galatasaray, spor toto süper lig'in 16. haftasında gençlerbirliği'ni konuk edecek. şampiyonluğa şimdiden havlu atma noktasına gelen cimbom için büyük önem taşıyan bu karşılaşma, türk futbol tarihi için de farklı bir anlam taşıyor. ocak ayında türk telekom arena'ya geçmeyi planlan galatasaray, yılan hikayesine dönen stat konusunun mutlu sonla noktalanması halinde, ali sami yen stadı'nda son kez taraftarının karşısına çıkacak.
ilk olarak 1936'da yapımına başlanan ali sami yen stadı, galatasaray'ın kazandığı büyük başarılarla futbolseverlerin zihninde yer etti. ancak cimbom'un mabedi, neredeyse bir asırlık tarihinde birçok talihsizliğe sahne oldu. on yılı geçen inşaat süreci, trajedi, prosedürlere boğulan görüşmeler, bitmek bilmeyen yenilemeler ve işçilerin grevi gibi ilginç gelişmeler gizli o tarihte.
kuruluş yıllarında maçlarını papazın çayırı'nda yapan galatasaray, taksim stadı'nın açılmasıyla birlikte avrupa yakasında taraftarlarının karşısına çıktı. 1933 yılında taksim stadı'nın istimlak olup gezi stadı’na dönüşmesiyle yeni bir stat arayan sarı-kırmızılı kulüp, ali sami yen stadı'nın ilk adımını da atmış oldu. 1936'da yapımına başlanan stat, 1940'ta beden terbiyesi genel müdürlüğü tarafından 30 yıllığına galatasaray'a kiralandı. ancak ali sami yen, 15 bin kapasiteyle ancak 1945'te hizmete girebildi.
kapasitenin yetersiz kalması nedeniyle 1950'de genişletme çalışmaları başladı. galatasaray ile beden terbiyesi genel müdürlüğü arasında çıkan anlaşmazlıklar yüzünden yenileme işlemi uzun süre durdu. 1955'te tekrar başlayan inşaat, ödenek yetersizliği ve gerekli izinlerin geç çıkması sonucu 1964'te tamamlandı. işletme hakkı 30 yıllığına galatasaray'a verildi. kulüp, bu faydalanma hakkına karşılık beden terbiyesi'ne ayda 30 bin lira ödeyecekti.
tam 14 yıl süren genişletme çalışmaları sonrası 35 bin kapasiteye ulaşan ali sami yen stadı'nın açılışında çok üzücü bir olay meydana geldi. 20 aralık 1964'te oynanan türkiye-bulgaristan maçıyla stadın kapıları açılsa da, kapasitenin üzerinde seyirci nedeniyle trajedi yaşandı. yeni açık tribünde bir sosisli tezgahının tüp gazı alev aldı. çıkan izdihamda bir kişi hayatını kaybederken, 81 kişi yaralandı.
Üzücü olayın ardından galatasaray, üst üste kötü haberler alacaktı. önce stadın ruhsatsız kaçak bir inşaat olduğu ortaya çıktı. istanbul belediyesi, ruhsat sorunu nedeniyle ali sami yen'de maç oynanmasına izin vermedi. istanbul emniyet müdürü de, başbakan'a maç oynanmaması yönünde rapor sundu. bir kişinin ölümüyle sonuçlanan kazayla ilgili bilirkişi raporunda stat idaresi, beden terbiyesi bölge müdürlüğü, kulüp ve müteahhidi kusurlu bulundu.
sıkıntılar ve sayısız görüşmeyle geçen 9 ayın sonunda ali sami yen, 29 eylül 1965'te oynanan galatasaray-sion maçıyla yeniden futbolla tanıştı.
Ancak futbol federasyonu, bir türlü sami yen'i lig maçlarını açmıyordu. ta ki profesyonel futbolcular sendikası'nın protestosuna kadar. futbolcular, çamur deryası haline gelen mithatpaşa stadı'nda oynamak istemiyordu. tepkiler giderek yükselince, maçlar ali sami yen'e alındı. galatasaray, 2 ocak 1966'da ptt ile karşılaştı.
17 şubat 1973 tarihinde beşiktaş ile göztepe arasında oynanan 18. hafta maçının ardından ali sami yen'in kapıları tekrar kapandı. sarı-kırmızılı takım, son maçına 24 eylül 1972'de mersin idmanyurdu karşısında çıktı.
statta çalışan işçiler, 17 ocak 1977'de greve gitti. stadın kapıları kilitlenirken, futbolcuların tüm malzemeleri ve resmi evrakların çoğu içeride kaldı. bunun üzerine yönetim, beşiktaş maçına 1 hafta kala yeni formalar ısmarladı, kramponlar sipariş edildi. resmi evrakların eksikliği nedeniyle oyunculara yeni lisans çıkarıldı.
