ispanya, 2006 yılında romanya'ya 1-0 kaybettiğinden beri oynadığı 21 maçta da yenilgi yüzü görmedi. ispanyollar bu maçlardan 18'sini kazanırken, 3 kez berabere kaldı.
ispanya'nın en uzun yenilmezlik serisi ise 2004 ağustos ile 2006 haziran ayı arasındaki 25 maçla geldi.
ıspanyanın daha önce avrupaşampiyonasında tek birinciliği 1964 de kendi evinde sscb yi 2-1 yenerek kupayı alması oldu.
almanya ise 1972,1980 ve 1996 nın şampiyonu ve bu kupada en fazla şampiyon olan ülke
eğer ispanya kupayı alırsa teknik direktör aragones kupayı kazanan en yaşlı teknik direktör olacak.aragones maç günü 69 yaş 337 günlük olacak.daha önceki rekor 2004 de otto rehnagele aitti.
ispanya ayrıca şampiyon olursa 1984 fransadan beri grup maçlarının tamamanını kazanıp şampiyon olan ilk takım olacak.
ispanya şampiyon olur ve david villa da gol kralı olursa 1988 de hollanda şampiyon ,marco van bastenin gol kralı olduğu gibi turnuva gol kralı da şampiyon ülkeden çıkmış olacak.
almanya ,ilk şampiyonluğunu batı almanya zamanında 1972 belçika da finalde sscb yi gerd müller (27, 58) ve herbert wimmer (52) in golleri ile 3-0 yenerek kazanmıştı.
1980 de italyada bu sefer belçikayı 2-1 yenerek şampiyon oldular.1988 de kendi evlerinde hollandaya yarı finalde elenip,1992 de göteborg da danimarkaya finalde kaybettiler.
1996 da ingiltere de ise çek cumhuriyetini finalde 1-0 geriye düştükleri maçta uzatmada altın gol ile yenip şampiyon oldular.
ispanya ise 1964 de ki şampiyonluktan 20 sene sonra euro84 de evsahibi fransaya finalde 2-0 yenildi ve 2.oldu.golleri michel platini (57) frikikten(kaleci arconada topu koltuk altından kaçırmıştı) ve bruno bellone (90) da atmıştı.
ispanya en son 12.02.2003 de palma de mallorca da oynanan maçta almanyayı 3-1 yenmişti.goller raúl ( 32),fredi bobic (38) , raúl ( 77-penaltı) ve guti (83) den gelmişti.o günkü kadrolar şöyleydi:
almanya: oliver kahn, arne friedrich, christian wörns, christoph metzelder, tobias rau (frank baumann 51, hannko balitsch 62), bernd schneider (paul freier 74), jens jeremies, carsten ramelow, jorg böhme, fredi bobic (benjamin lauth 59), miroslav klose (oliver neuville 82).
ağustos 2000 de almanya ispanyayı hannoverde 4-1 yenerken ballack almanya takımında oynuyordu.şuanda 2000 deki kadrodan kalan tek oyuncu.o maçta alexander zickler ve mehmet scholl 2 şer gol atmışlardı.
almanya ,ispanyaya karşı dünya kupası ve avrupa şampiyonası gibi büyük turnuvalarda oynadığı 5 maçın 3 tanesini kazandı.
euro84 de antonio maceda 90.dakikada kafa golü ile ispanya 1-0 kazanmış,derwall alman milli takımından istifa etmek zorunda kalmıştı.
euro88 de grupta rudi voellerin 2 golü ile 2-0 almanya kazandı.
dünya kupalarında ise 1966 da almanya ispanyayı 2-1 yendi. 1982 de 2.grup maçlarında almanya gene 2-1 kazandı en son 1994 de grupta oynanan maç 1-1 bitti.
oyuncu olarak ispanya teknik direktörü aragones almanlara karşı pek başarılı olamadı.15.05.1974 de şampiyon kulüpler kupası finalinde brükselde normal süre 0-0 bitmiş,aragones 114 de takımını 1-0 öne geçirmiş tam kupayı aldık derlerken 120 de schwarzenbeck beraberlik golünü atmıştı.o zamanki kurallar gereği penaltılara gidilmemiş,2 gün sonra bir maç daha oynanmıştı.
17.05.1974 de oynanan maçı bu sefer bayern münchen 4-0 kazanarak şampiyon olmuştu.
aragones ayrıca gene atletico forması ile 1965-66 sezonunda kupa galipleri kupasında bv borussia dortmunda karşı oynamış ilk maç ispanya da 1-1 bitmiş,almanyadaki maçı 1-0 kazanan dortmund o sene finalde liverpoolu 2-1 yenip kupayı almıştı.
aragones teknik direktör olduktan sonra bir alman takımı ile ilk kez 1975-76 uefa kupası 2.turunda karşılaşmış, eintracht frankfurt, aragonesin atletico madridini ispanya da 2-1,almanyada da 1-0 yenmiş ve elemişti.
aragonés ertesi sene bu sefer aynı kupada yarıfinalde hamburg takımını ispanyada 3-1 yenmesine rağmen rövanşta 3-0 kaybedip elenmişti.hamburg o sene finalde anderlechti 2-0 yenip kupayı kaanmıştı.
aragones ayrıca doğu alman 1. fc dynamo dresden takımına 1979/80 uefa kupası ilk turunda ispanya da 2-1 deplasmanda da 3-0 yenilip elenmişti.
1996/97 de çalıştırdığı valencia ise uefa kupası ilk turunda bayern müncheni ispanya da 3-0 yenmiş,deplasmandki maçı 1-0 kaybedip elemişti.ancak ilerki turlarda bu sefer o sene kupayı alacak olan schalke çeyrek finalde almanya da 2-0 kazanıp,rövanşta 1-1 beraberlikle gene aragonesi elemişti.
aragones teknik direktör olarak bu kadar alman takımları ile oynarken alman löw avrupa kupalarında ispanyol takımları ile daha önce hiç karşılaşmadı.
alman milli takım kaptanı ballack bu sene chelsea ile şampiyon kulüpler kupasını kaybetmişti,ispanyaya finalde kaybederlerse aynı sene avrupa futbol şampiyonasını da kaybeden oyuncular arasına katılacak
daha önce 4 oyuncu aynı sene hem şampiyon kulüpler kupası(şampiyonlar ligini) hemde avrupa futbol şampiyonasını milli takımı ile kaybetmişlerdi.bunlar
ıgnacio zoco ve amancio amaro (1964, real madrid cf ve ispanya ile ) manfed kaltz ve hörst hrubesch (1980, hamburg ve batı almanya ile ).
ballack ayrıca 2001-02 şampiyonlar ligi finalinde ispanyol real madrid takımına kupayı kaybeden bayer 04 leverkusenin oyuncusu idi. ıker casillas o maçta 68.dakikada oyuna girmişti.
alman kaleci jens lehmannda arsenal forması ile barcelonaya karşı 2005-06 finalini kaybetmişti.barcelonada o maçta carles puyol ve andrés ıniesta da oynuyordu.xavi o maçta oyuna girmemiş ama yedek kulübesinde oturmuştu.arsenalde ise cesc fabregas vardı
lehmann ve fàbregas arsenalde birlikte oynarken,alman christoph metzelder ,iker casillas ve sergio ramos ile real madrid cf, alman david odonkor da real betis balompié da ispanyol juanito ile birlikte oynuyorlar.
maç penaltılara kalırsa almanyanın geçmişi daha iyi;
euro76 da finalde çekoslavakyaya penaltılarla kaybettikten sonra 1982 dünya kupasında fransayı 1986 da meksikayı 1990 da ingiltereyi euro96 da gene ingiltereyi 2006 dünya kupasındada arjantini penaltılarla elediler.
