ilk basımı 1997 olan eduardo galeano'nun "gölgede ve güneşte futbol" kitabından;
watergate binasındaki casusluk skandalıyla şimşekleri üzerine çeken başkan nixon'm durumu oldukça kritikti; aynı yıl bir uzay mekiği jüpiter'e doğru yol alırken, vietnam'da yüz sivili katleden teğmen, washington tarafından suçsuz bulunuyordu; öldürülenler alt tarafı yüz kadar vietnamlı sivildi.
roman yazarlarından miguel angel asturias ile par lakgervist hayata veda ederlerken, ressam david alfaro siqueiros da son nefesini veriyordu. arjantin tarihinde ateş ve baruttan ibaret bir sayfada yer alan general peron da can çekişiyordu. caz kralı duke ellington da aramızdan ayrılıyordu. basın kralının kızı patricia hearst kendisini kaçıranlara âşık olunca babasını bir burjuva domuzu olmakla suçlayarak banka soyma girişiminde bulunuyordu. miami'den gelen güvenilir haberlere göre fidel castro'nun devrilmesi an meselesiydi.
yunanistan'da ve portekiz'de dikta rejimlerine son veriliyordu, portekiz'de karanfiller ihtilali gerçekleşirken "grandola, vila morena" şarkısı dillerden düşmüyordu. şili'de augusto pinochet iktidarını sağlamlaştırırken, ispanya'da general franco kendi adını taşıyan bir hastaneye yatır ılıyordu.
tarihî bir oylamada italyanların boşanmanın kabulü lehinde oy kullanmaları, evlilik sorunlarının çözümünde bıçak, zehir ve benzeri yöntemlere başvurmaktan vazgeçmiş olduklarını gösteriyordu. tarihe geçecek bir başka oylamayla da dünya futbolunu yönlendirenler fifa'nın başkanlığına joâo havelange'yi getiriyorlardı. havelange, isviçre'de ünlü stanley rous' dan görevi devralırken, bu arada almanya'da 10. dünya futbol şampiyonası başlıyordu.
şekil yönünden farklı bir kupa sahibini bulacaktı; bu seferki rimet kupası'ndan daha çirkindi, ama onu elde etmek için dokuz avrupa, beş latin amerika ülkesinden başka avustralya ve zaire yarışacaklardı. sovyetler birliği şampiyonaya katılamamıştı. çünkü eleme maçları safhasında sovyetler, şili'nin nacional stadı'nda oynamayı reddetmişlerdi; burası bir süre önce toplama kampı ve kurşuna dizilme yeri olarak kullanılmıştı. o zaman şili karması bu statta futbol tarihinin en ilginç olayını yaşadı: şilililer karşılarında herhangi bir rakip olmaksızın sahaya çıkarak halkın çılgınca alkışları orasında boş kaleye birkaç gol gönderdiler. daha sonra şili, dünya kupası'nda tek bir maç dahi kazanamadı.
bu arada sürpriz bir gelişme oldu: hollandalı futbolcular almanya'ya yanlarında eşleri, nişanlıları ve sevgilileri olduğu haldegelip onlarla birlikte kampa girdiler; attıkları on dört gole karşılık yalnızca bir gol yemişler ve bunu da şanssızlık eseri kendi kalelerine atmışlardı. kısacası 74 dünya kupası'nın en ilginç ekibi "mekanik portakal" adı verilen hollanda'ydı; rinus
mixhels'in çalıştırdığı cruyff, neeskens, rensenbrink, krol ve öbür yorulmak nedir bilmeyen oyunculardan oluşan hollanda karması bir hayli ilgi gördü.
final maçından önce cruyff ile beckenbauer flama değiştirdiler. ve sürprizlerle dolu bu şampiyonanın en son sürprizi de kaiser ve adamlarının, hollandalıların pişmiş aşına soğuk su katmaları oldu. bütün tahminlerin aksine meier, müller ve breitner favori gösterilen hollanda'yı devirmede zorluk çekmediler ve sonuçta almanya maçı 2-1 alarak şampiyon oldu. tarih burada bir kez daha tekerrür etmişti: aynı şekilde, 1954 yılında isviçre'de oynanan final karşılaşmasında almanya namağlup unvanlı macaristan'ı devirmişti.
federal almanya ve hollanda'nın ardından üçüncü sırayı polonya aldı. brezilya dördüncü oldu. polonyalı futbolcu lato yedi golle gol sıralamasında birinci oldu; bir diğer polonyalı szarmach ve hollandalı neeskens onu beşer golle izlediler.
) 
