fakat ne yazık ki stat boştu tanıl bora 7 haziran 2017 | birikimdergisi.com
bir futbol sezonu daha sona erdi. “süper” adlı türkiye liginin, müstesna takımlar ve münferit maçlar haricinde, pek bir temaşa zevki verdiği söylenemez. oysa, “lig değeri” yani pahası bakımından avrupa’nın 6.’sıdır.
temaşa ve ilgi değerini statlara gelen seyirci sayısıyla ölçecek olursak, ligimiz 6. sırayı tutamıyor zaten. avrupa’nın seyirci ortalamalarında, pahada dördüncü olan almanya ligi (bundesliga) 41.514 seyirci ortalamasıyla herkese fark atıyor. paha birincisi ingiltere (premier league) 35.822 ile ikinci sırada. pahada ikinci olan ispanya (la liga) 27.700’le seyirci sıralamasında 3. geliyor. paha 3.’sü italya (serie 1), seyircide 22.164 ile 4.. pahada 5. olan fransa (ligue 1), seyirci ortalamasında 6. (21.029). arada 21.717 ortalamayla almanya 2. ligi var. fransa’nın hemen peşinde de ingiltere ikinci ligi championship (20.119).
türkiye üst ligi ise bu sezon ancak dört haneli bir rakam tutturabildi: 9.694. pahaca daha düşük yedi ligin seyirci ortalaması, türkiye’nin üzerinde. bunların sadece pahası değil, rusya hariç hepsinin ülke nüfusu daha düşük, hemen hepsinde medyadaki futbol tantanası daha düşük. sayalım: hollanda 19.090; iskoçya normal sezon 13.998, play off grubu 23.260; belçika normal sezon 11.157, play off grubu 15.886; portekiz 11.873; rusya 11.357; isviçre 9.939; polonya play off grubu 13.911, normal sezon 9.504. ayrıca, futbolun o kadar da büyük heyecan yaratmadığı isveç 9.471, danimarka’nın şampiyonluk grubu 8.021, “gariban” avusturya ligi 7.099 ortalamayla türkiye süperlig’iyle dip dibeler. [1]
***
açık ki, şişirilmiş, şişirilen bir futbol ekonomimiz var.
peki, bu kadar futbol gazı solunan bir memlekette, insanlar neden maça gitmez? sahada bilfiil top oynanan süre ve oyun sür’ati üst düzey liglere nazaran “hissedilir” derecede düşük olduğu için mi? siyasî ve toplumsal atmosferin genel depresyon etkisi mi? 2011’de başlayan şike soruşturmasının hem “mevzuunun” hem komplolu yürütülme biçiminin, zaten güçlü olan adaletsizlik hissini kuvvetlendirmesinden mi? passolig mi? e, hepsi.
***
türkiye süperlig’inin seyirci ortalaması, çok değil dört-beş yıl önce, şimdikinin aşağı yukarı %50 üzerindeydi. 2012/2013 sezonunda 14.719, 2013/2014 sezonunda 14.499. 2014/2015 sezonunda, 8.084’e indi. 2015/2016’te birkaç yüz kişi arttı (8.686), bu sezon, 2016/2017’de 9.694’e çıktı.
%50’ye yakın azalmanın olduğu 2014/2015 sezonu, passolig’in uygulanmaya başladığı sezondur. [2] nedensellik aşikâr. “yetkililer” de durumdan gayet memnunlar. futbol federasyonu başkanı yıldırım demirören, 4 aralık 2014’te “istemediğimiz seyirciyi çıkarsanız aslında, düşüş de yok. zaten istemediğimiz seyirciler gelmiyor,” demişti. 18 ocak 2017’de bir televizyon mülakatında, bunu yineledi: “passolig çıkmadan önce ortalamamız 10.980’di (yanlış bilgi- t.b.). şu an 8.908… yani 2 bin kişi kayıp. zaten bu 2 bin kişi, tribünlerde görmek istemediğimiz taraftar kitlesi.” futbol rejiminin yetkilileri, açıkça bir istenmeyen taraftar/istenmeyen seyirci tanımı yapıyorlar.