ıspanya ise; euro 84 de danimarkayı yarı finalde 5-4 1986 dünya kupasında çeyrek finalde belçikaya elendiler euro96 da ingiltereye gene çeyrek finalde elendiler 2002 dünya kupasında ise irlandayı penaltılarla elediler ama bir sonraki turda güney koreye penaltılarla elendiler
capdevila, xavi hernández, carlos marchena ve carles puyol 2000 olimpiyatları finalinde kameruna penaltılarla elenen ispanya takımındaydı.o maçta xavi ve gabri ispanyayı 2 ve 45 .dakikadaki golleri ile 2-0 öne geçirmesine rağmen daha sonra amaya nın 53.dakikada kendi kalesine attığı golle maç 2-1 e gelmiş,58 de eto 2-2 yapmış,penaltılarda ise kamerun 5-3 kazanıp olimpiyat şampiyonu olmuştu.
fernando torres 2002 avrupa 19 yaş altı şampiyonası finalinde osloda almanyayı 1-0 yenip şampiyon oldukları maçta tek golü atmıştı.o maçta ispanyada ıniesta almanya da ise piotr trochowski, lahm ve odonkor da oynamıştı.
kaleci, pepe reina ispanyanın almanyayı 1999 avrupa 16 yaş şampiyonası yarıfinalinde 4-0 yendiği maçta oynamıştı.
ıker casillas da 1997 avrupa 16 yaş altı şampiyonasında almanyayı 2-1 yendikleri maçta oynamış ama finalde avusturyaya penaltılarla kaybetmişti.
ispanya mı, almanya mı? kazanan ne kadar gelir elde edecek?
euro 2008’in resmi sponsoru mastercard’ın final maçına yönelik, spor ekonomisi uzmanı prof. simon chadwick’e yaptırdığı araştırmaya göre, ispanya şampiyon olursa 113, almanya şampiyon olursa 112 milyon avrodan daha fazla gelir elde edecek. araştırma sonucuna göre yapılan açıklamada, yarın ispanya ile almanya arasında yapılacak 300 milyon avro değer biçilen final mücadelesinde, kaybeden ülkenin bile 59 milyon avro gelir sağlayacağı vurgulandı. milli takımları final oynayacak iki ülkenin ödül parası, sponsorluk anlaşmaları, televizyon yayın hakları, bilet ve spor malzemesi satışları, turizm gelirleri gibi kısa ve uzun dönemli ekonomik kazançlar sağlayacağı, ayrıca kazanan ülkede tüketici güveninin belirgin şekilde artacağı belirtildi. kupayı kazanan ispanya olursa, sadece ödül tutarının 23 milyon avro, almanya olursa 22 milyon avro olacağı kaydedilen açıklamada, ispanya’nın yenilgi durumunda 20, almanya’nın yenilgi durumunda 19 milyon avro elde edeceği kaydedildi. euro 2008 finaline ev sahipliği yapan viyana’nın da sadece final maçından 100 milyon avroya yakın bir kazanç elde edeceği belirtildi. bu kazancın 65 milyon avrosunun kısa dönemli yiyecek-içecek, ticari mal satışları ve konaklama ücretlerinden elde edileceği, turizm gelirlerinden beklenen artışın da uzun dönemli faydalarla destekleneceği ifade edildi. araştırmada, euro 2008’e ev sahipliği yapmanın avusturya ve isviçre’ye katkısının toplamda 470 milyon avro olduğu belirtildi.
ispanya milli takımı’nın başında, bugün almanya ile oynanacak final maçına çıkacak olan tecrübeli çalıştırıcı, şampiyona öncesinde televizyondan ilginç bir söz verdi. ispanyol resmi televizyonu tve1’in popüler programı “sana bir sorum var” programına katılan aragones, “eğer ispanya şampiyon olursa, madrid-santiago de compestela (corunia) yolunu yürüyerek gidip, hacı olacağım” dedi. spikerin, “bu gerçek mi?” sorusuna, ispanyol hoca, “buradan, 40 milyon ispanyol önünde söz veriyorum, şampiyon olur olmaz bunu gerçekleştireceğim” yanıtını verdi.
yaklaşık 600 kilometrelik yolu yürüyerek gideceğini belirten luis aragones’in, bunu gerçekleştirmesi halinde, fenerbahçe’nin çalışmasına en az 15-20 gün geç katılacağı, bunun da fenerbahçe’yi güç durumda bırakacağı belirtildi.
hıristiyan dünyasının en kutsal yerlerinden biri olarak olarak kabul edilen santiago de compestela katedrali’ne her yıl yüz binlerce kişinin yürüyerek gittiği, bu şekilde hacı oldukları ifade edildi.
almanya da jens lehmann, philipp lahm, per mertesacker, christoph metzelder ve michael ballack turnuvada almanyanın oynadığı tüm maçlarda ilk 11 de başlayıp sürekli sahada kaldılar. miroslav klose ve lukas podolski ise ilk 11 de sürekli başladılar ama bazı maçlarda değiştiler.
podolski finallerde 3 gol,elemelerde de attığı 8 gol ile takımının en golcü oyuncusu
philippe lahm bu maç öncesi turnuvanın en fazla pas yapan oyuncusu.maç başına 63 pası var
ballack ise yaptığı 17 faul ile birinci sırada,ikinci sırada isviçreli valon behrami ve italyaan luca toni 14 ile geliyor.
almanya elemelerde 12 maçta 35 gol atarken san marinoyu deplasmanda 13-0 yendi.bu bir rekor.ispanya ise elemelerde 12 maçta 23 gol attı
jens lehmann final maçında oynarsa finalde oynayan en yaşlı futbolcu olacak.maç günü lehmann 38 yaş 232 günlük olacak.eski rekor 1988 finalinde hollandalı arnold muhren e ait olup 1988 finalinde 37 yaş 23 günlüktü.
almanya schweinsteiger veya klose nin gol attığı hiçbir maçta yenilmedi. klose milli olduğu 80 maçın 27 sinde gol atmayı başarırken toplamda 41 gol attı.gol attığı 27 maçta almanya 23 kez kazanıp,4 kez berabere kaldı.
schweinsteiger avrupa şampiyonalarında en az bir gol atıp,en az1 asist yapan ,enaz 1 sarı ve en az 1 kırmızı kart gören(hepsinden 1 tane mutlaka yapmış) ikinci oyuncu oldu.bu kategoride ilk olan futbolcu 1984 de danimarkalı klaus berggreen .
ıspanyada ise:
andres iniesta geride kalan 5 maçta ilk 11 de başlayan tek oyuncu
david villa elemelerde 7,finallerde ise 4 gol ile en golcü futbolcu
ıspanya turnuvada 5 maçta 11 gol atarak en golcü takım olurken bunlardan 7 tanesi son 30 dakikada geldi.
turnuvada en fazla şut atan takım maç başına nerdeyse (21) ile ispanya,almanyanın ki ise (11.6).almanyanın bu oranı grupta karşılşatığı ve üst tura çıkamayan avusturya ve polonyanın da altında
topa sahip olma yüzdelerinde ispanya % 54,6 ile turnuva birincisi,almanyanın oranı ise %49,8
maç başına paslaşmada ispanya maç başına 603 ile birinci,almanya ise 477 ile altıncı sırada
turnuvada en fazla pas yapan ilk 9 futbolcu arasında 6 ispanyol var.bunlar; sergio ramos, cesc fàbregas, marcos senna, joan capdevila, xavi hernández ve david silva.
ıspanyanın 9 maçlık sürekli kazanma serisi çeyrek finalde italyaa ile 0-0 berabere kalıp penaltılarla eledikleri maçta sona erdi.bu seri şöyle
bfinlandiya 0-0 ıspanya / 17.10.2007 / özel maç gıspanya 3-0 ısveç / 17.11.2007 / euro2008 elemeleri gıspanya 1-0 kuzey irlanda / 21.11.2007 / euro2008 elemeleri gıspanya 1-0 fransa / 06.02.2008 / özel maç gıspanya 1-0 ıtalya / 26.03.2008 / özel maç gıspanya 2-1 peru / 31.05.2008 / özel maç gıspanya 1-0 a.b.d / 04.06.2008 / özel maç gıspanya 4-1 rusya / 10.06.2008 / euro2008 finalleri gıspanya 2-1 ısveç / 14.06.2008 / euro2008 finalleri gıspanya 2-1 yunanistan / 18.06.2008 / euro2008 finalleri bıtalya 0-0 ıspanya / 22.06.2008 / euro2008 finalleri
ıspanyanın bu maça kadar yenilmezlik serisi 21 maç oldu.en son 15.11.2006 da romanyaya 1-0 yenilmişlerdi.
david villa avrupa futbol şampiyonalarında finallerde hattrick yapan 7.futbolcu oldu daha öncekiler şöyle; mueller dieter(almanya) 17.06.1976 almanya4-2 yugoslavya allofs klaus(almanya) 14.06.1980 almanya3-2 hollanda platini michel(fransa) 19.06.1984 fransa3-2 yugoslavya platini michel(fransa) 16.06.1984 fransa5-0 belçika van basten marco(hollanda) 15.06.1988 hollanda3-1 ingiltere kluivert patrick(hollanda) 25.06.2000 hollanda6-1 yugoslavya sergio conceicao(portekiz) 20.06.2000 portekiz3-0 almanya
şuana kadar sadece ıspanya (1964), ıtalya (1968) ve fransa (1984) kendi ülkelerindeki turnuvayı kazanıp şampiyon oldular.
hiç bir takım üstüste şampiyon olamadı.
