portekiz ilk kez katıldığı 1966 ingiltere'de, hırvatistan ise ilk dünya kupası deneyimi yaşadığı 1998 fransa'da bronz madalyaya uzandı. iki ülke, bu başarılarıyla, 'en iyi yeni takımlar' unvanına sahip oldu.
tarih: 28 temmuz 1966 wembley stadi / londra seyirci: 87.696 hakemler: kenneth dagnall (ingiltere), kevin howley (ingiltere), aly hussein kandil (mısır)
portekiz: jose pereira, festa, baptista, carlos, hilario, graca, coluna (kaptan), augusto, eusebio, torres, simoes teknik direktör: otto gloria (brezilya)
sscb: lev yasin (kaptan), vladimir ponomarev, murtaz khurtsilava, valery voronin, valery danilov, alexei korneev, georgy siçinava, slava metreveli, anatoly banisevsky, eduard malofeiev, viktor serebryanikov teknik direktör: nikolay morozov (sscb)
yardımcı hakemler: kevin howley (eng), aly hussein kandil (egy)
portugal: jose pereira (gk), hilario, coluna (c), antonio simoes, jose augusto, eusebio (eusebio da silva ferreira), jaime graca, jose torres, alexandre baptista, jose carlos, festa
soviet union: lev yashin (gk)(c), viktor serebryanikov, vladimir ponomaryov, murtaz khurtsilava, vasily danilov, valeri voronin, alexey korneev, georgi sichinava, slava metreveli, anatoli banishevski, eduard malofeyev
yedekler: leonid ostrovski, valentin afonin, albert shesternyov, yozhef sabo, viktor getmanov, igor chislenko, galimzyan khusainov, valeriy porkuyan, eduard markarov, anzor kavazashvili, victor bannikov
teknik direktör: nikolai morozov (urs)
goller: 1-0 eusebio (eusebio da silva ferreira) (por) 12' penalty goal 1-1 eduard malofeyev (urs) 43' 2-1 jose torres (por) 89'
yarı final maçlarının iki mağlûbu, portekiz ile rusya bu akşam «wembley»de üçüncülük maçında kozlarını paylaşacaklardır. bu maçın galibi üçüncülükle teselli bulacak, mağlûbu ise acı kaderine bir daha boyun eğecektir.
türkiye saatiyle 20.30 da başlıyacak ve ingiliz dagnal’ın idare edeceği maçın favorisi portekiz takımıdır. sovyetlerin kolay çalım yutması ve ünlü sağ açık çislenkonun yokluğu, narçiçeği formalı takımın şansını daha da arttırmak tadır. ancak, rus defansının çok kuvvetli olduğunu ve yaşin’in formunun zirvesinde bulunduğunu unutmamak lâzımdır. adalıların portekiz takımını tutacağı bu ak
şamki maçta bilhassa eusebio - yaşin mücadelesi bir hayli heyecanlı olacaktır. «kara panter»i bu maçta, turnuvanın yıldızlarından olan voronin marke edecektir.
iki yarı final maçının mağlupları portekiz ile rusya’nın dün akşam «wembley» de yaptıkları 3 unculuk karşılaşması, arzu edilen kalitede olmadı maalesef. ingiltere - portekiz (2-1) şahane yarı final maçını bir yana bırakan, portekiz - brezilya (3-1), macaristan - brezilya (3-1), almanya - rusya (2-1) müsabakalarındaki futbolun çeyreğini bile göremedik bu teselli karşılaşmasında. gerçi maçta heyecanlı hareketler olmadı değil. fakat, iki takım gösterdiği futbol meşin top sporu sanatı yönünden fakirdi. öyle ki, güzel bir maça şahit olmak için imparatorluk stadına akın eden 79000 futbol meraklısı, lokantadan aç karınla eve dönen müşterilerden farksızdı. gerçi, mükemmel aşçılar ve iyi servis yapan usta garsonlar vardı, ama hazırlanan yemek hiç de birinci sınıf bir lokantaya layık değildi doğrusu.
rusya daha iyi oynadı
4 yedekle sahaya çıkan rus takımı, maçın üçte ikisinde hâkim oynamasına rağmen, futbolun cilvesine kurban gitti (1-2). şayet, rus forvetleri beceriksizlik hususunda tam not almasalardı, favori portekiz rahat kaybederdi bu maçı. yine 1 m. 90 lık dev torres, maçın bitimine 2 dakika kala, hayatının altın golünü atmasaydı, temditte sovyetlerin şöhretli rakiplerini yenmeleri daha kuvvetli ihtimaldi. fakat futbol bu. iyi oynayan değil, atan kazanıyor.
