buenos aires'te ölüm tangosu ali murat hamarat 9 temmuz 2014 line.do
brezilya'da final için kozlarını paylaşacak olan arjantin ile hollanda 1978 dünya kupası'nda şampiyonluk için sahaya çıkmıştı.
turnuvaya doğru: cuntanın gölgesinde...
şili'den 16 yıl sonra dünya kupası düzenleme onuru arjantin'e bahşedilmişti. 1976'da yönetime el koyan ordu, tıpkı hitler'in 1936 berlin olimpiyat oyunları'nda yaptığı gibi turnuvayı bir propaganda aracı olarak görüyordu.
kirli savaş
yıllar süren kirli savaşta insanlar yok oluyordu. sokak ortasında sırra kadem basanlar, gün ışığında buharlaşanlar, işkencede kaybedilenler... dünya kupası ülkeye cuntadan önce verilmişti. bazı ülkeler endişelerini dile getirseler de fıfa, arjantin'in taahhütlerini yeterli görüyor, generaller de organizasyon için hiçbir masraftan kaçınmıyordu...
anneler!
1977'de plaza de mayo'da toplanmaya başlayan beyaz baş örtülü anneler çocuklarını torunlarını arıyorlardı. kısa sürede seslerini tüm dünyaya duyurdular, birçok ülkeye de örnek oldular!
turnuva başlarken: yıldızlar gitmiyor
arjantin'de yaşanan insan hakları ihlalleri, avrupalıları rahatsız ediyordu. hollanda takımı turnuvaya katılıp katılmamayı konuşurken, yıldızları johan cruyff turnuvaya gitmiyordu. sarı fare yıllar sonra ispanya'da başına dayanan silah nedeniyle dünya kupası'na gitmediğini açıklayacaktı. almanya'nın yıldızı paul breitner de federasyonla olan sorunları nedeniyle tango diyarına gitmiyordu. ama o açıkça takım arkadaşlarına, "generallerin elini sıkmayın" demişti.
final yolu: şaibeli final bileti!
1978 dünya kupası'nda gruplarını ilk iki sırada bitiren takımlar ikiye ayrılıyor; lig usulü mücadele ediyorlardı. liderler finale, ikinciler ise üçüncülük maçına çıkacaktı...
hollanda güle oynaya şampiyonluk için oynamaya hak kazanırken, arjantin ile brezilya ikinci grupta çekişmişlerdi. o günlerde karşılaşmalar aynı anda oynanmıyordu. sambacılardan sonra sahne alan tangocuların peru'ya en az dört fark atmaları gerekiyordu. devrede iki, maç sonunda altı olmuştu!
bu karşılaşma üzerine yıllardır konuşuluyor, ve sonucun önceden ayarlanmış olduğu da iddia ediliyor.
maç başlıyor: cruyff'suz portakallar
hollanda tarihindeki ikinci dünya kupası finaline şu 11'le başlıyordu: (ayaktakiler) rep, jongbloed, haan, brandts, neeskens, krol (oturanlar) jansen, poortvliet, willy van de kerkhof, rené van de kerkhof, rensenbrink.
tangocular
tarihlerinde ilk kez dünya kupası finaline çıkan arjantin'in 11'i şöyleydi: (ayaktakiler) passarella, bertoni, olguín, tarantini, kempes, fillol (oturanlar) gallego, ardiles, valencia, ortíz, luis galván.
dakika 5: kaleyi yalayan top
oldukça gergin bir havada dünya kupası'nın finali başlıyordu. henüz maçın 5. dakikasında portakallar bir serbest atış kazanıyor, müsait durumdaki rep'in kafası az farkla dışarı gidiyordu.
dakika 25: kaptan tehlikeli geliyor
olguin'in ortasında topla buluşan kaptan passarella çerçeveyi bulamıyordu. hollandalılar ofsayt diye itiraz ededursun, maçta zaten ortadaki her düdük aleyhlerine çalıyordu...
dakika 27: kalede kaleci var!
27. dakikada hollanda yine önemli bir pozisyon buluyordu. rep'in şutuna dur diyen arjantin'in file bekçisi fillol üç direk arasında yıldızlaşıyordu.
dakika 38: golün adı kempes!
ardiles-luque-kempes şeytan üçgeni dakikalar 37'yi gösterdiğinde, tüm arjantin'i havalara uçurmuştu. fileleri bulan turnuvanın gol kralı kempes olmuştu.
1980'de nobel barış ödülü'nü kazanan adolfo perez esquivel yıllar sonra maçları gözaltında tutuldukları yerde dinlediklerini, hem işkencecilerin hem de işkence mağdurlarının gol diye bağırdıklarını anlatacaktı.
dakika 44: tangocu değil panter
ilk yarının son anlarıydı. geriye düşen hollanda, van de kerkhof kardeşlerin geliştirdiği akında gole bir kez daha yaklaşıyordu. ikizlerden willy ortalıyor, rene indiriyor, rensenbrink altıpastan ağları bulamıyordu. fillol ilk devrenin yıldızıydı!
dakika 54: nazire!
dakikalar 54'ü gösterirken, arjantin tehlikeli gelmişti. jongbloed bomboş durumdaki luque'nin önünde topa müdahele etmese iş işten geçecekti. hollandalı kaleci arjantinli meslektaşına nazire yapmıştı.
dakika 82: beraberlik zamanı
ilk yarıda iki önemli fırsattan yararlanamayan rep'in yerine 59. dakikada oyuna dahil olan nanninga, bitime az bir süre kala eşitliği getirmişti. ikizlerden rene van de kerkhof kesmiş, roda tarihinin en golcü ismi fillol'u avlamıştı.
dakika 91: yurtsever direk!
maç tam uzatmalara gidiyor derken gelişen rensenbrink'in vuruşu fillol'u geçiyor, meşin yuvarlak direkten dönüyordu. top birkaç santim daha sağa gitse, hollanda kupayı kazanacaktı. askeri cunta o direği albay yapsa yeriydi!
dakika 105: yine kempes, yine gol!
uzatmaların ilk devresinin sonlarıydı. ev sahibi yine tehlikeli geliyor, top ayağına yapışan kempes günün başarılı isimlerinden jongbloed'u avlıyordu.
dakika 115: topun tangosu
115. dakikaydı. kempes yine hollanda savunmasını hallaç pamuğu gibi atıyor, ondan seken top bertoni'nin önüne düşüyordu. top filelere giderken hollandalıların elleri havadaydı. ancak bekledikleri elle oynama kararı çıkmamıştı.
maç sonu: şampiyon arjantin!
kalan dakikalarda başka gol olmuyor, ev sahibi arjantin tarihinde ilk kez dünya kupası'nı kaldırıyordu.
kupa töreni: mutlu diktatör
askeri cuntanın başında olan general videla kupa töreninde pek mutluydu. futbolcuları zafere ulaşmış, o da istediğini almıştı. arjantin, 1983'te demokrasiye geçmiş, 1985'te yargılanan diktatör ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştı. 1990'da carlos menem tarafından affedilse de 2010'da açılan bir davada kendisine yine ömür boyu hapis cezası çıkmıştı. 2012'de de sistematik olarak çocuk kaçırmaktan 50 yıl hapis cezası verilen videla, geçen yıl hapishanede öldü.