1979 yılında beden terbiyesi genel müdürlüğü, ali sami yen stadı'nı galatasaray kulübü'nden devraldı. öyle ki futbolcular, statta antrenmana dahi çıkamıyordu. hergün minübüslere dolan oyuncular, avrupa kıtasından asya'ya geçerek, altunizade sahası veya maltepe tekel sahasında idman yapıyordu.
milyarlık tesis adeta yağmaya terkedilmişti. soyunma odalarındaki duşlar ve musluklar bile çalınmıştı. daha sonra beden terbiyesi genel müdürlüğü tarafından verilen 50 milyon lira ile stat onarıldı. yapılan yeni sözleşmede, sarı-kırmızılı kulübün stattaki intifa hakkı 1994 yılından 2004'e uzatıldı.
galatasaray, bakım ve yenileme çalışmaları adı altında bir kez daha yuvasından ayrı kaldı. tam 7 yıl inönü'de maçlarını oynayan galatasaray, 1980-1981 sezonunda mabedine tekrar kavuştu. ancak çok kötü bir sezon geçiren aslan, 21 aralık 1980'de oynadığı açılış maçında altay'la 0-0 berabere kaldı.
yaklaşık 4.5 yıl sonra "stat bakıma alınacak" açıklaması yapıldı. 27 mayıs 1984'te beykoz ile eskişehirspor arasında oynanan maçın ardından ali sami yen stadı'na kilit vuruldu. 1984-1985 sezonunu inönü ve şükrü saracoğlu'nda geçiren cimbom, 1985-1986 sezonunda da inönü stadı'nda mücadele etti.
ligde üst üste yaşanan şampiyonluklar ve avrupa'da kazanılan başarılarla birlikte galatasaray için geliri yükseltecek modern bir stat kaçınılmaz olmuştu. dönemin kulüp başkanı faruk süren, ali sami yen'in yıkılıp tekrar yapılması için kolları sıvadı. tekfen firması ile 85 milyon dolarlık proje yapıldı.
mehmet cansun yönetimi, eski başkan faruk süren tarafından 10 milyon dolar harcanarak hazırlatılan ve 4 milyon dolar masraf yapılan toplam 14 milyon dolarlık stat projesini rafa kaldırdı. eski projenin hesap edilenden daha az gelir getireceği gerekçesiyle yeni bir proje hazırlanmasına karar verildi.
başkanlık koltuğuna özhan canaydın'ın oturmasıyla proje yeniden değişti. 23 ağustos'ta gerçekleştirilen genel kurul toplantısı'ndan stadın yıkımı konusunda 10 dakikada onay çıktı. geçiş döneminde 2002'de açılışı yapılan atatürk olimpiyat stadı seçildi. taraftarlar buruk ve tepkiliydi. sarı-kırmızılı takım, belirsizlikler eşliğinde yine adres değiştirdi.
bir sezon atatürk olimpiyat stadı'nı kullanan galatasaray, stattaki rüzgar sorununu engellemek için 1 milyon dolar harcayarak fransız bio structures firmasından rüzgar paneli aldı. 13 adet direk için de yerli bir firmaya 350 bin lira ödeyen sarı-kırmızılıların bu yatırımı heba oldu. paneller rüzgar nedeniyle zarar görünce tekrar yerlerinden söküldü. kulüp, bu yüzden fransız firmasıyla mahkemelik oldu.
atatürk olimpiyat stadı çilesine sadece bir sezon dayanabilen galatasaray, hüç düşünmeden mabedine geri dönme kararı aldı. ancak ne stat yenilenmişti, ne de zaten az olan kapasite yükselmişti. aksine 2000'de avrupa'yı titreten galatasaray, maçlarını artık 18 bin taraftar önünde oynamak zorundaydı. oysa hedef, '100. yılda yeni stat'ta oynamaktı. bu arada kullanım hakkı için yapılan yeni sözleşme, 49 sene için 68 milyon dolarlık bir kira anlaşmasıydı.
real madrid, milan, barcelona, manchester united, juventus, liverpool, lazio, leeds united, paris saint germain, glasgow rangers, monaco, deportivo ve psv eindhoven gibi avrupa'nın üst düzey kulüplerini deviren galatasaray, 2006 yılında uefa engeline takıldı. şampiyonlar ligi maçlarının ali sami yen'de oynanmasına izin verilmeyince, bir kez daha olimpiyat stadı'nın yolu tutuldu.
maddi imkansızlıklarla boğuşan galatasaray kulübü, mecidiyeköy'de modern bir stat yerine seyrantepe'de toki imkanlarıyla spor kompleksi projesine yöneldi. öyle ki, yeni stadın yapılacağı mevkiye 'aslantepe' ismi verildi. ancak türk telekom arena'ya geçis süreci ise 'bitmeyen senfoni' tadında oldu.
2007'de ihaleye çıkıldı. aralıkta temeli atılan inşaatın 720 günde bitecek ve 2009-2010 sezonundaki maçlar yeni statta oynanacaktı. ancak ödenmeyen maaşlar, sürekli duran inşaat ve imar planındaki sorunlar nedeniyle açılış ocak 2011'e kadar uzadı. galatasaraylı, ligin ikinci yarısında yeni stadına kavuşmayı umuyor.