kimdir o istenmeyen taraftar? sözüm ona, “olay çıkartanlar, şiddete yol açanlar, kötü ve çirkin tezahürat yapanlar…” passolig çıkalı beri bu vakalarda belirgin bir azalma var mı? kimsenin bunu iddia edebileceğini sanmıyorum. passolig uygulamasının ruhunu anlatmak için, atilla gökçe üstadın iki buçuk yıl önce aktardığı, numaralı yerine oturmakta ısrar ettiği için karakolluk olup adlî kontrol cezasına çarptırılan taraftarın hikâyesi yeterlidir. [3]
bu dramatik düşüşün olduğu yılların, gezi olaylarına denk geldiğini fark ediyorsunuz. istenmeyen seyirci, esasen, gezi protestolarına katılan, 2013/2014 sezonu boyunca birçok stadın tribünlerinde gezi sloganlarını bağıran seyirci, yani o “türden” seyirci idi. gezi’ye dahli sembolleşen beşiktaş çarşı grubunun nasıl kriminalize edildiğini biliyorsunuz. olimpiyat stadındaki “tuhaf” sahaya dalma hadisesini, [4] galatasaray ve fenerbahçe tribünlerinde protesto sloganları bağıran tribün gruplarına uygulanan tedhişi de unutmayalım. elbette sadece doğrudan doğruya passolig değil, onun refakatinde yaratılan atmosfer, illâ doğrudan “gezici” olması gerekmez, öyle veya böyle muhalif saikleri olan futbolseverleri, taraftarları, seyircileri –hepsini değil elbette, birçoğunu diyelim– tribünden uzaklaştırdı. kimisi protesto ederek gitmiyor, kimisinin sıtkı sıyrıldı.
***
size bir de rabia ülkesinden, mısır’dan bahsedeyim…
el ahli, sadece mısır’ın değil afrika’nın en popüler kulübüdür. gerçekten milyonların sevgilisi bir kulüp… el ahli’nin en etkili taraftar grubu olan ultralar, 2011’de tahrir meydanındaki protesto gösterilerine kitle halinde katıldılar. (ezelî rakipleri zamalek’in ultra’larıyla da belki hayatta ilk defa tahrir’de kol kola girdiler!) polisle karşılaşmaya ‘alışık’ ve tecrübeli olduklarından, özellikle kalabalığa yönelik saldırılara karşı koymakta büyük ‘yararlılık gösterdiler’. mübarek’i iktidarı bırakmaya götüren mücadelelerde önemli bir rolleri oldu.
el ahli ultra’ları, mübarek’in devrilmesinden sonra da, geçiş döneminin tahakküm girişimlerine karşı protestoyu sürdürdüler. müslüman kardeşler’in iktidarı da olsa, başkasınınki de olsa, vatandaşı itip kakan, ona teba muamelesi yapan iktidar istemiyorlardı. doktriner bir siyasî bilinçle değil (zaten politik bir ortak paydaları yoktu) temel bir “özgürlük” dürtüsüyle, sokaktaydılar.
1 şubat 2012’de port said’de el masri deplasmanına giden el ahli taraftarları, korkunç bir saldırıya uğradılar. maçın sonunda, polisler aradan çekilip el masri taraftarları arasından bir grubun deplasman tribününe saldırmasına yol verdi. taraftar olduğu da şüpheli bir güruh, sopalar, uzun bıçaklar, kırık şişelerle saldırdı. kaçmaya çalışanlar, çıkış kapısının kapalı olduğunu gördüler. stadın ışıkları da söndürülmüştü. 72 el ahli taraftarı burada hayatını kaybetti.
port said katliamının davası o yıl görüldü, 21 idam cezası verildi, daha sonra bu sayı 11’e indi. mahkemenin münferit “suçlu” tespiti yapıp olaydaki tertibi aydınlatmaktan kaçınmasına isyan eden el ahli taraftarları, büyük protesto gösterileri yaptılar, onlar da şiddetle bastırıldı.
port said katliamı üzerine, müslüman kardeşler iktidarı, topyekûn seyirci yasağı koydu. 2013 yazında askerî darbeyle gelen sisi iktidarı da bu uygulamayı sürdürdü. sadece afrika kulüpler şampiyonası maçlarına “sınırlı sayıda” seyirci alınıyor. mısır ligi, sadece televizyondan izlenebiliyor.