çetin bir kayaya çarpıp şampiyonluk eşiğinden dönen portekiz. wembley’in çimlerinde dolaşan bir hayaletten farksızdı. angola'lı zenci kaptan coluna, orta haf hilario, biraz da solhaf ciraça ve «panter kaleci» jose pereira iyi mücadele ettiler ve taşıdıkları formanın hakkını vermeye çalıştılar. ya diğerleri voronin’in bir gölge gibi takip ettiği eusebio ilk devrede attığı nefis penaltı golüyle konuştu sadece. iki ele avuca sığmaz açık ise, sert rakip bekleri önünde, ikinci yarıda silinip gittiler.
direkten dönen talih
maça fırtına gibi girdi rus takımı. daha ikinci dakika dolmadan, ünlü sağaçık metreveli bir ok gibi saplandı portekiz defansına ve patlattı şutunu. fakat, meşin yuvarlak kaleciyi geçtiği hade fileleri bulmadı. direk, narçiçeği formalı takımdan yana çıkmıştı çünkü. hemen akabinde simoes’un 18 den savurduğu füze az farkla dışarı kaçtı.
rus takımının baskısı devam ederken, 13 üncü dakikada portekiz bir frikik kazandı. coluna'nın faul atışında top torres’ın önüne süzülürken, kurtsilava lüzumsuz bir şekilde topu elle tuttu: penaltı. ve «kara panter» eusebio, avladı «dev ahtapot» yaşin'ı usta bir vuruşla. fakat gol, uyuşuk portekizi gayrete getirecek yerde, rusya’yı kamçıladı. 19 uncu dakikada malafaev’in lokum gibi bir pasını banişevski 10 metreden dışarı attı berbat bir vuruşla.
nihayet 44 üncü dakikada metreveli'nin şahane ortasını portekiz kalecisi jose pereira elinden kaçırdı. topa malafaev ve benisevski aynı anda girdiler. santrforun darbesiyle top portekiz filelerini ziyaret etti 1-1. devre böyle kapandı.
ikinci yarıda da ruslar daha iyiydi. 65 inci dakikada augustu'nun şahane volesini yaşin harika bir şekilde kurtardı. 67 nci dakikada j. perera, direğin yardımiyle metreveli'nin füzesini önledi. 82 nci dakikada yaşin, coluna’nın sert şütünü kurtararak alkış topladı. maçın berabere bitip temdit edilmesi beklenirken portekiz sağdan bir akın tazeledi. augusto, danilav'dan sıyrılıp torres'e uzattı pasını. soliç yine topu augusto’ya vererek demarke pozisyonuna girdi ve bu sefer sağaçığın pasını sert bir şütle gole çevirerek takımını üçüncü yapan golü kaydetti.
londra - bir ingiliz bisküi fabrikatörü, dünya futbol kupasında 3. olan portekiz takımına üzerinde «büyük sportmenlik zihniyeti için...» yazılı gümüş bir tepsi hediye edecektir.
portekiz - rusya maçını iki finalist ingilizler ve almanlarla aynı sırada seyrettim. bobby charlton yanımda oturuyor ve biraz ötede de alf ramsey bulunuyordu. buna rağmen maç boyunca ingilizleria en gözde futbolcusu bobby charlton 4 sigara içti, hem de ramsey'in gözü önünde. dayanamadım sordum «- nasıl oluyor da menecerin gözü önünde bol bol sigara içiyorsun» diye. gülerek cevap verdi. «- benim menecere, mencerin bana itimadı olduktan sonra... ben ne zamanki sahada nefessiz kalırım o zaman bana sual sorabilirsiniz. hem de istediğiniz şeklide.»
daha sonra o bana bir sual sordu «- türkiyeden kaç gazeteci geldiniz buraya?» «- 10 gazeteci» diyince şaşırdı. ayırdı. «- türkiyede dünya kupasına bu kadar önem veriyor mu?» «tabii» diye cevap verdim». hem size bir şey söyliyeyim mi türkiyede her fufbolsever sizi çok iyi tanır.» âdeta sevindi charlten.. daha sonra bir sigara yaktı ve benim başka bir sualime cevap verdi «- kupada en beğendiğiniz futbolcu kimdir?» «- uwe seeler. zira alman milli takımını tek başına finalist yapan futbolcu.»
biraz ötede en iyi haf ve orta saha oyuncusu beckenbauer vardı. ve yanında da uwe seeler oturuyordu. beckenbauer 20 yaşında tipik bir alman. uwe seeler’e bir ara sokuldum ve dedim ki «- bobby charlton en beğendiği futbolcu olarak sizi gösteriyor. siz kimi beğeniyorsunuz?» o da tereddütsüz cevap verdi. «ben de bobby charlton'u takdir ediyorum. mükemmel bir futbolcu.
clay'in beğendiği futbolcu
ingiliz milli takımı oyuncuları maça gelirken bir ara clay’ın çalışma salonuna da uğradılar. maksatları vakit geçirmekti. clay onları güler yüzle karşıladı. ve şunları söyledi: «- inanır mısınız rakibim london'u bobby charlton'dan daha az tanıyorum.» tabii bütün ingiliz futbolcularının göğüsleri kabardı bu lâftan. ne de alsa gurur duymak doğuştan hastalık...
dip not: muhammed ali "clay" 6 ağustosta ingiliz ağır sıklet boksörü brian london ile karşılaşacağı için o günlerde londra'da antrenman yapıyor.
«mundo de sportivo» adlı portekiz gazetesinin yazdığına göre, dünya futbol şampiyonası kahramanlarından biri olan eusebio'ya 200 bin türk lirası sağlanmıştır.
gol kıralı sıfatiyle aldığı 30 bin lira ve portekiz federasyonunun her oyuncuya verdiği 40 bin liradan başka eusebio, bir jilet markası olarak adının kullanılmasına müsaade etmekle 36 bin lira, reklamım yaptığı bir ayakkabı fabrikasından da aynı miktarda para almıştır. bu arada eusebio, antrenörü ile birlikte rio belediye başkanı tarafından rio de janeiro'ya dâvet edilmiştir.
