mehmet yüce'nin türk futbol tarihi - birinci cilt: osmanlı melekleri adlı kitabından;
anlaşılan 1880’lerin istanbul’u spor açısından oldukça renkli... başta kriket ve ragbi olmak üzere çim tenisi de oynanıyor. ya futbol, o oynanmıyor mu? sorumun yanıtını almakta gecikmiyorum. aynı gazetenin 1 aralık 1880 çarşamba nüshasında okuduğum haber daha önce bütün bildiklerimi alt üst ediyor:
“geçen cumartesi günü kadıköy’de constantinople football club üyeleri ilk yanm saati ‘association’ sonrasında da ‘rugby union’ kuralları ile bir futbol maçı yapmışlardır.”
bu haberin o kadar çok önemi var ki, nereden başlayacağımı bilemiyorum. öncelikle futbol tarihimizin başlangıcı ile ilgili bütün bildiklerimizi buruşturup çöpe atıyor.
özetleyecek olursak; 1880 senesi, 27 kasım cumartesi, öğleden sonra istanbul kadıköy’de ıngiliz futbol federasyonu kuralları ile (bu bizim bildiğimiz futboldur) yanm saat de olsa bir futbol maçı yapılmıştır. yani futbol daha önce ezberletildiği gibi 1890’lı yılların ortalarında değil, çok önce istanbul’da oynanmıştır. bunun ilk futbol maçı olmadığı da açık. gazete "birlik kuralları’ derken bunu herkesin bildiği ve daha önce de oynandığı havasında yazıyor. tıpkı ragbi gibi futbol da 1880’lerden önce istanbul’da ingilizler tarafından oynanıyor.
gazete müsabaka ile ilgili ayrıntıları da yazmış:
“yakışıklılar ve tipsizlerden oluşan iki takımın bu maçında bol gol gördük. maça kulüp üyelerinin büyük bir bölümü havanın yağışlı olması ve hastalık gibi mazerederle katılamadı. bu yüzden maç yetersiz sayıda oyuncu ile yapıldı. yarım saatlik birlik kuralları ile oynanan maçtan sonra yapılan ragbi maçında bay block ve graves güzel sayılar yaptılar. öğleden sonra yapılan maç sırasında tuhaf bir gelişme de yaşandı. bir atak sırasında çizginin içine giren bir ‘muhacir’ (muhtemelen kırım savaşı göçmeni) o sıra birbirleriyle çarpışan oyuncuların arasında kalarak fena halde yaralandı. umarız önümüzdeki hafta katılım daha çok olur da daha güzel maçlar izleriz.”
kayıdara geçen ilk futbol maçı diyebileceğimiz yakışıklılar-tipsizler maçının takım kadrolarını da vermiş gazete:
ragbi tarihini incelendiğinde rugby union kurallarının yanında 1895 yılından başlayarak ‘rugby league’ kurallarının da uygulanmaya başladığı görülür. association rules tabiri ise bizim anladığımız futbol için kullanılıyor. maçın yapıldığı tarihi de göz önüne alırsak gazetede bahsedilen ‘association rules’ tabiri için, ragbinin başka kurallarla oynanan bir türü olduğunu düşünemeyiz. kaldı ki, gazete yanm saat sonra ragbi maçına geçildiğini özellikle belirtiyor. burada futbolu ihlal eden tek nokta yeterli oyuncu katılımı olmaması nedeniyle maçın yediye karşı sekiz kişilik takımlarla yapılması.