2015 şubat’ında yasak bir maçlığına kaldırılmıştı. her zaman her rejime yakın olan, buna karşılık kendi ultra’larına hep mesafe koyan zamalek kulübü yönetimi, yetkilileri razı ederek, 10 bin seyirciyi maça alacağını açıkladı. ancak statta maç izlemeye acıkmış yirmi bin seyirci kapıya yığıldı - tabii birikmiş protestolarını da dile getirerek... polis gaz sıkarak ve “orantısız” şiddet kullanarak müdahale etti: 22 zamalek taraftarı öldü. ultra sözcüleri, taraftarların statlara dönüş ümidine bir darbe daha vurmak için mahsus böyle davranıldığı kanısındalar. bu olay, tabii ki, yasağın “gerekliliğinin” bir teyidi olarak kullanıldı.
2016/2017 sezonu da seyirci yasağı altında oynandı. mısır futbolu, tam beş yıldır, bir televizyon olayından ibarettir.
nasıl derler: tabii, her ülkenin şartları değişik...
futbol maçındaki katliama 21 idam cezası 26 ocak 2013 - 10:39 | hürriyet
mısır'da mahkeme, geçtiğimiz yıl port said kentinde oyananan el-masri-el ahli futbol maçının ardından çıkan ve 74 kişinin ölümüyle sonuçlanan olaylarla ilgili kararını verdi. olaylara karışan tamamı el masri taraftarı 21 kişi hakkında idam cezası çıktı. kararı protesto eden port said'lilerin çıkardığı olaylarda 22 kişi ölürken, kahire'deki el ahli taraftarları kutlama yaptı.
kahire'deki mahkeme, port said stadyumu'ndaki karşılaşma sırasında el masri ve el ahli taraftarları arasında çıkan çatışmalara karışan 21 kişiyi idama mahkum etti. sanıkların infazlarının gerçekleşebilmesi için mısır'da en üst düzey dini merci olan başmüftü'nün onayı gerekiyor.
duruşma sırasında salonda bulunan sanık yakınları, kararın açıklanmasından sonra baygınlık geçirirken, futbol karşılaşmasında hayatını kaybedenlerin yakınları ise sevinç çığlıkları attı.
idam kararları mısır'ı iyice karıştırdı / foto galeri
mahkeme, 1 şubat 2012'de port said kentinin takımı el masri ve kahire temsilcisi el ahli takımları arasında oynanan maçtan sonra yaşanan şiddet olaylarıyla ilgili olarak yargılanan diğer sanıklar hakkındaki kararını ise 9 mart'ta açıklayacak. davada dokuzu güvenlik görevlisi toplam 73 sanık yargılanıyor. mısır'ın en ünlü futbol kulübü olan el ahli, devrik lider hüsnü mübarek'e karşı tavrıyla tanınıyordu. stadyumdaki olaylarda ölenlerin çoğu el ahli taraftarıydı.
port said karıştı
kararın açıklanmasının ardından sanık yakınları, mahkumların kaldığı cezaevine saldırdı. port said kenti genelinde mısır güvenlik güçleri ile mahkeme kararını protesto eden gruplar arasında çıkan çatışmalarda en az 22 kişinin öldüğü bildirildi. sağlık bakanlığı, 200 kişinin de yaralandığını açıkladı.
