ilk basımı 2004 yılında olan halit kıvanç'ın "futbol! bir aşk..." kitabından;
kendini toparlayan arjantin, sovyetlerin favoriliğini iyice siliyor, kendini yeniden gündeme getiren 2-0'lık güzel bir galibiyet alıyordu. maçın hemen başlarında kaleci pumpido'nun sakatlanıp çıkması, arjantin hesabına büyük talihsizlikti. kaleye goicocchea geçmişti. maradona harikalar yaratmıyor, ama takımını iyi yönetiyordu. 28. dakikada güzel bir ortayla gelen topu, troglio şahane bir kafa vuruşuyla ağlara bırakıyordu. ikinci yarının başında, caniggia'nın kaleye akarken feci şekilde düşürülmesini, isveçli hakem kırmızı kartla cezalandıracak; bessanov'un çıkmasıyla ruslar on kişi kalacaktı, işte bu yanda arjantin oyuna iyice hakim olacak ve 78. dakikada burruchaga, kuznetsov'in geri pasını yakalayarak hatalı çıkan kaleci uvarov'un yanından golü atacaktı.
tarih: 13 haziran 1990 çarsamba, naples / san paolo stadyumu seyirci: 55.759 hakemler: erik fredriksson (isveç), jose ramiz wright (brezilya), jamal al sharif (suriye)
arjantin: nery pumpido (11 sergio javier goycochea), pedro damian monzon, juan simon, jose tiburcio serrizuela (79 nestor lorenzo), jose basualdo, sergio batista, pedro antonio troglio, julio jorge olarticoechea, jorge burruchaga, claudiol caniggia, diego maradona (kaptan) teknik direktör: carlos bilardo (arjantin)
sscb: aleksandr viktoroviç uvarov, vladimir bessonov (kaptan), vagiz khidiyatullin, oleg kuznetsov, sergei gorlukoviç, sergei aleinikov, andrei vikenteviç zygmantoviç, igor mikhailoviç salımov, aleksandr zavarov (81 vladimir nikolaeviç lyuti), oleg protasov (76 gennady litovçenko), igor dobrovolsky teknik direktör: valeriy lobanovskyi (ukrayna)
goller: pedro troglio (arjantin) 27, jorge burruchaga (arjantin) 79
ilk basımı 2003 olan jimmy burns'ün "tanrının eli: futbolun kayan yıldızı diego maradona'nın yaşamı" kitabından;
arjantin'in sovyetler birliği'yle yapacağı maç için güneye, napoli'ye indiklerinde maradona başlangıçta daha sıcak bir şekilde karşılanmıştı. arjantin taraftarlarıyla napoli taraftarları ortak kahramanları için bir araya geldiklerinde, san pablo stadyumu bir süre için o eski 'diego, diego' tezahüratlarıyla çınlamıştı. ancak arjantin maçı kazandığı halde, bu galibiyet, yine maradona'nın karıştığı bir olayda hakemin yanlış karar vermesi yüzünden gölgelenmişti. isveçli hakem frediksson, maradona'nın arjantin ceza sahası içinde yukarı kalkan ve oleg kuznetsov'un o dokunmasa doğrudan filelerle buluşacak olan kafa vuruşunu kesen elini görmemişti.
fatih uraz'ın "adamın abdalı kaleci olur" kitabından;
1990 dünya kupası'na bir önceki şampiyonanın muzaffer takımı olarak gelen arjantin, açılış maçında kamerun'a karşı yaşadığı şokun ardından sscb karşısında da birinci kalecisi pumpido'yu kaybetmişti. ayağı kırılan nery pumpido'nun yerine oynamaya başlayan goicocchea ise çeldiği penaltılar ve yaptığı kritik kurtarışlarla turnuvanın en iyi kalecisi unvanını alacak, yukarda acı gerçek olarak andığımız ibareyi doğrulayacaktı.
