tekila, seks, ot ve futbol tanıl bora 12/12/2012 radikal.com.tr
meksika apertura'sı önceki hafta bitti. şampiyon, çok ilginç bir kulüp: sınırdaki eğlence ve 'azgınlık' şehri tijuana'nın beş yıl önce kurulan takımı.
‘welcome to tijuana-tequila, sexo y marihuana’: tijuana’ya hoş geldiniz –tekila, seks ve marihuana. manu chao’nun bir parçası bu sözlerle başlıyor. 2003’te elli yaşında ölen şilili yazar roberto bolaño’nun santa teresa’daki kadın cinayetlerini anlattığı ‘2666’ romanında da (çev. zeynep heyzen ateş, pegasus) fonda tijuana geçer. gece hayatının, uyuşturucunun, her nevi kriminal işin, tehlikeli tiplerin diyarı, kanunun hep askıda durduğu bir hercümerç.
meksika’nın kuzeybatısında, abd’den yılda 40 milyon insanın geçtiği bir sınır şehri burası. yerleşik nüfusu bir buçuk milyona yakın ama sürekli turist kaynıyor. abd’ye geçişler sıkı kontrollü, abd’den gelişler hiç kontrolsüz.
‘sınırsız’ içki ve eğlenceye geliyorlar. eğlence bütçesinden spora kalan küçük pay, beyzbol ve boksa gidiyor. meksika’nın kuzeyindeki boks tutkusunu bolaño da anlatır. futbol, ‘gölgede kalacak’ kadar bile ilgi görmemiş yakın zamana kadar. kurulan dört kulüp birkaç yıl yaşayabilmişler, birisi sadece yarım sezon.
lakin son yıllarda tijuana’da üzerine yapışan klişeleri silkelemeye dönük bir kıpırdanma var anlaşılan. bunlardan biri, 2003’te oluşan tijuana bloguita front, tijuana blogcular cephesi. internet üzerinden başlayan bu genç yazar hareketinin, ispanyolca edebiyata bir yeni yaratıcılık soluğu üflediği söyleniyor. öteki yenilik, işte futbol.
2004’te ikinci ligde bile kulübü olmayan tijuana’yı üst düzey futbola sokma hamlesini yapan, şehrin ileri gelen ‘ailelerinden’ birinin reisi jorge hank rhon. 2007’de ikinci ligdeki bir kulübün lisansını satın alıp, club tijuana xoloitzcuintles de caliente’yi kurmuş. xoloitzcuintles: azteklerde, mayalarda kutsal sayılan tüysüz bir köpek cinsi (amblemlerinden bize bakıyor). caliente: hank’in şirketinin adı. şirket, ülkenin en büyük bahis şirketi! futbol federasyonu, xolos tijuana’ya ancak caliente şirketinin ikinci lig maçlarına bahis oynatmayacağı teminatı üzerine lisans vermiş.
klişelerin hakikatini yabana atmamalı. 2004-2007 arası şehrin belediye başkanı olan jorge hank rhon, tijuana’ya yakışan bir başkan profili çiziyor. 1. lige çıktıkları sezon, ruhsatsız silah yakalattığı için tutuklanmış. rakam verelim: 40’ı uzun menzilli tüfek olmak üzere 88 silah. yargıç aramanın usulsüz yapıldığına hükmederek kısa süre sonra serbest bırakmış kendisini ama patron o ara, en büyük oğlunu başkanlığa ‘koymuş’. rakam verelim: 19 çocuğu bulunuyor.
kırmızı siyahlı (olé!) nevzuhur kulüp, iyi parası olmasına rağmen temkinli bir personel politikası izlemiş. patron işi ehline bırakmış; ‘isme’ para vermemiş, takım uyumunu gözeten mütevazı transfer yapmışlar. düşünün, halihazır şampiyon takım, piyasa değeri klasmanında 18’de 11. sırada bulunuyor. uzun vadeli düşünüyor, kuzey meksika’nın yanı sıra abd’de san diego ve los angeles’ta oyuncu devşirmek için ‘şube’ kulüpler kurmayı tasarlıyorlar. teknik direktör arjantinli antonio mohamed ilginç biri. lübnanlı aile kökünden ötürü ‘el turco’ diye anılıyor. 2006’da bir otomobil kazasında oğlunu kaybetmiş, kendisi de bacağının kesilmesi tehlikesi atlatmış.
manu chao dediyse...
tijuana, emsalsiz bir süratle başarıya erişti. kurulduktan dört yıl sonra 2011’de birinci lige çıktılar, ilk yıllarında tutundular, ikinci yıllarında şampiyonluk finalindeydiler. rakipleri 10 kez meksika şampiyonu olmuş deportivo toluca’ydı. ilk maçı 2-1 aldılar. eurosport’un organik bilgisayarı mustafa taha’nın, hikâyelerine dikkatimi çektiği akşam ikinci maçı 2-0 kazanıp şampiyon oldular.
meksika ligini küçümsemeyin. 1903’ten beri oynanıyor. 18 takımlı normal sezonun seyirci ortalaması 21 bin, sekizli play-off’unki 31 bin. manu chao şarkısında bir yeri anıyorsa, orayı da küçümsemeyin.
deportivo toluca: alfredo talavera, diego novaretti, edgar duenas (dk. 64 juan cacho), wilson tiago, carlos gerardo rodriguez, lucas antonio silva, zinha, antonio rios (dk. 46 edy brambila), carlos esquivel, edgar benitez, luis tejada (dk. 77 isaac brizuela)
ilk 11 değeri : 17.100.000 eur
yedekler: miguel centeno, francisco gamboa, hector acosta, marvin cabrera
teknik direktör: enrique meza enriquez
club tijuana: cirilo saucedo, edgar castillo, javier gandolfi, pablo aguilar, fernando arce, fidel martinez, joe corona (dk. 67 joshua abrego), cristian pellerano, juan carlos nunez, alfredo moreno (dk. 46 richard ruiz), duvier riascos (dk. 75 jorge hernandez gonzalez)
ilk 11 değeri : 11.750.000 eur
yedekler: adrian zermeno, raul enriquez, diego alberto olsina, raul nava