stadyumda kutlama
futbol maçındaki katliama 21 idam cezası
el ahli kulüp binasının önündeki kutlamalara katılanlar arasında, port said stadyumu'ndaki olaylarda oğlunu kaybeden bir baba da vardı. mısırlı babanın bir elinde meşale, diğer elindeyse silah vardı.
el ahli kulübünü destekleyen “el ultras” taraftar grubu adına kahire sokaklarına dökülen mısırlılar ise mahkemenin aldığı idam kararını coşkuyla kutladı. el ahli kulübünün antrenman sahasını hıncahınç dolduran taraftarlar meşaleler yakıp, port said stadyumu'nda ölen taraftarların billboard'lara yerleştirilmiş fotoğrafları önünde sloganlar attı.
zamanlama kritik
mahkemenin verdiği idam kararlarının, hali hazırda gergin olan mısır'daki tansiyonu daha da yükseltti. mısır’da 25 ocak devrimi’nin ikinci yıldönümünde dün cumhurbaşkanı muhammed mursi karşıtları sokaklara dökülmüş, geniş katılımlı protesto gösterilerinde yine kan akmıştı.
mısır 'port said katliamı' için kararını verdi 23 ağustos 2015 pazar 16:10 | trthaber.com
mısır'da "ülke futbol tarihinin en büyük trajedisi" olarak nitelendirilen "port said katliamı" davasında yeniden yargılanan sanıklardan birine 10 yıl hapis cezası verdi.
port said ceza mahkemesi, bugünkü duruşmada, mahmud salih isimli sanığın 10 yıl ağırlaştırılmış hapsine, 5 kişinin ise beraatine hükmederken, hala firari durumdaki hasan el-feki isimli sanığın yeniden yargılama duruşmalarında hazır bulunmaması nedeniyle hakkında daha önce verilen idam hükmünün devamına karar verdi.
söz konusu davada kaçak durumundaki yedi kişiden altısı yeniden yargılama kararının açıklanması üzerine güvenlik güçlerine teslim olmuştu. mısır yasalarına göre gıyabında hüküm verilen kişiler, yakalanmaları veya teslim olmaları durumunda yeniden yargılanıyor.
port said stadı'nda şubat 2012'de, el-mısri ile el-ehli takımları arasında oynanan futbol maçından sonra çıkan olaylarda el-ehli takımı taraftarı 72 kişi hayatını kaybetmişti. konuyla ilgili aralarında 9'u eski emniyet müdürü, 3'ü el-mısri takımı yöneticisi, 73 kişi hakkında dava açılmıştı.
port said ceza mahkemesi, haziran ayında görülen duruşmada, biri gıyabında yargılanan 11 kişinin idamına, 10 kişinin 15 yıl, 15 kişinin 10 yıl ve aralarında eski port said emniyet müdürü ile el-mısri takımı yöneticisinin de bulunduğu 15 kişinin 5 yıl, 1 kişinin ise 1 yıl hapsine hükmetmiş, 21 kişinin ise beraatine karar verilmişti.
'port said katliamı' davasında verilen 10 idam kararı onandı
21.02.2017 | tr.spotniknews.com
mısır'da kamuoyunda 'port said katliamı' olarak bilinen ve ülke futbol tarihinin en büyük trajedisi olarak nitelendirilen davada, 10 kişinin idam cezası temyiz mahkemesi tarafından onandı.
mısır'da temyiz mahkemesi'nin, kamuoyunda 'port said katliamı' olarak bilinen davada aldıkları idam kararına itiraz eden 11 kişiden 10'unun cezasını onadığı bildirildi.
mahkeme, gıyaben idamla yargılanan diğer bir kişinin ise 'duruşmaya katılmadığı gerekçesiyle' itiraz hakkının bulunmadığı yönünde karar verdi.
ne olmuştu?
port said stadı'nda şubat 2012'de, el mısri ile el ehli takımları arasında oynanan futbol maçından sonra çıkan olaylarda el ehli takımı taraftarı 72 kişi hayatını kaybetmişti. konuyla ilgili aralarında 9'u eski emniyet müdürü, 3'ü el mısri takımı yöneticisi, 73 kişi hakkında dava açılmıştı.