yardımcı hakemler: josé ramiz wright (bra), jamal al sharif (syr)
argentina: nery pumpido (gk) (dk. 11 sergio goycochea), sergio batista, jose basualdo, jorge burruchaga, claudio caniggia, diego maradona (c), pedro monzon (dk. 78 nestor lorenzo), julio olarticoechea, jose serrizuela, juan simon, pedro troglio
yedekler: abel balbo, edgardo bauza, gabriel calderon, gustavo dezotti, nestor fabbri, ricardo giusti, roberto sensini, oscar ruggeri, fabian cancelarich
teknik direktör: carlos bilardo (arg)
soviet union: aleksandr uvarov (gk), vladimir bessonov, vagiz khidiyatullin, oleg kuznetsov (c), sergei aleinikov, aleksandr zavarov (dk. 80 vladimir liutyi), oleg protasov (dk. 75 gennadi litovchenko), igor dobrovolskyi, andrei zygmantovich, igor shalimov, sergei gorlukovich
yedekler: rinat dasaev, anatoli demyanenko, vasili rats, aleksandr borodyuk, akhrik tsveiba, ivan yaremchuk, viktor chanov, sergei fokin, valeri broshin
italya 90'ın "cehennem grubu"nun ölüm kalım maçında. dünya kupası’nda favori gösterilen arjantin ve sovyetler birliği’nden hangisi maçı kaybederse bavullarım toplayacak, beraberlik halinde gruptan çıkma şansları devam edecek. maçın napoli’de oynanması arjantin için büyük avantaj. italya, hollanda ve federal almanya’nın usta takımlar olduğunu kabul eden maradona’nın ayakları yere değdi. teknik direktör bilardo, bu maç için takımda büyük temizlik yaptı. lorenzo, fabbri, ruggeri, balbo ve hensini’nin yerine ilk on birde troglio, olarticoechea, manzon, ferrizuela ve caniggia yer alacak.
napoli (cumhuriyet) — dünya kupası’nın favorileri arasında görülen arjantip ve sovyetler birliği karşılaşmasında arjantin 2-0 galip çıkıp rahatlarken sovyetler birliği kupada şansını zora soktu.
grubunda favori olarak gösterilen iki takım da bu karşılaşmadan galip ayrılmak zorundaydı. çünkü yenilen ekip büyük ihtimalle 2. tura yükselme şansını yitiriyordu. bu sebeple iki takım da maça umutlu başladı. ilk dakikalarda sovyetler birliği oyunda biraz daha etkiliydi.
13. dakikada soldan gelen ortada kuznetzov'un şutunda maradona’nın eliyle çıkardığı yolundaki itirazlar sonuçsuz kaldı. 16. dakikada bu kez arjantin atağında canniggia ceza sahası içerisinde düşürülmesinde isveçli hakemin kararı devam oldu. iki takımın da ataklarını sıklaştırdığı dakikalarda arjantin'i rahatlatan gol geldi. 27. dakikada defansın uzaklaştırdığı bir topta gerilerden atağa katılan munzon, topu kazanarak dip çizgiye kadar inip çok güzel ortaladı. iki sovyet oyuncunun arasından iyi yükselen troglio güzel bir kafa vuruşu ile topu ağalara gönderirken kaleci uvarov sadece golü seyretmekle yetindi.
bu dakikadan sonra ıkı takımın atakları da sonuç getirmeyince ilk yarı 1-0 arjantin’in üstünlüğü ile sonuçlandı.
maçın 2. yarısında sovyetler birliği beraberlik golü için ataklarını geliştirirken arjantin’in amacı galibiyeti korumak ve kontratakla bir gol kazanmaktı. 51. dakikada cannigia topla kaleye doğru ilerlerken bessanov tarafından yaka paça yere indirilince, bessanov hakemden kırmızı kartı gördü. 55. dakikada serrizuela'nın şutunu kaleci 2 hamlede önledi. 71. dakikada 4 maradona'nın ortasında ise top kalecinin ellerinin arasından geçtiyse de arjantin forveti golü bulamadı. 79. dakikada arjantin’in özlediği ve beklediği gol geldi. kuznetzov’un hatalı geri pasında lopla ceza sahası içinde buluşan burruchaga yerden bir vuruşla sovyet kalesine arjantin’in 2. golünü bıraktı.