5 final maçıda dahil olmak üzere 26 maç uzatmaya gitmiş,13 maç penaltı atışları ile sonuçlanmış.1980 de çekoslavakya ve italya arasındaki maçın normal süresi berabere bitmiş ve doğrudan penaltı atışlarına gidilmişti.
finallerde en fazla karşılaşılan skor tek farklı galibiyetler; 1960 sscb 2-1 yugoslavya 1964 ispanya 2-1 sscb 1980 almanya 2-1 belçika 1996 almanya 2-1 çek cumhuriyeti(uzatmada altın gol) 2000 fransa 2-1 italya(uzatmada altın gol) 2004 yunanistan 1-0 portekiz
2 farklı finaller ise; 1968 italya 2-0 yugoslavya(ilk maç 1-1 bitince tekrarlandı) 1984 frasna 2-0 ispanya 1988 hollanda 2-0 sscb 1992 danimarka 2-0 almanya
3 farklı finaller 1972 almanya 3-0 sscb
penaltılara giden 1976 çekoslavakya 2-2 almanya(penaltılarla 5-3 çekoslavakya)
finallerde ilk golü yedikten sonra kupayı kazanan sadece 4 takım var.bunlar;
1960 da sscb yugoslavyadan ilk golü yemesine rağmen uzatmada 2-1 kazanıp kupayı aldı.
1968 de italya ilk maçta yugoslavyadan gol yemesine rağmen daha sonra beraberliği yakaldı.maç böyle bitince ikinci maç oynandı ve maçı 2-0 kazanan italya şampiyon oldu.
1996 da almanya ilk golü yedikten sonra once beraberliği,daha sonra uzatmada altın gol ile çek cumhuriyetini yenip kupayı aldı.
2000 de fransa ilk golü yemesine rağmen 90.da bereberliği ,uzatmada altın golle italyayı yenip kupayı aldı.
ılk yarıyı mağlup bitirip kupayı alanlar; 1960 da sscb ilk yarıyı 1-0 mağlup bitirip maçı 2-1 kazanıp kupayı aldı. 1968 de ilk maçta ilk yarıyı 1-0 mağlup bitiren italya ikinci yarıda maçı 1-1 bitirdi.oynanan 2.maçta da kupayı aldı.
ılk yarıyı berabere bitirenler; 1964 de ispanya ilk yarısı 1-1 berabere biten maçta ikinci yarıda gol atıp kupayı aldı. 1984 de fransa ilk yarısı 0-0 berabere biten maçta ikinci yarıda 2 gol atıp kupayı aldı 1996 de almanya ilk yarısı 0-0 berabere biten maçta uzatmada çek cumhuriyetini 2-1 yenip kupayı aldı 2000 de fransa ilk yarısı 0-0 berabere biten maçta uzatmada italyayı 2-1 yenip kupayı aldı 2004 de yunanistan ilk yarısı 0-0 berabere biten maçta portekizi 1-0 yenip kupayı aldı
ılk yarıyı galip bitirenler; 1972 de batı almanya ilk yarıyı 1-0 önde bitirip maçı 3-0 kazandı. 1976 da çekoslavakya ilk yarıyı 2-1 önde bitirip maçı penaltılarla 5-3 kazandı 1980 de batı almanya ilk yarıyı 1-0 önde bitirip maçı 2-1 kazandı. 1988 de hollanda ilk yarıyı 1-0 önde bitirip maçı 2-0 kazandı. 1992 de danimarka ilk yarıyı 1-0 önde bitirip maçı 2-0 kazandı.
finallerde toplam 35 gol atılmış olup 13 tanesi ilk yarıda 19 tanesi 2.yarıda 3 tanesi ise uzatmada atıldı.
ıspanyol jesús pereda 1964 finalinde 6.dakika da finallerdeki en erken golü atarken 8.dakika da galimzian khusainov sscb adına beraberliği sağlayarak finallerdeki 2.en hızlı golü atmış oldu.
2008 turnuvası almanyanın 10.kez üstüste katıldığı final turnuvası olacak.almanya en son 1968 deki finallere katılamamıştı.o sene arnavutluk ile deplasmanda 0-0 berabere kalarak çeyrek finale kalamamış,grupta yugoslavyanın ardından 2.olarak elenmişti.
ıspanyaya çeyrek finalde penaltılarla elenen italya kupayı alsaydı once dünya şampiyonu sonra avrupa şampiyonu olan fransadan sonra 2.ülke olacaktı(fransa 98 de dünya,2000 de avrupa şampiyonu olmuştu.)
almanya ise once avrupa şampiyonu sonra dünya şampiyonu olan tek ülke(1972 avrupa ,1974 dünya şampiyonu)
manchester united lı portekizli cristiano ronaldo ve nani, fransız patrice evra veya hollandalı edwin van der sar ın ülkeleri avrupa şampiyonu olabilseydi aynı sene avrupa şamiyonlar ligi(şampiyon kulüpler kupası ) ve avrupa şampiyonluğunu yaşayan futbolcular arasına gireceklerdi.
yukarıdakini başaran futbolcular ise şöyle;
1964 de ispanyol luis suárez fc ınternazionale milano ile şampiyon kulüpler ispanya ile de avrupa şampiyonluğunu kazanarak bu alanda ilk oldu. 1988 de ise hollandalı psv eindhoven takımndan hans van breukelen, ronald koeman, barry van aerle ve gerald vanenburg aynı başarıyı yakaladılar
chelsea fc'li michael ballack ,almanya finali kaybederse aynı sene her iki finali de kaybeden ıgnacio zoco ve amancio amaro (1964, real madrid cf ve ıspanya ile) ile manfred kaltz ve hörst hrubesch ile aynı kaderi paylaşacak(1980, hamburger sv ve batı almanya ile).
ispanya milli takımı'nın teknik direktörü olarak bu akşam son maçına çıkacak olan ve gelecek sezon için fenerbahçe ile anlaşan luis aragones, ülkesinin basınında övgü dolu sözlerle uğurlandı.
el pais gazetesi, “inatçı, saplantılı, neredeyse hiç oturmuyor, son noktayı koymak hoşuna gidiyor. futbol tutkusu asla inkar edilemez” diye tanımladığı aragones için “luis asla futbolcu olmayı bırakmadı. onun için teknik direktörlük yapmak, futbolcu olarak ömrünü devam ettirmekte en iyi yoldan başka bir şey değildi” yorumunda bulundu. 1974 yılında atletico madrid ile teknik direktörlüğe başlayan aragones'in ilk defa ispanya dışına çıkarak fenerbahçe'de teknik direktörlük yapacağı hatırlatılarak, “seyahatlar, oteller, uçaklar asla luis'i yormuyor. mutlu olması için eşofmanını giysin yeter” denildi.
luis için her şeyin futbol demek olduğunu yazan el pais, ispanyol teknik adamın sürekli olarak eski arkadaşları ile birlikte çalıştığını, ancak karar aşamasında kendi bildiğini yaptığını kaydetti. “onu ürküten bir rakip yok. romario'ya da raul'a karşı da durmayı başardı” diye anlatılan luis'in aynı zamanda çok iyi bir motivasyoncu olduğu vurgulandı.
marca gazetesinde yer alan bir köşe yazısında da luis için “efsane” denilirken, “2006 ekiminde dünya kupası'nda çeyrek finalde fransa'ya elendikten sonra ispanyol basınında luis istifadan başka başlık yoktu. bereket versin ki, istifa etmedi, ama dahası da oldu. bunların üzerine bir de ispanya'nın kaptanı, bir numarası raul'u milli takımdan atarak, herkesi karşısına aldı. ama şimdi avrupa futbol şampiyonası'nda ispanya'nın nasıl oynadığını, özellikle yarı finalde rusya'ya karşı neler yaptığını görünce hepimizin luis'e özür dilemeye başlamamız gerekiyor” ifadeleri kullanıldı.
