ilk basımı 2002 olan "dünya kupası" kitabında güntekin onay'ın "'90 italya'yı italya'da izlemek" başlıklı yazısından;
finalden önce ise üçüncülük maçı vardı ve bari'de oynanacaktı. bari güneyde bir sahil kenti idi ve napoli'ye çok yakındı. ingiltere'yi ve turnuvanın yıldızı gascoigne'i hiç izleme fırsatı bulamamıştık. soluğu bari'de aldık. bu maç için bir başka planımız daha vardı. maçtan önceki gece 1 metre eninde 13 metre boyunda bir bez şerit satın alıp üzerine sprey boya ile türkiye'de tuttuğumuz takımın adını yazdık. böylece hem türkiye'de maçı televizyondan izleyenlere hava atacaktık hem de tuttuğumuz takımın adını dünyaya duyuracaktık! maç günü o yıllarda namını çok sık duyduğumuz ingiliz holiganları ise bari sokaklarında ilk kez gördük... açıkçası hem ben hem de kuzenim o yıllarda, deyim yerinde ise hızlı birer gençtik ve ingiliz holiganlar bize vız gelirdi. hem de türktük! ingilizler de kim oluyordu? bu fikrimiz ne yazık ki ingilizleri gördüğümüz ilk an değişti ve ingiliz taraftarların neden tüm dünyaya dehşet saçtığını anlamak yaklaşık bir saniye sürdü. ortalama boyları 1.90 olan, polis dahil hiç kimseden ve hiçbir şeyden korkmayan, gözü kara, toplumsal şiddet olaylarında ve kavgada adeta profesyonel olmuş, aşırı fanatik, sarhoş, organize ve aşırı milliyetçi binlerce ingiliz holiganla baş etmenin imkânsız olduğunu anlamak için onları uzaktan bile görmek açıkçası yeterliydi! (zaten yakından görme şansı olanlar da herhalde o yazı hastanede geçirmek zorunda kaldılar.) her neyse, maçı italya baggio ve schillacci'nin golleriyle 2-1 kazandı ve dünya üçüncüsü oldu...
tarih: 07 temmuz 1990 cumartesi, bari / san nicola stadyumu seyirci: 51426 hakemler: joel quiniou (fransa), mohamed hansal (cezayir), kurt röthlisberger (isviçre)
italya: walter zenga, franco baresi, guiseppe bergomi (kaptan), ciro ferrara, pietro vierchowod, paolo maldini, guiseppe giannini (90 ricardo ferri), carllo ancelotti, luigi de agostini (68 nicola berti), roberto baggio, toto schillaci teknik direktör: vicini azeglio (italya)
ingiltere: peter shilton, mark wright (73 chris waddle), gary stevens, des walker, paul parker tony dorigo, trevor steven, steve mcmahon (73 neil john webb), david platt, peter beardsley, gary lineker teknik direktör: bobby robson (ingiltere)
italya'nın golcüsü toto schillaci, 1982 dünya kupası'nda sürpriz bir şekilde gol kralı olan paolo rossi'nin izinden giderek aynı başarıyı yakalıyor ve 6 golle zirveye oturuyordu.
yardımcı hakemler: mohamed hansal (alg), kurt roethlisberger (sui)
italy: walter zenga (gk), franco baresi, giuseppe bergomi (c), luigi de agostini (dk. 67 nicola berti), ciro ferrara, paolo maldini, pietro vierchowod, carlo ancelotti, giuseppe giannini (dk. 90 riccardo ferri), roberto baggio, salvatore schillaci
yedekler: fernando de napoli, stefano tacconi, giancarlo marocchi, andrea carnevale, roberto donadoni, roberto mancini, aldo serena, gianluca vialli, gianluca pagliuca
teknik direktör: azeglio vicini (ita)
england: peter shilton (gk)(c), gary stevens, des walker, peter beardsley, gary lineker, paul parker, mark wright (dk. 72 chris waddle), tony dorigo, steve mcmahon (dk. 72 neil webb), david platt, trevor steven
yedekler: stuart pearce, terry butcher, bryan robson, john barnes, chris woods, steve hodge, paul gascoigne, steve bull, dave beasant
arjantin yenilgisinden sonra tüm çizmeye baştan aşağı sessizlik çöktü. sokaklar boşaldı. seyirciler tribünde, futbolcular da soyunma odasında çocuklar gibi ağladı.
