mehmet yüce'nin, "idmancı ruhlar: futbol tarihimizin klasik devreleri: 1923-1952, türkiye futbol tarihi - ikinci cilt" kitabından;
1923 senesi bahar ve yaz mevsimleri futbol tarihimiz açısından ilklerin yaşandığı dönemdir dersek yanılmış olmayız. mayıs’ın on birinci günü, cuma, ankara’nın iki önemli takımı ankaragücü (o devirdeki ismiyle turan san’atkâran gücü) ve gençlerbirliği kulüpleri tarihlerinde ilk defa karşılaştı. ankara futbolu ve mezkûr kulüplerin tarihi için bu pek ehemmiyetli müsabakayı ve makaleyi türkiye idman mecmûası’ndan naklediyorum:
[türkiye idman mecmûası, 29 mayıs 1339, sayı 14, s. 418.]
“11 mayıs cuma günü yeni teşekkül eden gençler birliği ile turan san’atkâran gücü arasında bir egzersiz yapıldı. gençler birliği’ni sultâni mektebi talebesi teşkil etmekte ve kendi söylediklerine nazaran idare ve teşkilât itibariyle sultâni namındaki takımla hiçbir alâkaları yoktur.
turan gücü ise, evvelki sayılarımızda söylediğimiz vechle, 338 (1922) senesinde ankara’da teşekkül etmiş ve fakat fabrikalarının adapazarina nakli hasebiyle inhilâl etmişti (dağılmıştı). bu kere ankara’ya gelen bir iki oyuncusu tekrar eski kulüplerini ihyaya çalışıyorlar.
anadolu san’atkâran gücü ile turan gücü ittifak ederek yeniden kuvvetli bir takım teşkiline çalışmışlarsa da turanlıların mutlak kendi namlarının ibkâsı (yaşaması) hususundaki ısrarları bu ittifakı imkânsız bir hâle getirdi. filhakika gönül ankara’da altı değil daha fazla spor kulüblerini görmek ümidindedir. ancak turan gücü de bu hâliyle şimdilik kuvvetli rakiplerine karşı hiçbir zaman temin-i mevki edemez ve ikinci derecedeki takımlara karşı bile muvaffakiyeti pek güçtür. ezcümle, turan birinci takımının ikinci derecede timlerden ma’dûd olan (sayılan) gençlerbirliği ile birer sayıyla berabere kalması bu fikrimizi teyid eder.
gençler birliği’nde pek müstaid (yetenekli) gençler var. hüsrev, mennan ve bilhassa mehmet ali beyler istikbâlin iyi futbolcu namzetleridir.”
ankara futbol birliği'nin 1921'de ankara ligi'ni oluşturması ile, ankara'da ilk resmi futbol müsabakası 26 ekim 1922'de anadolu sanatkarangücü ve talimgâhgücü arasında oynanmıştır.
ankara'nın ilk takımlarından birisi ise ankara sultanisi (diğer adıyla ankara erkek lisesi) takımıdır. futbola meraklı olan münif kemal (ak)'in teşvikleriyle ankara sultanisi beden eğitimi hocası ekrem bey'in yönetiminde iddialı bir futbol takımı oluşturulmuştur. ancak, ekrem bey'in bazı yetenekli oyuncuları takıma almaması gençlerbirliği kulübünün kuruluşuna önayak olmuştur.
takıma alınmayan öğrencilerin ayrı bir kulüp kurma girişimi, 14 mart 1923'te "gençlerbirliği spor külübü" adı tescil ettirilerek tamamlanmıştır.
kulüp kurulur kurulmaz sultani takımı maça çağrılır. yapılan maçı gençlerbirliği 3-0 kazanınca iki kulübün birleşmesi eğilimi oluşur. bir rivayete göre, gençlerbirliği'ni kuran öğrenciler kırmızı-siyah ankara gelinciklerinden bir buket yaparak hocalarının gönlünü almaya gidecekler, kulübün rengi gelinciklerin kırmızı-siyahı ile pekişecektir.
1923-24 sezonunda ankara sultanisi liglerden çekilmiş, artık sadece gençlerbirliği kalmıştır. ancak sultani ile kulüp arasındaki gerilim bir süre daha devam edecektir.
gençlerbirliği ilk kongresini 1925'in mart ayında gerçekleştirir. bu kongreden bir süre sonra, gençlerbirliği'ne dahil olan sultani öğrencileri ankara sultanisi eski müdürü münif kemal'i ziyaret ederek gönlünü alırlar ve kulübün başkanlığını teklif ederler. münif kemal bey bu öneriyi kabul eder ve 9 yıl boyunca sürecek başkanlığının başlaması ile birlikte sultani ile kulüp arasındaki gerginlik sona erer.
kırmızı-siyah renklere sahip gençlerbirliği'nin bu renkleri seçmesi hakkında çeşitli rivayetler mevcuttur:
1- kulüp kurulduktan sonra ihtiyaç duyulan formalar için kumaş almaya giden öğrenciler, gittikleri dükkânda o yılların yoksunluğu içinde sadece kırmızı ve siyah renkli kumaşlar bulabilmiş, biraz da mecburiyetten ilk formalar bu renklerle dikilmiş, bunun sonucunda kulüp renkleri belirlenmiştir.
2- beden eğitimi öğretmeni ekrem bey'in bazı öğrencileri sultani takımına almaması ile sultani'den ayrılarak kurulan kulüp, barış sağlanıp iki kulübün (muallimler birliği ile genç liseliler) birleşmesi söz konusu olduğunda, liseli öğrenciler ankara idadisi (erkek lisesi) müdürü ve muallimler birliği başkanı münif kemal ak'ın gönlünü almak için ona ankara'da oldukça yaygın olan kırmızı-siyah gelincikler götürmüşler, takım da renklerini bu olayın sonucunda bu çiçekten almıştır.
) 