napoli — dünya şampiyonluğu tarihinde ilk kez karşılaşan arjantin ve sovyetler birliği takımlarının ikisi de diken üstünde çıktılar bu maça. yenilen, italya 90’a veda edecekti. hem de daha eleme grubu maçtan bitmeden. bu anlamda iki takımın da daha maçın başındayken kontrollü oynamayı amaç edindikleri gözlerden kaçmadı. savunmalar yerlerini terk etmiyor, orta alanlar kalabalık ve forvetlerde ise sovyetler’den protossov, arjantin’de canigha ileride yalnız oynuyorlardı. ama arjantin’in bir fazlalığı vardı. maradona, canigha’ya daha yakın oynuyor ve arjantin karşı ataklarında batista’dan başlayan kısa üçgenler sovyetler kalesini zorluyordu. protossov’un forvetteki yalnızlığı nın sıkıntısını özellikle sovyetler çok çekti. protossov eski gücünde olmadığı için ayağına atılan topları oyalayıp, arkadaşlarının ataklarda çoğalmasına olanak sağlayamıyordu. kaptırdığı toplarda ise top tekniği çok yüksek olan arjantin, blok ataklarını maradona ile bütünleştirmesi sonucunda tehlike yaratıyordu.
sovyetler atakta çoğalamamasına karşın, maçın başında daha etkili olan taraftı. tıpkı romanya maçında olduğu gibi 3 kez gole çok yaklaştılar. ancak protossov ve aleinikov öylesine formsuz ki, 2 adımdan topu kaleye atamadılar. dünya şampiyonasının finallerine katılmaya hak kazanan bir takımın futbolcularının bu denli basit golleri kaçırması ilginç. ilginç olan diğer bir konu da “2000’li yılların futbolu” gibi iddialı bir sloganı dünyaya yaymış ve başarıyla uygulamış futbolcuların kısa sürede formlarını yitirmeleridir.
arjantin ise her zaman olduğu gibi gene maradona’nın sırtında yürümeye çalıştı ve bu kez başarılı da oldu. 55 bin taraftar arjantin'i desteklerken sanki sahada oynanan sovyetler birliği - napoli maçıydı.
napoli (cumhuriyet) — maçın başlamasına 15 dakika kala napoli’nin san paolo stadı basın tribünündeki yerlerimizi aldığımızda gözlerimize inanamadık. italyan basınınca günler önceden tüm biletlerinin satıldığı, karaborsada biletlerin 200 bin liretten (yaklaşık 400 bin lira) alıcı bulduğu iddia edilen maçın tribünlerinin üçte biri boştu. 55 bin 759 kişinin yaklaşık 6.5 milyar lira hasılat bırakarak izlediği b grubunun ölüm kalım maçının takım kadroları açıklanırken maradona’nın adı anons edildiğinde statta yer yerinden oynadı. 4 yıl önce meksika'da sscb-belçika maçında, ofsayt golünü görmeyerek elenmelerine neden olan isveçli hakem erik fredriksson’un düdüğüyle başlama vuruşunu protossov yaptı. mavi-beyaz arjantin-napoli bayraklarıyla bezenmiş san paolo’da bir türk bayrağı ve bir fenerbahçe bayrağı da asılıydı.
10. dakikada bir topu çıkartırken takım arkadaşı olarticoechea ile çarpışıp ambulansla hastaneye kaldırılan arjantin kalecisi pumpido’nun ayağının kırıldığı açıklandı. troglio’nun arjantin'i öne geçiren muhteşem kafa vuruşundan sonra basın tribünündeki arjantinli gazetecilerin sevinçleri görülmeye değerdi. napolili taraftarlar açılış maçında maradona'yı ıslıklayan milanoluları protesto ederken sürekli 'italya-arjantin el ele' şeklinde tezahüratta bulundular. bu arada arjantin teknik direktörü bilardo maç boyunca sahaya yaklaşıp sürekli taktik verirken. lobonovski’nin bir an bile yerinden kıpırdamadığı dikkati çekti.