>>>turnuva gol kralları 1960: 2 françois heutte (fra), viktor ponedelnik (sscb), valentin ıvanov (sscb), drazen jerković (yug) 1964: 2 jesús maría pereda (isp), ferenc bene (mac), deszö novák (mac) 1968: 2 dragan džajić (yug) 1972: 4 gerd müller (f.alm) 1976: 4 dieter müller (f.alm) 1980: 3 klaus allofs (f.alm) 1984: 9 michel platini (fra) 1988: 5 marco van basten (hol) 1992: 3 henrik larsen (dan), karl-heinz riedle (alm), dennis bergkamp (hol), tomas brolin (isveç) 1996: 5 alan shearer (ing) 2000: 5 patrick kluivert (hol), savo milošević (yug) 2004: 5 milan baroš (çek) 2008:4 david villa(isp)
>>>turnuvalarda oynayan en yaşlı futbolcular 39 yaş 91 gün: lothar matthäus (portekiz 3-0 almanya, 20.06.2000) 38 yaş 308 gün: morten olsen (ıtalya 2-0 danimarka, 17.06.1988) 38 yaş 271 gün: peter shilton (ıngiltere 1-3 hollanda, 15.06.1988)
>>>turnuvalarda oynayan en genç futbolcular 18 yaş 115 gün: enzo scifo (belçika 2-0 yugoslavya, 13.06.1984) 18 yaş 128 gün: valeri bozhinov (ısveç 2-1 bulgaria, 14.06.2004) 18 yaş 137 gün: johan vonlanthen (ıngiltere 3-0 ısviçre, 17.06.2004) 18 yaş 233 gün: wayne rooney (fransa 2-1 ıngiltere, 13.06.2004)
>>>turnuvalarda gol atan en yaşlı futbolcular 38 yaş 257 gün: ıvica vastic (avusturya 1-1 polonya, 12.06.2008) 35 yaş 77 gün: jan koller (türkiye 3-2 çek cumhuriyeti, 15.06.2008) 35 yaş 62 gün: christian panucci (ıtalya 1-1 romanya, 13.06.2008)
>>>turnuvalarda gol atan en genç futbolcular 18 yaş 141 gün: johan vonlanthen (ısviçre 1-3 fransa, 21.06.2004) 18 yaş 237 gün: wayne rooney (ıngiltere 3-0 ısviçre, 17.06.2004)
>>>birmaçta en fazla gol 9: fransa 4-5 yugoslavya (06.07.1960) 7: hollanda 6-1 yugoslavya (25.06.2000) 7: yugoslavya 3-4 ıspanya (21.06.2000)
>>>en farklı galibiyetler 6-1: hollanda v yugoslavya (25.06.2000) 5-0: ısveç v bulgaristan (14.06.2004) 5-0: danimarka v yugoslavya (16.06.1984) 5-0: fransa v belçika (16.06.1984)
>>>en hızlı hattrick 18 dakika içersinde : michel platini (fransa 3-2 yugoslavya, 19.06.1984,gol dakikaları 59,62 ve 77)
>>>en hızlı goller 1 dakika 7 saniye: dmitri kirichenko (rusya 2-1 yunanistan, 20.06.2004) 2 dakika 7 saniye: sergei aleinikov (ıngiltere 1-3 sscb, 18.06.1988) 2 dakika 14 saniye: alan shearer (almanya 1-1 (6-5 penaltılarla) ıngiltere, 26.06.1996) 2 dakika 25 saniye: michael owen (portekiz 2-2 (6-5 penaltılarla ) ıngiltere, 24.06.2004) 2 dakika 27 saniye: hristo stoichkov (bulgaristan 1-0 romanya, 13.06.1996)
>>>oyuncuların maç sayıları
hem eleme hem finallerde 47: lilian thuram (fra) 39: peter schmeichel (dan) 39: vitalis astafjevs (let) 38: hakan şükür (tür) 38: rüştü reçber (tür) 37: sargis hovsepyan (erm) 37: edwin van der sar (hol) 36: didier deschamps (fra) 36: theodoros zagorakis (yun)
sadece finallerde 16: lilian thuram (fra) 16: edwin van der sar (hol) 14: karel poborský (çek) 14: zinédine zidane (fra) 14: luís figo (por)
ülkelerin katılım sayısı 10: almanya 8: ıspanya; hollanda 7: danimarka; ıngiltere; fransa; ıtalya
>>>golcüler
eleme+finaller 22: jon dahl tomasson (dan) 22: hakan şükür (tür) 21: jan koller (çek) 20: davor šuker (yug/hır) 19: raúl gonzález (isp) 18: zlatko zahovič (slo) 17: thierry henry (fra) 17: shota arveladze (gür) 16: gerd müller (frg) 16: marco van basten (hol) 15: hristo stoichkov (bul) 15: jürgen klinsmann (alm)
sadece finallerde 9: michel platini (fra) 7: alan shearer (ing) 6: thierry henry (fra) 6: patrick kluivert (hol) 6: nuno gomes (por) 6: ruud van nistelrooy (hol) 5: milan baroš (çek) 5: zinédine zidane (fra) 5: jürgen klinsmann (alm) 5: marco van basten (hol) 5: savo milošević (yug)
avrupa futbol federasyonları birliği (uefa), içerisinden 2008 avrupa futbol şampiyonası'nın ''en göz alıcı'' oyuncusunun seçileceği 10 futbolcu arasında hamit altıntop'a da yer verdi.
uefa'nın internet sitesinde yer alan forumda hamit altıntop, ''en göz alıcı'' futbolcunun seçileceği 10 isim arasında yer aldı.
''listemizdeki isimlere katılıyor musunuz? fikrinizi söyleyin'' denilen forumda, türkiye'nin yanı sıra rusya, almanya, ispanya, hırvatistan ve hollanda'dan oyunculara da yer verildi.
uefa, bu forum ışığında listenin en iyisini seçecek.
listede yer alan isimler şöyle:
1. hamit altıntop (türkiye) 2. andrei arshavin (rusya) 3. michael ballack (almanya) 4. ıker casillas (ispanya) 5. luka modric (hırvatistan) 6. carles puyol (ispanya) 7. bastian schweinsteiger (almanya) 8. marcos senna (ispanya) 9. wesley sneijder (hollanda) 10. david villa (ispanya)
kupa töreninde sergio ramos'un, geçtiğimiz yaz geçirdiği kalp rahatsızlığı sebebiyle hayata gözlerini yuman sevilla'lı savunma oyuncusu antonio puerta t-shirt'ü giymesi dikkat çekti.
eski bir sevilla'lı olan sergio ramos üzerinde 'siempre con nosotros' (her zaman seninleyiz) yazılı ve arkasında puerta'nın forma numarası olan 16 sayısı bulunan t-shirt'ü, tüm sevinç kutlamaları boyunca üzerinden çıkarmadı.
bu turnuva ile ilgili genel istatistikler toplam gol: 77 gol kralı: david villa (ispanya) en çok atan ülke: ispanya (12) en az gol atan ülkeler: avusturya, polonya, romanya, yunanistan, fransa (1) en çok gol yiyen: türkiye (9) en az gol yiyen: hırvatistan (2) toplam şut: 892 en çok şut çeken oyuncu: roman pavlyuchenko (28)(rusya) en çok şut çeken takım: ispanya (117) en az şut çeken takım: isveç, romanya (33) en çok şut çekilen maç: hollanda - rusya (54) toplam kaleci kurtarışı: 247 en çok kaleci kurtarıcı: ıgor akinfeyev (rusya)(35) en çok korner kazanan ülke: rusya (41) en az korner kullanan ülke: romanya (9) toplam yapılan faul: 1118 en çok faul yapılan ülke: ispanya (114) en az faul yapılan ülke: yunanistan (45) toplam sarı kart: 122 en çok sarı kart gören ülke: türkiye (16) en az sarı kart gören ülke: isveç (3) toplam kırmızı kart: (3)volkan demirel (türkiye), bastian schweinsteiger (almanya), eric abidal (fransa) en çok ofsayta düşen ülke: portekiz, almanya (17) en az ofsayta düşen ülke: avusturya (1)
almanya: jens lehmann, arne friedrich, christoph metzelder, per mertesacker, philipp lahm (dk. 46 marcell jansen), bastian schweinsteiger, michael ballack, thomas hitzlsperger (dk. 58 kevin kuranyi), torsten frings, lukas podolski, miroslav klose (dk. 78 mario gomez)
teknik direktör: joachim löw
ispanya: iker casillas, carlos marchena, carlos puyol, joan capdevila, sergio ramos, andres iniesta, david silva (dk. 66 santiago cazorla), francesc fabregas soler (dk. 63 xabi alonso), marcos antonio senna, xavi hernandez, fernando torres (dk. 78 daniel gonzalez guiza)
teknik direktör: luis aragones
goller: dk. 33 fernando torres (ispanya)
sarı kartlar: dk. 43 michael ballack, dk. 88 kevin kuranyi (almanya), dk. 43 iker casillas, dk. 74 fernando torres (ispanya)
euro 2008'de türk milli takımı ve oyuncuları tüm futbolseverlerin beğenisini toplarken, hiç kuşkusuz bu turnuvada hayal kırıklığı yaşatan oyuncular, takımlar ve olaylar da oldu.