nilgün cerrahoğlu
roma - italyanlar için dünya kupası, arjantin maçının oynandığı 3 temmuzda sona erdi. “ertesi gün” depresyonu etkisi ile hâlâ devam ediyordu. 28 milyon tv seyircisinin izlediği maçtan sonra çizmeye baştan aşağı sessizlik çöktü maskeler, kent meydanlarındaki çeşmelerde yapılan banyolar, klaksonlarla şenlenmesi beklenen yollar sıcak, mehtaplı bir temmuz gecesinden sonra bomboş kaldı. vip'ler için montezonolo'nun verdiği yarı final partisine ise tanınmış artistler ve politikacılardan hiç biri gitmedi.
italya - almanya finalinini oynanacağına kesin gözü ile bakan gök mavililer hâlâ yenilgi şokundan kendini kurtaramadı. maç sırasında tv'den duyulur bir şekilde arjantinli oyuncularla küfürleşen italyan futbolcular, yenilginin arkasından soyunma odasında çocuklar gibi ağladılar. ertesi sabah yapılan tv söyleşisine kapkara, siyah özlüklerle çıkan zenga ve bialli, arjantinlileri "efendice kazanmayı bilmemek"le suçladı.
gerçeği söytemek gerekirse, bir iki oyuncunun ötesinde asıl italyanlar kaybetmeyi bilemedi. hakeme, sağlam oyun kuramayan teknik direktör vicibi'ye penaltıları durduramayan kaleci zenga’ya, napoli'de oynayan maradona’ya ve hatta maçın oynandığı napoli kentine bile çamur attılar. maradona'nın tarafını tutmakla suçlanan bu güney italya kenti “yeterince italyan olmamakla" eleştirildi. yangına körükte giden maradona da napolililere "sizin italyan olduğunuz yılın bir günü hatırlanıyor, 364 gün unutuluyor." dedi. bunun üzerine italya arjantin maçının ötesinde müthiş bir “napoli polemiği" patlak verdi.
gerçek şu ki, ev sahibi olarak, süper stadyumlarda ultramodern güvenlik önlemlerine dek çok iddialı hazırlanan italya bu futbol kermesini, "kupa 90" onlara vaat edilmiş gibi yaşadı. "italya'nın bu kupayı nasıl olup da kaybettiğini anlamak güç" diye yazdı "corriere della sera" gazetesi ve ekledi "çünkü zafer için gereken her şey vardı. zenginlik, güç, kalite, düş gücü, coşku, sevinç ve neşe. teknik direktör vicini'nin emrinde, sahaya arka arkaya iki milli takım çıkaracak sayıda yetenekli futbolcubulunuyordu. üstelik, gol kralı schillaci de tam zamanında patlamıştı. işin başından beri italya havaya girmişti ve hep kazanmak için oynadı. ve oynamak için de hep kazandı."
her halükarda vicini ve süper futbolcuları şimdiden 1994 abd dünya kupası'na kendilerini hazırlamaya başladılar. yaşlıları eleyip baggio, schillacci gibi genç futbolcularla yola çıkacağını açıklayan vicini için bugün bari'de ingiltere ile oynanacak üçüncülük maçı yenilgi burukluğunu büsbütün arttırmaktan başka hiçbir anlam taşımıyor. ilk günlerdeki italya - çekoslovakya maçında gök - mavilileri görebilmek için karaborsada biletlere 900 bin lira ödeyen italyanlar şimdi maçı televizyonda bile seyretmek istemiyorlar.