port said ceza mahkemesi, haziran ayında görülen duruşmada, biri gıyaben yargılanan 11 kişinin idamına, 10 kişinin 15 yıl, 15 kişinin 10 yıl ve aralarında eski port said emniyet müdürü ile el mısri takımı yöneticisinin de bulunduğu 15 kişinin 5 yıl, 1 kişinin ise 1 yıl hapsine hükmetmiş, 21 kişinin ise beraatine karar vermişti.
egypt football violence leaves many dead in port said 2 february 2012 | bbc.com
at least 74 people have been killed in clashes between rival fans following a football match in the egyptian city of port said.
scores were injured as fans - reportedly armed with knives - invaded the pitch after a match between top-tier clubs al-masry and al-ahly.
officials fear the death toll could rise further.
it is the biggest disaster in the country's football history, said the egyptian deputy health minister.
"this is unfortunate and deeply saddening," hesham sheiha told state television.
some of the dead were security officers, the associated press news agency quoted a morgue official as saying.
field marshal hussein tantawi, the head of egypt's ruling army council, went to a airbase near cairo to welcome back al-ahly players who were flown back from port said on a military aircraft.
"this will not bring egypt down... these incidents happen anywhere in the world. we will not let those behind it go," he said, ap reports.
a statement posted on the supreme council of the armed forces' facebook page announced three days of national mourning, beginning on thursday.
the statement also promised a full investigation into the incident.
'black day'
the bbc's jon leyne in cairo says it appears some fans had taken knives into the stadium.
our correspondent says the lack of the usual level of security in the stadium might have contributed to the clashes.
police in egypt have been keeping a much lower profile since last year's popular protests that ousted president hosni mubarak from power.
egyptian fans are notoriously violent, says our correspondent, particularly supporters of al-ahly known as the ultras.
they have been heavily implicated in confronting the police during recent political protests, our correspondent adds. there is speculation that the security forces may have had an interest in taking on al-ahly supporters.
wednesday's violence broke out at the end of the match, which, unusually, port said side al-masry won 3-1.
witnesses said the atmosphere had been tense throughout the match - since an al-ahly fan raised a banner insulting supporters of the home team.
as the match ended, their fans flooded onto the pitch attacking ahly players and fans.
a small group of riot police tried to protect the players, but were overwhelmed.
part of the stadium was set on fire.
'rage in their eyes'
officials say most of the deaths were caused by concussions, deep cuts to the heads and suffocation from the stampede.
"this is not football. this is a war and people are dying in front of us," al-ahly player mohamed abo treika said.
hani seddik, who played for al-ahly as a teenager, told the bbc: "i don't think this is about football. these trouble-makers were not football fans."
"how were they allowed to carry knives into the ground? to me, this is the actions of people who do not want the country to be stable and want to put off tourists from coming here," said mr seddik, who was watching the match on tv in cairo.
one al-ahly fan in cairo told the bbc that a large march from al-ahly club to the interior ministry is being planned for tomorrow.
"people are angry at the regime more than anything else... people are really angry, you could see the rage in their eyes," mohammed abdel hamid said.
meanwhile, the muslim brotherhood - which has emerged as egypt's biggest party in recent elections - blamed supporters of ousted president hosni mubarak for the violence.
"the events in port said are planned and are a message from the remnants of the former regime," muslim brotherhood lawmaker essam al-erian said.
he went on by saying that the army and police wanted to silence critics demanding an end to state of emergency in the country.
in cairo, another match was halted by the referee after news of the port said violence. it prompted fans to set parts of the stadium on fire.
all premier-league matches have been cancelled and the newly-elected egyptian parliament is to hold an emergency session on thursday.
fifa president sepp blatter issued a statement, expressing his shock over the incident.
"this is a black day for football. such a catastrophic situation is unimaginable and should not happen," he said.
) 
