördüncü sırada yer aldı.
istanbul'un ilk stadı
istanbul'da futbol karşılaşmaları 1910'lu yıllardan başlayarak 1928'e kadar eski union club stadı'nda, 1929-1947 arasında da fenerbahçe stadı ile taksim topçu kışlası avlusunda yapılan taksim stadı'nda oynanmaktaydı. istanbul'daki ilk statlar ahşap ve tek tribünlü fenerbahçe, beşiktaş ile ortaköy arasındaki ilkel görünümlü şeref stadı'ydı. taksim kışlası'yla birlikte buradaki top sahası da kaldırılınca istanbul'a büyük ve modern bir stat yapımı önem kazandı.
1939'da italya'dan davet edilen ve bu konuda uzmanlığı bulunan dünyaca ünlü stadyum mimarı paolo vietti violi, mimar fazıl aysu ve mimar şinasi şahingiray'la birlikte stadyum için seçilen dolmabahçe sarayı'nın eski hasahırlarının bulunduğu yere uygun bir plan hazırladı. stadın temeli, 19 mayıs 1939'da dolmabahçe sarayı'nın eski has ahırlarının bulunduğu arazide atıldı. ancak kısa bir süre sonra ıı. dünya savaşı'nın getirdiği sıkıntılar inşaatı engelledi. bu nedenle 19 mayıs 1943'te yeniden bir temel atma töreni yapıldı ve hafriyat işine girişildi. harap durumda olan hasahırlar kolayca ortadan kaldırılıp hafriyat yapılabildi. ancak arkada bulunan gazhane tesisleri en büyük problemi teşkil ediyordu. mimar vietti violi'nin çizdiği planın gazhane'ya bakan kısmına el sürülemedi. stadın diğer yerleri plana uygun olarak yapıldı. ancak stadın dolmabahçe sarayı'na bakan yüzündeki büyük demir kapısının iki yanındaki duvara gömülecek tunç rölyefler yapılamadığı gibi, yine bu tribünün sahaya bakan yüzündeki iki küçük kulenin üzerine konulması gereken disk ve cirit atan sporcu heykelleri de yapılıp yerlerine konulamadı. stadın gazhane'ye bakan kısmı da yüksek bir taş duvarla kaplandı.
stada, dönemin cumhurbaşkanı ve mustafa kemal atatürk'ün silah arkadaşlarından olan ismet inönü'nün soyadı verildi. stadın açılışını, dönemin istanbul valisi ve belediye başkanı dr. lütfi kırdar yaptı. stat, o dönemin parasal değeriyle 5,000,000 tl'ye mal oldu.
stadın tarihçesi
inönü stadyumu, 27 kasım 1947'de beşiktaş ile isveç'in aık solna takımı arasında oynanan maçla açıldı. bu stadyumdaki ilk golü de o zamanlar beşiktaş'ın futbolcusu olan süleyman seba atmıştır. ilk maç 3-2 beşiktaş'ın mağlubiyeti ile bitmiştir.
1947'de açılışında adı inönü stadyumu iken 1952'de siyasi nedenlerle adı mithatpaşa stadyumu'na çevrildi, 1973'de tekrar inönü stadyumu oldu. beşiktaş jk, açılışından beri bu stadı kullanmaktadır. kısa bir süre dolmabahçe stadı ismiyle de anıldı.
1998 yılında gençlik ve spor genel müdürlüğü ile bjk arasında imzalan sözleşme ile 49 yıllığına kiralanmış ve adı beşiktaş inönü stadı olarak değiştirilmiştir. bu sözleşmeyle bjk inönü stadyumu ile ilgili tasarruflarda bulunmaya sadece beşiktaş jimnastik kulübü derneği'nin yetkili olduğu hukuken tescil edilmiştir.
beşiktaş futbol yatırımları sanayi ve ticaret a.ş., imkb'ye yaptığı açıklamada bjk inönü stadyumu'nun isminin 2 dönem için fi-yapı inönü stadyumu olarak kullanılacağını bildirdi. ancak yapılan antlaşma 30 aralık 2011 tarihinde fi-yapı tarafından feshedildi.
statta ilk yenileme çalışmaları
inönü stadı ilk inşa edildiği yıllarda günlük ihtiyaca göre düzenlenmiş, çok sayıda seyirci alacak kapasiteli tribünler yerine yapıda estetik görüntüye daha fazla ağırlık verilmişti.
istanbul'un artan nüfusuyla orantılı olarak futbol seyircisi de bir çığ gibi büyüdükçe stad ihtiyaca cevap veremez oldu. 1947'de açıldığında 16.000 kişilik olan stadın kapasitesi 1950'li yıllarda, ilk olarak numaralı tribünün sol tarafına düşen bölüme 5 bin kişilik eklenti yapıldı. bir süre sonra gazhanenin kaldırılmasıyla meydana çıkan arsaya 15 bin kişilik kale arkası tribünün yapılmasıyla stad ayakta 40 bin seyirci alacak duruma geldi.
inönü stadı uzun süre türkiye'deki tek karşılıklı iki kapalı tribüne sahip stad özelliğini korudu.
stadın son hali
2003-04 sezonunun tamamlanmasının ardından hemen başlayan çalışmalarla inönü stadı, yeni bir görünüm kazandı. zemin indirme projesiyle, tribünler ile saha arasında artık sadece 4 metre uzaklık var. bu sayede yüzde 50 artışla, toplam koltuk kapasitesi 21,500'den 32,145'e ulaştı.
kapalı tribünün'de bulunan basın tribünü, taraftarlardan gelen istek üzerine numaralı tribün kısmına alındı. kapalı trübünün orta bölümündeki localar, tribünlerle saha arasında bulunan tel örgüler kaldırıldı. stadın giriş ve çıkışlarını rahatlatmak için kapı sayısı da yüzde 100 artırılarak, 36'dan 72'ye çıkartıldı.
bjk tv için stat içerisinde bir bölüm yapıldı. ayrıca, tuvalet ve büfelere yenisi eklenerek, bakımları tamamlandı.
yeni stat projesi
2013 yılı mayıs ayı ile birlikte stadın 41.903 kişi olması için çalışmalara başlanması planlanmaktadır, inşaatın tahmini süresi 18 aydır. maçka parkı da bjk inönü stadyumu'na dahil edilecektir.
stadın en büyük özelliği üstünün tamamen kapatılabilir gerektiğinde de açılabilir şekilde yapılacak olması. böylece kar, yağmur ağır zemin rüzgar gibi doğal nedenlerden kaynaklanan olumsuz şartlar inönü stadı'ndaki futbolu etkilemeyecek. stadın üstü yazın istendiğinde açılabilecek. ana hatları ortaya çıkan projeye göre sahanın zemini 40 metre kuzeye doğru çekilip deniz tarafındaki eski açık tribünün iç tarafına amfitiyatro yapılacak.
yeni projeye göre bjk inönü stadı'nın içinde alışveriş merkezleri, büyük bir otopark, değişik damak zevklerine uygun restoranlar, mağazalar, ofisler, çok amaçlı kullanılabilen salonlar da olacak.
ayrıca anıtlar kurulu ve istanbul il turizm müdürlüğü ile yapılacak ortak çalışmalar sonucunda stadın tam altından geçen ve gizemini yıllardır koruyan dehlizin turizme kazandırılması da hayata geçirilecek.