- luca toni geçtiğimiz sezon bundesliga takımlarından bayern münih forması altında 31 gol atan italyan golcü luca toni, euro 2008'de adeta saç baş yoldurdu.
grupta hollanda, romanya ve fransa'ya karşı gol bulamayan toni, ispanya ile oynanan çeyrek final karşılaşmasından suskunluğunu bozamadı ve turnuvayı golsüz bitirdi.
italya normal ve uzatma dakikaları golsüz sona eren bu karşılaşmada rakibine penaltılarla 4-2 yenilerek evine döndü.
-petr cech dünyanın en iyi kalecisi olarak gösterilen çek kaleci cech, türkiye maçında yediği hatalı golle şampiyonanın en çok konuşulan isimleri arasına girdi.
a grubu'nda oynanan ve kazananın çeyrek finale çıkacağı son maçta; çek cumhuriyeti, türkiye karşısında 2-1 önde iken kaleci cech 87. dakikada yediği hatalı golle takımının elenmesine neden oldu.
sağ kanattan yapılan ortayı elinden kaçıran petr cech'i, nihat kahveci affetmedi ve skoru 2-2'ye taşıdı.
-eric abidal barcelona'nın fransız yıldızı eric abidal, fransa ile italya arasında oynanan grubun son ve kader maçında gördüğü kırmızı kartla takımının sonunu hazırladı.
karşılaşma golsüz eşitlikle sürerken 25. dakikada yaptığı penaltı ve gördüğü kırmızı kart ile, hem takımını 1-0 geriye düşürdü hem de arkadaşlarını 10 kişi bıraktı.
italya bu karşılaşmadan 2-0'lık galibiyetle ayrılarak, çeyrek finale çıkan taraf oldu.
-yunanistan euro 2004'ün şampiyonu yunanistan, euro 2008'de tam bir hayal kırıklığı ile şampiyonaya veda etti. euro 2004'te şampiyon olurken, oynadığı defansif oyunla otoritelerden büyük eleştiriler alan yunanistan d grubu'nda; isveç'e 2-0, rusya'ya 1-0 ve ispanya'ya da 2-1 mağlup olarak, sıfır puanla evine döndü.
-thierry henry euro 2008 c grubu'nda yer alan ve sadece 1 puan alarak grubunda sonuncu olan fransa'da fatura ünlü golcü thierry henry'ye kesildi.
barcelona'da oynadığı futbolla, arsenal'deki yıllarını mumla aratan henry, fransa'nın grupta oynadığı 3 maçta sadece hollanda'ya karşı gol atabildi. fransa bu karşılaşmada da rakibine 4-1 mağlup olmaktan kurtulamadı.
- mario gomez bundesliga takımlarından vfb stuttgart formasıyla geçtiğimiz sezon üstün bir performans sergileyen ve attığı gollerle takımını sırtlayan genç forvet, euro 2008'de kendisine güvenenleri mahçup etti.
polonya maçında 75 dakika, hırvatistan maçında 66 dakika, avusturya maçında ise 60 dakika sahada kalan gomez, bu karşılaşmalarda golle buluşamadı. euro 2008'de henüz golü bulunmayan forvet oyuncusu, portekiz ve türkiye maçlarında ise yedek kulübesinde oturdu.
- ev sahipleri çuvalladı her ne kadar isviçre ve avusturya ev sahibi olmaları dolayısı ile euro 2008'e ilk katılan ülkeler olsa da, aldıkları sonuçlar ile taraftarlarını memnun edemediler.
avustrurya turnuvayı sadece bir beraberlik ile bititirken, isviçre hiçbir iddiası olmayan maçta portekiz'e karşı son maçında galibiyet aldı.
- adrian mutu romen futbolunun son yıllarda yetiştirdiği en iyi oyuncular arasında gösterilen mutu, italya maçında kaçırdığı penaltı ile takımını çeyrek finalden etti. maçın 55. dakikasında mutu'nun golüyle 1-0 öne geçen romanya, bu golden 2 dakika sonra panucci'nin golüne engel olamadı ve skor 1-1'e geldi.
dakikalar 79'u gösterirken verilen penaltı için topun başına adrian mutu geçti. kalede ise dünyanın en iyi kalecilerinden buffon vardı. mutu bu penaltıyı kaleci buffon'a isabetlerken, romanya'nın da çeyrek final umutlarını söndürmüş oldu
- karim benzema geçtiğimiz sezon lyon formasıyla fransa ligi'nde 20 gol atarak dev kulüplerin dikkatlerini bir anda üzerine çeken cezayir asıllı fransız fırvet benzema, euro 2008'de tam bir hayal kırıklığı yarattı.
turnuva öncesinde euro 2008'de yıldızı parlayacak isimler arasında en ön sırada gelen benzema; romanya maçında 78 dakika, italya maçında ise 90 dakika sahada kalmasına rağmen golle buluşamadı. benzema, hollanda maçını ise yedek kulübesinden izlemek zorunda kaldı.
- yayın kesilmesi almanya ile türkiye arasında oynanan euro 2008 çeyrek final karşılaşmasında yayın kesildi. maçın skoru 1-1 iken, ilk yarının sonuna doğru, maçı canlı veren tüm televizyon kanalları radyo yayını sistemine geçmek zorunda kaldı.
bu sorun nedeniyle alman taraftarlar klose'nin ikinci golünü gecikmeli gördüler. önce golün sesi ekranda duyuldu ve kısa süre sonra da gol ekrana getirilebildi.
olayın nedeni ise yine ender rastlanan "elektrik fırtınası" olarak açıklandı. viyana bölgesinde aniden kopan fırtına için meteoroloji uzmanları "tam bir elektirk fırtınasıydı" dedi. yüksek voltajlı şimşekler ve gökgürültüsüyle patlayan fırtına viyana'daki alıcıları etkiledi ve yayınlar kesildi.
ispanya 44 yıl aradan sonra yenilgisiz kupanın sahibi oldu
2008 avrupa futbol şampiyonası, 3. kez finalde mücadele eden ispanya’nın şampiyonluğu ile sona ererken, 44 yıl aradan sonra kupaya uzanan ispanya, istatistiklerde de ilk sıralarda yer aldı.
grupta oynadığı 3 maçını da kazanan ve 9 puanla çeyrek finale yükselen ispanyollar, çeyrek finalde italya, yarı finalde de rusya’yı yenerek, finale yükseldi. final maçında almanya ile karşılaşan ve rakibini 1-0 ile geçen ispanya, 44 yıllık hasretin ardından yenilgisiz şampiyonluğa uzanmayı başardı.
şampiyon ispanya, çeyrek finalde italya’yı penaltı atışları sonrasında kupanın dışına iterken, yarı finalde rusya’yı 3-0 ve finalde de almanya’yı 1-0 yenerken, bu sonuçları 90 dakikada elde etti.
almanya, finale gelene kadar maçlarını hep normal sürelerde kazanırken, finalde ispanya karşısında yine 90 dakikalık bölümde kaybetti.