napoli (cumhuriyet) — arjantin kaptanı diego armando maradona, sovyetler birliği maçında kuznetsov’un kaleye giden topunu elle kestiğini söyledi. çarşamba günü oynanan maçta, 13. dakikada yaşanan pozisyonda sovyet futbolcuların itirazları sonuçsuz kalmıştı.
arjantin’in sovyetler birliği’ni 2-0 yendiği maçtan sonra, arjantinli gazetecilerin sorularını yanıtlayan maradona “topun bana doğru geldiğini gördüm. elimi bir anda topun önüne koydum ve golü kestim” dedi. olayın çok çabuk olduğunu belirten maradona, “hakemler de insandır ve her insan hala yapabilir. bulunduğu yerden topu elle kestiğimi görmesi çok zordu aslında pozisyon penaltıydı’’ dedi.
roma (cumhuriyet) — önceki gün napoli’de oynanan arjantin-sscb maçında tribünlerde 200 kadar türk futbolsever vardı. ellerinde mavi-beyaz bayraklarla arjantin lehine tezahüratta bulunan türklerle birçok yabancı tv' spikeri söyleşi yaptı.
* önceki gece arjantin’e 2-0 yenilen sscb, dünya kupası’na ilk kez eleme grubunda veda etti. teknik direktör lobanovski, karşılaşmanın orta hakemi ericsson’un taraf tuttuğunu söyleyerek “meksika'dan sonra bizi bir kez daha yaktı. bu adama hakemlik yaptırmayın” dedi.
bern (cumhuriyet) — fifa italya 90’da maç yöneten hakemlerden memnun değil. fifa genel sekreteri joseph blatter, kupa maçları için dünyanın en formda hakemlerine görev verdiklerini ancak çizme’de düdük çalan hakemlerin verdikleri ters kararlarla bazı takımların kaderleriyle oynadıklarını söyledi.
“yapılmaması gereken” hataları yapan hakemlerin ülkelerine geri gönderilmesine de başlanacağını açıklayan fifa genel sekreteri, hakemlerin uyarıldığını da belirtti.
blatter, hakem hatalarına örnek olarak şu pozisyonları gösterdi:
- sscb - romanya maçında romanya lehine verilen penaltı pozisyonunda elle oynama ceza alanı dışındaydı.
- açılış maçında kamerunlu kana bıyık'a gösterilen kırmızı kart çok ağır bir karardı.
- hollanda - mısır maçında mısır’ın penaltısı tartışılabilirdi.
- sscb - arjantin maçında maradona’nın kendi cezaalanında topu elle çevirmesi penaltıydı.
- romanya - kamerun maçında kamerun’un ilk golünde şarj gözden kaçtı. yine aynı maçta romanya’nın kazandığı golde balint ofsayt pozisyonundaydı.
ne sihirdir ne keramet maradona’nın elinde marifet
spor servisi - italyan basını hâlâ arjantin - sovyetler birliği maçında maradona’nın kendi ceza alanı içinde topu elle düzelttiği pozisyonu tartışıyor. maçın başlarında sovyet futbolcu kuznetsov'un kafayla kaleye gönderdiği topu eliyle çıkaran kaptan maradona’nın bu hareketinin "açık penaltı" olduğu görüşünü savunan italyan gazete ve dergileri, isveçli hakem frederikson'un penaltı vermiyerek belki de soviyetler'in kupadan elenmesine neden olduğunu belirttiler. maradona'nın 'sihirli' eliyle 1986 dünya kupası'nda gol attığı ve bu kupada da golü çıkardığını vurgulayan gazeteler, "sihirli el, hem atıyor, hem çıkarıyor" biçiminde yayın yaptılar. maradona ise basın mensuplarının sorularını yanıtlarken topu elle düzelttiğini kabul etti ve "evet penaltıydı' dedi.
) 
