Galatasaray’ın UEFA şampiyonluğu, Fenerbahçe’nin Sevilla zaferi, Beşiktaş’ın Londra’daki Chelsea galibiyeti asla unutulmaz.
03/08/2008 BAĞIŞ ERTEN
Futbolda dün yoktur derler. Doğru ama hatıralardaki o dünkü doyumsuz maçları kim silebilir ki? ‘macanilari.com’ adlı site, herkese anılarındaki en güzel maçları anlatma fırsatı sunuyor. Oluşumun mimarı Mehmet Ali Çetinkaya’yla çabasının altında yatan futbol sevdasını ve sitesini konuştuk
İSTANBUL - Malum, internet çıktı çıkalı futbolda mertlik bozuldu. Herkes herkesi ‘google’lıyor, ortalık her konuda bilgi belge sahibi insan kaynıyor, bu hızlı gelişmeye ayak uyduramayan ise yaya kalıyor. Tamam, siber alemden gelen bilgilerin teyidi zor ve bazen insanı yanıltabiliyor. Ama bazen de eşsiz bir kaynak bir tık ötenizde duruyor. İşte onlardan biri ‘macanilari.com’. Türk futbolunun maç arşivinin tamamı var orada. Fenerbahçe Göteborg’u kaç kaç yendi, Gençlerbirliği’nin ilk Avrupa Kupası maçı nasıl bitti, 3-4’lük Fenerbahçe-Beşiktaş maçında tribünde neler yaşandı, Galatasaray’ın UEFA süreci neydi? Skorlar ve maçlar listelenmiş, 10 bin futbolcu, 14 bin karşılaşma okunmak ve anı, bilgi girilmek üzere sizi bekliyor. Sitenin mimarı Mehmet Ali Çetinkaya’yla böylesi bir proje oluşumunu konuştuk.
Klasik soru: Böyle bir site fikri nereden çıktı? Kim seni pösteki saymaya zorladı?
Her şey 2007 Eylülü’nde futbol yazılarından derlenmiş bir kitabı okurken başladı. Orada gördüğüm bir maç anısıyla kafamda bir ampul yandı. Futbolun bu kadar sevildiği ülkemizde her erkek muhabbetinde laf döner dolaşır futbola gelir ve herkes sırayla maçlarla ilgili anı ya da bilgisinden bahseder. Kısacası her futbolseverin maçlarla ilgili yazacağı bir şeyler mutlaka vardır. İşte bu tip anı ve bilgilerden oluşan bir ‘maç bilgi bankası’ oluşturma fikri öyle yeşerdi aklımda. Düşünsenize, 1965-1966 sezonunda maçın bitimine doğru skor 1-0 Altay’ın lehine iken tatil edilen ve Altay’ın 3-0 hükmen galip sayıldığı İzmirspor maçına giriyorsunuz ve karşınıza maçın hakemi Doğan Babacan’ın bir gazetede yayınlanan röportajda maçı neden tatil ettiğini kendi anlatımıyla okuyorsunuz. Aynı maçı tribünde izleyen bir başka kullanıcı tribünde yaşananları anlatıyor. Bir başka kullanıcı maçın detay bilgilerini (kadrolar, hakemler, goller vs.) giriyor. Bir diğeri de maçın istatistiki önemini yazıyor. (İzmirspor’un ligdeki 100. maçı gibi) böylece hem futbol araştırmacıları için hem futbolseverler için bu bilgi ve anılar eşsiz bir kaynak oluşturuyor.
Bu projede en önemli sorun sitede kullanılacak maç veri bankasının oluşturulmasıydı. Ama hem bizim o sıralar sevgili Cem Pekin ile üzerinde çalıştığımız futbol sitesi için hazırladığımız veri bankası, hem de daha önce www.gencler.org: Gençlerbirliği Taraftarlarının Yorum, Haber ve İstatistik Sitesi’nde de benzer bir veri tabanı kullanmamız elimizi bayağı kolaylaştırdı. Projeyi kafamda şekillendirirken bir yandan da başta Cem Pekin, Kerem Tuksal, Süleyman Çetinkaya, Erdem Ceydilek, Umut Besler, Serkan Güngördü, Cenk Özcanlı, Aslan Ünal olmak üzere birçok kişiyle fikrimi paylaştım. Hepsinin hoşuna gitti. Bu arada Kerem Tuksal’ın, ‘siteye üye olan ve 10 farklı maça anısını-bilgisini paylaşanlara “nickname” olarak bir futbolcu ismini alması’ fikri aklımıza yattı. Bu bağlamda Kerem Abi’nin desteği ile 10.000 futbolcudan oluşan bir futbolcu veri tabanı da hazırladık ve onu da siteye ekledik. Bir ay gibi kısa bir sürede site ortaya çıktı ve önce eşe-dosta test için açıldı. Testler sırasında birçok değişiklik ve eklenti yapıldı. Ardından site bugünlere geldi...