çeyrek ve yarı finalde birer maçın sonucu penaltı atışları sonrasında belirlenirken, hollanda ile rusya arasındaki çeyrek final maçı ise 120 dakikalık bölümde rusya’nın 3-1 üstünlüğüyle sona erdi. geride kalan 4 maçta ise bir üst tura çıkan takımlar normal sürelerde belli oldu.
portekiz’de yapılan ve yunanistan ile ev sahibi portekiz’in finalde karşılaştığı maçta olduğu gibi 2008’deki final maçı da 1-0’lık sonuçla kapandı. yunanistan, rakibini 1-0 yenerek, kupayı kazanmıştı.
12 golle turnuvanın en golcü takımı olan "matadorlar", maç başına 2 gol ortalamasıyla maçlarını tamamladı.
gol krallığı
ispanya’dan david villa 4 golle turnuvanın gol krallığını elde etti. villa, şampiyonada bir maçta 3 gol atan tek oyuncu unvanını da kazanırken, rusya karşısındaki 4 golden üçüne imza atmayı başardı. ispanyol oyuncu diğer golünü ise grup maçında isveç’i 2-1 yendikleri mücadelede kaydetti.
gol kralı david villa’nın ardından 3’er golle semih şentürk (türkiye), hakan yakın (isviçre), roman pavlyuchenko (rusya) ve lukas podolski (almanya) sıralandı.
en golcü ülkeler
finallerde oynanan 31 karşılaşmada, toplam 77 gol atılırken, maç başına 2.48 gol ortalamasına ulaşıldı. 12 golle ilk sırada yer alan ispanya’nın ardından hollanda ve almanya 10’ar, türkiye ise 8 golle şampiyonayı tamamladı.
turnuvaya katılan 16 takım da gol atarken, avusturya, fransa, yunanistan, polonya ve romanya 1’er gol kaydedebildi.
portekiz’in ev sahipliğinde 2004 yılında organize edilen 12. avrupa futbol şampiyonası’nda da toplamda 77 gol atılmıştı.
kartlar
13. avrupa futbol şampiyonası’nda görev alan 12 hakem, toplam 122 kez sarı, 3 kez de kırmızı kartlarına başvurdu.
isviçre-portekiz maçının avusturyalı hakemi konrad plautz, bu karşılaşmada gösterdiği toplam 8 sarı kartla bir müsabakada en fazla kart çıkaran hakem oldu. hollanda-romanya maçında görevlendirilen isviçreli massimo busacca ise sadece 1 kez sarı kart çıkardı.
türkiye 16, rusya 10 ve italya 9 sarı kartla bu kategoride ilk 3 sırada yer aldı.
hırvatistan-almanya, türkiye-çek cumhuriyeti ve fransa-italya maçları birer kırmızı kartın çıkartıldığı mücadeleler oldu.
hakemler, bastian schweinsteiger (almanya), volkan demirel (türkiye) ve eric abidal’i (fransa) oyun dışına gönderdiler.
en gollü maçlar ve en farklı kazananlar
avusturya ve isviçre’nin birlikte organize ettiği şampiyonada 5 karşılaşma en fazla golün atıldığı müsabakalar oldu.
çek cumhuriyeti-türkiye (2-3), portekiz-almanya (2-3), almanya-türkiye (3-2), ispanya-rusya (4-1) ve hollanda-fransa (4-1) maçlarında toplam 5 gol atılırken, bu karşılaşmalar en gollü müsabakalar kategorisinde yer aldı.
ispanya-rusya ve hollanda-fransa 4-1 ile hollanda-italya ve ispanya-rusya maçları da 3-0’lık skorlarla tamamlanırken, en farklı sonuçların alındığı karşılaşmalar oldu.
gruptaki romanya-fransa ve çeyrek finaldeki ispanya-italya maçları golsüz sona eren mücadeleler oldu. ispanya-italya maçının sonucunu penaltı atışları belirledi.
hakemler
2008 avrupa futbol şampiyonası’nda italyan hakem roberto rosetti, avrupa futbol federasyonları birliği’nin (uefa) en fazla görev verdiği hakem oldu.
rosetti, gruplarda 2, çeyrek final ve finalde de görev alarak toplam 4 mücadelede düdük çaldı. peter fröjdfeldt (isveç), lubos michel (slovakya), herbert fandel (almanya), massimo busacca (isviçre) ve frank de bleeckere (belçika) de çeyrek final ve yarı finalde görev alarak, 3’er maçla italyan hakemi izledi.
"en"ler"
- şampiyon ispanya toplam 117 şut atarken, 3415 kez pas alışverişi gerçekleştirdi.
- 31 karşılaşmanın oynandığı şampiyonada, toplamda 29 bin 15 kez pas alışverişi gerçekleştirilirken, en çok paslaşma da 1390 ile ispanya-italya maçında yapıldı.
- finallerdeki 31 mücadelede 892 şut atılırken, hollanda-rusya maçında futbolcular rakip kalelere 54 kez şut gönderdi.
- şampiyon ispanya’nın oyuncuları 6 kez "maçın adamı" kategorisine seçilmeyi başardı. david villa (2), xabi alonso, ıker casilas, andres ıniesta ve fernando torres "maçın adamları" oldu. gol kralı david villa,hollandalı wesley sneijder ve rusya’dan andrei arshavin bu kategoride 2 kez yer aldı. hırvatistan’dan stipe pletikosa ve ispanyol ıker casillas "maçın adamı" kategorisine seçilen kaleciler olmayı başardılar.
- türkiye’den arda turan, nihat kahveci ve hamit altıntop da "maçın adamı" istatistiklerinde yer alan isimler oldu.
- ispanya’dan cesc fabregas ve (a) milli takım’dan hamit altıntop 3’er asistle ilk sıradaki isimler olmayı başardı.
- ispanya ile şampiyonluk kupasına uzanan, fenerbahçe’nin yeni sezondaki teknik direktörü luis aragones, turnuvayı kazanan en yaşlı teknik adam unvanını elde etti.
euro 2008'de şampiyon ispanya olurken, organizasyon komitesi uefa 23 kişilik altın kadroyu açıkladı. uefa'nın 23 kişilik en iyiler takımında orta sahada türkiye'den hamit altıntop da yer aldı. listede hamit'in dışında bir türk oyuncu ise yer almadı. işte uefa'nın 23 kişilik altın kadrosu;
kaleciler: gianluigi buffon (italya), ıker casillas (ispanya), edwin van der sar (hollanda).
savunma:: jose bosingwa (portekiz), philipp lahm (almanya), carlos marchena (ispanya), pepe (portekiz), carles puyol (ispanya), yuri zhirkov (rusya).
orta saha: hamit altintop (türkiye), luka modric (hırvatistan), marcos senna (ispanya), xavi (ispanya), konstantin zyryanov (rusya), michael ballack (almanya), cesc fabregas (ispanya), andres ıniesta (ispanya), lukas podolski (almanya), wesley sneijder (hollanda).
forvet: andrei arshavin (rusya), roman pavlyuchenko (rusya), fernando torres (ispanya), david villa (ispanya)
arshavin: onsuz rusya uğraşırkeni onla birlikte galibiyete daha rahat ulaştılar. 2 maç cezalı olduğu için turnuvanın ilk 2 maçında forma giyemeyen "shava" (küçük köpek) lakaplı futbolcu, 3. maç olan isveç maçında 11'de sahaya çıkmasıyla birlikte rusya durdurulamaz bir hale geldi. şampiyona öncesi çok bilinmese de, artık herkes onu tanıyor.
bob marley: o sadece bir "reggae" kralı, ancak onun eksikliği leo beenhakker'in polonya kampını özetliyor. beenhakker durumu şöyle açıklıyor; "ben trinidad tobago'yu çalıştırırken bob marley'in sesiyle uyanıyordum, şimdi ise baş ağrısı ile uyanıyorum.
co-hosts: (ev sahipleri) avusturya ve isviçre belki gruplardan çıkamadılar fakat bu şok durum bile turnuvaya olan ilgiyi azaltmadı. örnek olarak turnuvanın sonunda uefa euro 2008™ taraftar bölümünü 4 milyon kişi ziyaret etti!
drama: (dram) türkiye yarı final maçına kadar hep geriden gelerek ve son dakika golleriyle rakiplerini üzdü, fakat yarı finalde lahm'ın son dakika golüyle turnuvaya veda ettiler. fakat fatih terim'in öğrencileri bunda tek değillerdi. turnuvada atılan 77 golün 18'i son dakikalarda geldi.