bari (cumhuriyet) — dünya futbol şampiyonası'nda final şansını yitiren iki takımın alt derecelere oynaması her zaman sorun olmuştur. statü gereği yapılan bu maça futbolcular motive olamıyor. özellikle italya açısındançok zor br maç. dünya lampiyonluğuna koşullanan tüm planlarını bu maç doğrultusunda yapan italya'nın "3.'lük de iyidir" düşüncesi ile maça çıkması bir hayli zor. bu anlamda futbolsuz bir maç izlemeye hazır olalım. zaten italya 90'ın ana sorunu da futbol düzeyinin genelde düşük olmasıydı. final şansını penaltılarla f. almanya'ya kaptıran ingiltere ise daha iyi durumda. yarı final maçında çok başarılı futbol oynadılar. futbol otoriteleri onları sürekli aşağılamasınakarşın son maçlarında finali hak edecek denli iyidiler. bu ndenle çeyrek finalden sonra hiçbir şans tanınmayan ingiltere için 3.'lük başarı olarak kabul edilebilir. onlar da bunun bilincinde olarak ve italya'ya oranla daha güçlü motivasyonla çıkacaklar maça.
ingiltere le 3.'lük maçı oyanayacak olan italyan milli takımı'nın 11'i dün açıklandı. teknik direktör vicini, ferrera baggio ve vierchowod'a ilk 11'de yer verdi. italyan takımı bugün şu kadro ile müceele edecek: zenga - bergomi, baresi, ferrera, maldini, vierhowodi angelotti, de agostini, giannini, schillaci, baggio.
bari (cumhuriyet) - italya 90 dünya kupası üçüncülük dördüncülük maçında dün gece yarı finalde penaltılarla elenen italya ile ingiltere karşı karşıya geldiler. karılaşmayı italya platt'ın golüne karşılık schilaci ve baggio'nun golleriyle 2-1 kazandı.
maça iki ekip de hızlı haşladı ve zaman zaman yükselen tempo, tribünlerdeki seyircileri memnun etti. 27. dakikada ferrera'nın şutu önce shilton'a, ardından direğe çarpıp schilaci'nin önüne düştü. bu oyuncu kalenin dibinde topu ağlara gönderemedi. 35. dakikada şse steven'ın ortasına lineker'in kafası bergomi'den döndü. maçın 2. yarısı biraz daha durdgundu. 60. dakikadan sonra artan tempo ile goller geldi. 70. dakikada shilton yerde sahip olduğu topu baggio'ya kaptırdı. açısı dar olan baggio topu schillacici'ye bıraktı ve geri aldı. dip çizgide walker'ı geçip topu ağlara gönderdi. bu golden tam 10 dakika sonra ingiltere'nin golü geldi. solda dorigo'nun ortasına iyi yükselen platt'ın kafası durumu 1-1 yaptı. bu golden 2 dakika sonra italya'ya üçüncülüğü getiren gola tıldı. 82. dakikada baggio'nun pası ile ceza sahasına dalan schillaci, parker tarafından düşürülünce hakem tereddütsüz penaltı noktasını gösterdi. atışı kullanan schillacci topu ve kaleciyi ayrı köşelere gönderdi. bu golden sonra atak olmayınca maçı 2-1 kazanan italya büyük umutla başladığı dünya kupası'nı üçüncü bitirirken schillacci de gol sayısını 6 yaptı.
arjantin karşısında final hakkını yitirip 3.'lük, 4.’lük maçında ingiltere'yi 2-1 yenen italyanlar, kazandıkları ‘teselli' kupasına 'dede kupası’ adını taktılar.
nilgün cerrahoğlu
roma - “coppa del mondo" (dünya kupası) yerine "cappa del nono" (dede kupası). püf, vah-vahlar arasında geçen bir haftadan sonra her zamanki esprili yaklaşımlarına dönen italyanların, önceki gece kazandıkları teselli kupassına verdikleri ad bu.