Merak sorusu: Kaç tane maçın bilgisi ve anısı var ve bunların ayrımı nasıl? Arama yapılması kolay mı?
Proje ilk aklıma geldiğinde sadece 59’da başlayan milli ligden günümüze kadar oynanan tüm 1. Lig/Süper Lig maçlarını (ki yaklaşık 14 bin maç) siteye eklemek vardı. Yani sadece 1. Lig maçları olacaktı. Ama zamanla hem ilgi çekeceğini düşünerek hem de “madem bu işe başladık havuzu geliştirelim” diyerek önce Türkiye Kupası, Cumhurbaşkanlığı Kupası, Başbakanlık Kupası, Atatürk Kupası ve Türk takımlarının tüm Avrupa kupaları mücadelelerini, ardından tüm A Milli takım maçlarını ekledik. Yola çıkınca dönmek olmuyor. Tüm Avrupa Şampiyonası ve Dünya Kupası finallerini de ekleyerek maç havuzumuza yabancı milli takımların da karşılaşmalarını koymaya başladık. Hemen ardından Avrupa Kupası maçlarını ekledik. Böylece maç havuzumuzda yaklaşık 21 bin karşılaşma oldu.
Henüz bir yıl olmadı, buna rağmen hızla 400’ü bulan kullanıcılarımız 2100’e yakın maça 5400’e yakın anı, bilgi ya da istatistik girdiler. Bu veriler de sınıflandırılmış durumda. Maçın türü, sezonu, kupasını seçiyorlar. Ardından diğer seçenekler geliyor. Anı mı, bilgi mi? Maçı tribünde mi izlediniz? Deplasmanda mı, içeride mi? Yoksa saha içi göreviniz var mıydı (futbolcu, hakem, antrenör)? Duygu haliniz neydi (mutlu, mutsuz, sinirli)? Bu sayede her türlü arama yapabiliyorsunuz. Örneğin Fenerbahçeli taraftarların ‘mutsuz’ ya da ‘sinirli’ anılarını bulabilirsiniz... Ayrıntılı arama gerçekten önemli bir bölüm. Çünkü bu sayede maçları listeleyebiliyorsunuz. Mesela 1997-1998 sezonunda Gençlerbirliği’nin evsahibi olduğu maçların hepsini görebilirsiniz.
Internet okyanusunda sizinkine benzer bir site var mı?
Umarım yanlışım yoktur ama bildiğim kadarıyla Türkiye’de de yabancı ülkelerde de sadece futbol üzerine ve bu kadar geniş maç veri tabanlı böyle bir site yok.
Akademik soru: Girilen bilgilerin sağlamasını yapıyor musunuz? Site futbol araştırmacıları için de bir referans olabilecek mi?
Siteye girilen bilgilerin sağlamasını yapmaya çalışıyoruz ama bazı bilgiler çok özel ve ne yazık ki karşılaştıracağımız yerler olmayabiliyor. Örneğin 1970 ve 1980’lerde oynanan lig ve Türkiye Kupası maçlarına yazılan bazı bilgileri karşılaştırma şansımız olmuyor. Ama sitede bu kontrolü kullanıcıların kendi kendilerine yapmaları için yazılan her anı/bilgi ya da istatistikin altına ‘uyarı’ linki koyduk. Bu sayede kullanıcılar yazılanla ilgili her türlü eleştiri ve hata bildirimini yapabiliyorlar.
En unutulmazları hangisi?
Galatasaray’ın Monaco zaferini tribünde izleyen bir futbolseverin yazdıkları ya da Recep’in kendi kalesine efsanevi bir gol attığı Malmö-Beşiktaş maçını tribünde izleyen futbolseverin yazdıkları çok hoşuma gitmişti. Tabii site sayesinde bizler de birçok enteresan bilgiler öğreniyoruz. Mesela geçen sezon Beşiktaş’ın Liverpool’a 8-0 yenildiğinde bayağı bir gündem olmuştu. Ama geçenlerde bir kullanıcı Avrupa Kupalarındaki en gollü maçları yazmış. Oradan Liverpool’un aslında Avrupa Kupaları tarihinde üç farklı kupada üç kere rakip takım filelerine 10 ve üstü gol attığını ve bu alanda tek olduğunu öğrendim.