efficiency: (etkinlik) almanya türkiye ile oynadığı yarı finalde 3-2 galip gelirken, kaleyi tutan 3 şutta 3 gol buldu. halbuki türkiye maç boyunca bulan 11 şut atmıştı.
feel the rush: (hızı hisset) final maçında sahaya çıkan enrique'nin ''sesimi duyabiliyormusunuz" şarkısı turnuvanın şarkısı olmalıydı. ama turnuvanın şarkısı shaggy'nin "feel the rush" (hızı hisset) şarkısıydı.
golden generation: (altın çağ) bulgaristan, hırvatistan, fransa, romanya. bütün takımların bir çok yetenikli oyuncunun bir araya geldiği dönem olabilir ancak 2 kez olur mu? 1990'ların başında portekiz çok iyi bir jenerasyon yakalamış, ve euro 2000'de yarı final oynamışlardır. şimdi ise cristiano ronaldo önderliğindeki portekiz kendisinden beklentilerin bir kez daha büyümesine neden oldu.
hat-trick: david villa d grubu'nun ilk maçında rusya'ya karşı 3 gol birden atarak, avrupa şampiyonaları tarihinde bunu başarak 7. oyuncu oldu. bunu daha önce yapan oyuncular; michael platini (2 kez), patrick kluivert, sergio conceiçao, marko van basten, klaus allofs ve dieter müller
sakatlıklar: bu turnuvada sakatlıklar deyince akla ilk olarak frank ribery, alexander frei ve türkiye'nin kadrosunun yarısı akla geliyor.
juan carlos: ispanya italya'yı yenerek yarı finale yükseltikden sonra, bir gazetecinin '' ispanya'yı yarı finalde favori görüyor musunuz?" sorusuna cevap veren ispanya kralı juan carlos "evet, şanslar %50, %50"
klasnic: herkes kanserden kurtulmak için 15 ay tedavi görüp tekrar futbol oynamaya geri dönemez. ancak klasnic bunu başardı, üzerine avrupa şampiyonası'nda iyileşmesini attığı gollerle kutladı.
lifeguard: (can kurtaran) bu sıfat için sadece bir ismi sayabiliriz. türkiye'den semih şentürk. isviçre maçında oyuna girip takımına beraberlik golünü kazandıran semih, çeyrek final maçında 122. dakikada attığı golle türkiye'nin umutlarını sürdürmesine yardımcı oldu. yarı final maçında yine attığı golle beraberliği sağlasa da son dakikada gelen lahm'ın golü türkiye'nin önünü tıkadı.
mascots: (maskot) 4 yıl önce "kinas" isimli maskot suratının ortasındaki gözle ve yaptığı akrobatik hareketlerle dikkatleri çekmişti. bu kez onlardan 2 tane vardı. bunların saçlı daha uzun ve dansları daha ilginçti.
nihat kahveci: türkiye, çek cumhuriyeti maçının son 3 dakikasına 2-1 geride girmişti. bu dakikada nihat ilk önce takipçiliği ve petr cech'in inanılmaz hatasıyla topu ağlara yolladı, bu golden 2 dakika sonra ise mükemmel bir şutla takımının inanılmaz galibiyetinde başrol oynadı.
oranje: (portakal) hollanda turnuva boyunca bernliler'in kalbini kazandı. ama bern'de yaşayanların başka seçim hakları yoktu çünkü 100 bine yakın hollandalı france-hollanda maçını isviçre'nin başkentinde izledi.
portekiz arrival: (portekiz'in gelişi) felipe scolari yönetimindeki portekiz, 1 haziran'da isviçre'ye vardığında mükkemmel bir manzara ile karşılaştılar. yaklaşık 10 bin kişi onlar için "hoşgeldin partisi" düzenlemişti.
quarter-finals: (çeyrek finaller) ispanyanın 88 yıl sonra bir resmi maçta italya'yı yenmesi, almanya'nın portekiz karşısındaki 3-2'lik korku dolu galibiyeti, arshavin'in müthiş oyunuyla rusya'nın hollanda'yı geçmesi ve türkiye'nin şaşırtıcı hırvatistan galibiyeti.
reina: ispanya'nın yedek kalecisi pepe reina'nın babası manuel reina, aragones hakkında şöyle konuştu "bir insanın kondisyonu obur olmayı gerektirir, her zaman daha iyi olmak için aç olmanız ve daha çok başarı kazanmak istemeniz gerekir, bu aragones'de bulunan bir özellik".
schweinsteiginho: almanya'nın yıldızı bu turnuvada bir futbolcunun yapabileceği herşeyi yaptı. gol attı, asist yaptı, sarı kart gördü, kırmızı kart gördü. bunu başarabilen tek oynucu 1984 yılındaki avrupa şampiyonası'nda oynayan danimarkalı klaus berggren'di.
thunder: (gök gürültüsü) bu haziran avusturya ve isviçre'nin en ıslak haziranı oldu. yağan yağmur yüzünden isviçre'nin st. jakob-park stadı'nın çimleri değiştirilmek zorunda kaldı. ispanya-rusya maçı öncesinde yaşananlar ise frankenstein filmlerini andırıyordu.
underachievers: (seviyesinin altında kalanlar) fransa euro 2004'de fransa çeyrek finalde yunanistan'a 1-0 yenilerek turnuvaya veda etmişti. bu turnuvada ise dahada güçlü bir kadroyla gelmelerine rağmen gruptan çıkmayı bırakın maç bile kazanamadılar.
vastic: vastic avusturya-polonya maçının son dakikasında penaltıdan golle, 38 yıl ve 257 günle avrupa şampiyonaları tarihinde en yaşlı gol atan oyuncu oldu.
walk in the park: (parkta yürümek) yine beenhakker. bu kez almanya ile oynanacak maçın öncesinde konuşan hollandalı teknik adam " avrupa şampiyonası'na geldik diye değişik şeyler yapacak değiliz, bu tabii ki parkta çıplak yürüyeceğiz anlamına gelmez, belli bir programımız var ve bunu uyguluyoruz. ondan sonrada şarkı söyleyerek stada gideceğiz ama maçtan sonra nasıl döneriz bilmiyorum".
x-factor: (x faktörü) slaven bilic'in türkiye maçı sonrası düştüğü hal.
yellow or mustard?: (sarı ya da hardal) ispanya'nın 2. formasının renginin sarı olması sorun yarattı. ispanyollar kendilerine sarı rengin uğursuz geldiğini düşünüyordu, aragones ise bu konudaki soruya şöyle cevap verdi; "bu yeni rengi hiç sevmedim, ancak sonuçta bu formayı ben değil futbolcular giyecek, ayrıca bu forma sarı değil hardal rengi"
zidane: euro 2008, 1994 yılından beri zinedine zidane'sız düzenlenen ilk büyük turnuva oldu.
milliyet yazarı mehmet demirkol, okurları için avrupa şampiyonası'nın en'lerini yazdı. demirkol'un güzel tespitleri var.
şampiyonanın takımı: ispanya. şampiyonayı zaten klasik olan, yani almanya kazansaydı bu unvanı türkiye ve rusya arasında bölüştürmek gerekecekti. ancak dünyanın 2 büyük liginden birine, asrın takımına, en az onun kadar büyük bir ezeli rakibe sahip olmasına rağmen milli takımlar düzeyinde danimarka’nın bile gerisinde olan bir ülke şampiyon olunca iş değişti. hep favori gelip, hep kaybeden, iyi oynayan, ama sonuç alamayan, bu kez başından sonuna kadar dik durdu. hem korkutucu bir hücumla, hem de gruplar sonrası gol yemeyen bir savunmayla hak ettiklerini aldılar. ispanya artık çok daha saygın.
oyuncusu: villa, arda, archavin vs. bu kez genelin çok ötesinde çok yıldızlı bir şampiyona oldu. bunların arasında sivrilen ise hem lider hem de oyuncu özellikleriyle en çok kendini gösterendi. ıker casillas 28 yaşında, ama 35 yaşın tecrübesiyle sahaya çıkıyor. bernabeu’da 11 yaşında top toplayıcılıkla başlayan kariyer 17 yıl sonra bir dünya devine dönüştü. o artık zamora’yla ve arconada’nın çok önünde anılacak ve daha nereden baksanız 7-8 yılı var.