arjantin yenilgisinin ardından ilk anlarda küçümsenen bronz üçüncülük ödülünde yaşamı hep iyimserlikle karşılayan italyanlar teselli bulmakta gecikmedi. bari stadı'nın yan boş tribünleri önünde yapılan italya - ingiltere maçından 2-1’lik bir zaferle çıkan gök mavililer, maç sonunda ingiliz takımı ile birlikte seyircilerin yer yer ayağa kalkarak yaptıkları “ola" dalgalanmalarına katıldılar. bu jestleri ile finali kaybetme hırslarını yendiklerini vurgulamak isteyen gök mavililer "şampiyon, şampiyon" çığlıkları ile karşılayan stadyum seyircisi, tribünlerin bir bölümünü baştan aşağı kaplayan "çok güzel bir düştü, her şeye rağmen, teşekür ederiz" yazıları ile dikkati çekti.
aslında, bu yaklaşım italyanların dünya kupası'nı kaçırdıktan sonra elde etlikleri üçüncülük pozisyonu karşısında tüm hissettiklerini öz bir biçimde dile getiriyor. italyanların yarattığı müzik dilinde "allegro ma non troppo" tanımını kazanacak sınırlı coşku, zaferden sonra yalnız küçük grupların rastlandığı sokaklarda da hissedildi. final için sakladıkları soğuk şampanyalarını buzdolaplarından çıkaran italyanların çoğu, yollara dökülerek gerçek bir bayram havası içinde kutlamak istedikleri zaferi bu kez evde, aile arasında kutladılar.
üçüncü kanalda bir ay boyunca gerçek bir futbol cumhuriyeti başkanıymış gibi maçlardan son ra her gece bir buçuk saat "dünya kupası durışması"nı yönlendiren takdimci aldo biscardi, “italya bu kupadan başı dik çıkıyor" dedi. ertesi sabah tüm gazeteler kızıl peruklu biscardi'nin bu yargısını manşetlere koydular. en seksi yıldızlara taş çıkartacak denli albenili olan rakip kanal tele-montecario'nun vamp takdimcisi alba parietti ise birkaç gece önce burun büktüğü üçüncülüj karşısında duygulanarak ağladı. baş döndürücü mini etekter ve dekoltelerle yönlendirdiği "gala gol" programında özellikle latin amerikalı futbolcuların aklını başından alan alba, canlı yayın ile italya'nın her köşesine ulaşan gözyaşlarını, "böylesine duygulanmayı beklemiyordum" diyerek mazur gösterdi. futbolun yalnız erkeklere ait bir dünya olduğunu düşünen g. amerikalı maço futbolcuların, karşısında çoğu kez ne diyeceklerinişaşırdıkları alba, sözlerini "mamafih" diye devam etti: "ikinciliği almaktansa üçüncülük almak daha iyi. finali almanya'ya karşı yenilerek kaybetseydik kupayı bir yenilgi ile sonuçlandıracaktık. ingiltere karşısındaki 2-1'lik sonuç bu serüveni damağımızda zafer tadı ile bitirmeye olanak veriyor."
her şeye karşın italya'da bu kupanın tek bir mutlak galibi vardı o da italya 90‘ın gol kralı slavatore schillaci oldu. kısaca "toto" olarak anılan schillaci, dûnsa kupası efsaneleri arasında hak ettiği yeri aldı. öyle ki, italya'da golün adı bundan böyle kısaca "toto." kupa maçlarından sonra italya kaç gol attı değil, kaç toto attı diyenler çoğunlukta. bir ay içinde apar topar ülke ilahları arasına katılan sicilyalı eski lastik tamircisi, bu kupada gök mavililer için gerçek bir “joker" oldu. öyle ki republica gibi en ciddi gazeteler bile toto’ya adadıkları yazılarda, "bize bu üçüncülüğü sağlayan kişinin adı toto schillacci'dir" dediler ve eklediler "1982'de aldığımız kupanın çok adı vardı. zoff, scirea, cabrini, tardelli, conti ve paolo rossi'ydi bunlar. ama dünkü zaferin altındaki tek imza schillacci'dir. onun arkasındaki diğer isim ise birici sınıf, fakat biraz çelimsiz olan futbolcu roberto baggio'dur."
schillacci, milyarların şımarttığı top milyaerderlerinden oluşan gök mavililer arasında konuşurken gramer hataları yapan tek futbolcu.
dip not: allegro ma non troppo: canlı, hızlı ama çok değil anlamına gelen müzik terimi...