teknik direktörü: aragones evet, ama elindeki orta sahayı görünce, sonra puyol’u, casillas’ı, torres’i. hayır şampiyonın hocası terim ve hiddink. hiddink’i anlatmaya gerek yok. her zaman kazanan herkesle kazanan ve kendi ülkesini eleyince zıplayarak sevinebilen adam. terim ise almanya karşısına hamit ve marco’yu bir kenara bırakın tamamı yıl başında kulüplerinde yedek olan bir kadroyla neredeyse finali buluyordu. tabii yıldıray’ı, ümit’i vs. almayan da o, ama yarı finali gören de. şampiyonanın teknik direktörleri hiç tartışmasız terim ve hiddink.
sürpriz olmayan hayal kırıklığı: portekiz, hollanda ve ronaldo. fazla şişirildiler. ilk ikisi aşırı güvenden sonuncusu aşırı rahatlık, hırs eksikliği çok kötü bir savunmadan.
hayal kırıklığı: türk seyircisi. her maçta rakipten sayıca daha az olmakla kalmayıp, tezahürat açısından da zayıf kalan, üstüne biletlerini rakip taraftara karaborsada satanları allah’a havale ediyorum. artık kimse biz batı ve orta avrupa bizim evimiz filan demesin. bu komik bir hikaye artık.
seyircisi: ingilizlerin yokluğunda hiç tartışmasız portakallar. hem şarkılarıyla hem mutluluk verici renk deniziyle tartışmasız ve açık ara en iyi onlardı.
golü: nihat’ın, çek cumhuriyeti’ne attığı 3. gol... ve tabii torres’in final sayısı. itiraf edeyim nihat topa vurduğu anda ‘ah be nihat niye oraya? dışarı atacaksın topu!’ diye geçti içimden. hamit bomboş. senin için daha garanti şut ihtimalleri var. ama hayır. büyük futbolcu zor olanı basit bir şekilde yapandır. attığı gol maçla birlikte şampiyona tarihine geçti. torres ise... lahm’a faul yaptığına emindim. yoksa onun böyle kolay nasıl geçebilirdi ki. geçti. çok iyi bir vuruş yaptı. el nino herhalde en çok bu golle lakabını hak etti.
aptallığı: volkan... sadece bu kadar... bir sporcu bu kadar dev bir cüsseye, ama aynı zamanda korkunç bir çeviklik ve atletik özelliklere sahip olup, bir yandan da nasıl bu kadar kötü ve manasız işler yapar?
sakarlığı: petr cech...
arananı: yıldıray, toraman, aykut, mehmet topuz.
dersi: uzun toptan korkma. topu mümkün olduğunca çabuk son bölgeye gönder. rakip savunmanın yerleşmesine izin verme. yerleşik bir savunmaya karşı 10 kişiyle saldıracağına, yerleşmemiş savunmanın arasına 2 kişiyle gir yeter.
teknik direktör hinliği: aragones’in güçlü orta sahasını kullanma biçimi. 5 üst düzey orta sahasını maç içi rotasyonuyla hep yüzde yüz kullanarak kupaya ulaşmayı bildi. fabregas, ıniesta, xavi, xabi alonso ve cazorla’yı kırmadan üzmeden kullanmayı bildi. saygıyı hak ediyor.
saçmalığı: cenevre -viyana 1016 km. basel-viyana 850 km. trenle minimum 10 saat uçak bulmak olanaksız. otobanda kız sınırı 120. bu ülkelerin bu şehirlerine ortak turnuva veren uefa yetkililerinin biraz özel uçaklardan inip, normal insanlar nasıl yaşar hatırlamaları gerekiyor. polonya-ukrayna çok daha ölümcül olacak.
restorantı: lipp (cenevre) danieli (viyana)
farkı: platini’ydi. final seremonisindeki geri dönüş fevkaladeydi. platini bu konuda ısrarcı oldu ve doğruyu buldu. ayrıca cezaların finale taşınmaması fikri de güzel. bundan sonraki adım sarı karttan ceza vermek olmalı. 2 sarı karta bir maç ceza maksimum 6 maç oynayabileceğiniz bir şampiyona için çok yüksek ve gereksiz.
tespiti: löw’ün ispanya değerlendirmesi. iyi bir kulüp takımı olgunluğunda oynuyorlar demişti. finale bunu yaşayarak doğrulatması onun için acı bir kader olsa da onu iyi bir futbol yorumcusu yapar. saygılarımla..
forması: bu ödüle layık bir eser bulmadım. forma üreticileri korkunç bir yaratıcılık gerilemesi içinde. 2010’a kadar bir gelişme sağlanmazsa ilk bizim yapacağımız iş formamızı yerli bir firmaya yaptırmak olmalı.
olayı: dönüyor olmak. nihayet 45 gün sonra. bıraktığımda emekliyor olan kızım artık yürüyormuş.
avrupa sampiyonasina katilan takimlarin yas ortalamasi:
29.16 - ısvec 29.12 - ıtalya 29.07 - almanya 28.74 - cek cumh 28.18 - hollanda 27.94 - fransa 27.50 - hirvatsitan 26.99 - polonya 26.84 - portekiz 26.80 - romanya 26.79 - turkiye 26.43 - austurya 26.43 - ıspanya 26.40 - ısvicre 26.15 - rusya
dikkat ederseniz yari finaldeki 3 takim (isvicre ve austurya saymazsak) turnuvanin en genc takimlari. euro2008'de 86-90 dk. 8 gol, duraksamada 8 gol, uzatmada 4 gol atilmis. bu demektir ki, artik yas faktoru dolyisiyla fizik kondisyon ve (endurance) on plana cikacak. 120 dakika icersinde turkiye ve ıspanya (ki oyle) turnuvanin herhangi takimini yenebiliyor. futbolda genc yetenekler cogaliyor, yas ortalamasi tenniste oldugu gibi daha da dusecek.
uluslararası futbol federasyonları birliği (fıfa) temmuz ayı dünya sıralamasını açıkladı. avrupa şampiyonası yarı finalisti türkiye, 6 basamak birden yükselerek 14. sıraya oturdu. aylardır sıralamanın zirvesinde bulunan arjantin, yerini 2008 avrupa futbol şampiyonası’nın galibi ispanya’ya bıraktı. ispanya, böylece tarihinde ilk kez dünya klasmanında birinci sırada yer aldı.
geçen ay ikinci sırada yer alan brezilya, yerini çeyrek finalde elenen son dünya şampiyonu italya’ya, geçen sıralamanın üçüncüsü italya da sırasını ispanya’nın finalde geçtiği almanya’ya bıraktı.
geçen sıralamada, avrupa şampiyonası finallerinden önce yaptığı hazırlık maçları sayesinde 20. sıraya çıkan türkiye, avrupa şampiyonası’nda yarı final oynama başarısı gösterdiği için 6 basamak birden yükselerek, 1010 puanla 14. sıraya oturdu. türkiye’nin (a) grubu’ndan birlikte çıktığı portekiz’in, 11. sıradan 9. sıraya yükseldiği sıralamada, gruptan çıkamayan çek cumhuriyeti 2 basamak düşüp, 8. sıraya yerleşti. isviçre ise bir basamak inerek, 45. sırada yer aldı.
(a) milliler’in çeyrek finalde yendiği hırvatistan ise geçen ay bulunduğu 15. sıradan 7. sıraya çıktı. ispanya’nın yarı finalde karşılaştığı rusya da 13 basamak birden yükselip, klasmanda 11. sırada yer aldı.
sıralamadaki ilk 20 takım şöyle:
1. ispanya (4) 1557 puan 2. italya (3) 1404 3. almanya (5) 1364 4. brezilya (2) 1344 5. hollanda (10) 1299 6. arjantin (1) 1298 7. hırvatistan (15) 1282 8. çek cumhuriyeti (6) 1146 9. portekiz (11) 1104 10. fransa (7) 1053 11. rusya (24) 1023 12. romanya (12) 1021 13. kamerun (13) 1011 14. türkiye (20) 1010 15. ingiltere (9) 1003 16. iskoçya (17) 988 17. bulgaristan (18) 930 18. yunanistan (8) 911 19. meksika (14) 906 20. gana (16) 885
(not: parantez içindeki rakamlar, ülkelerin bir önceki sıralamasını gösteriyor)
