ingiltere menejeri alf ramsey bu maçtan sonra kendi oyuncularının sahada arjantinli oyuncularla forma değiş tokuş etmesine arjantinlilerin maç boyu çok sert oynamalarını gerekçe göstererek izin vermemiş ve nmaçtan sonrada "biz hayvanlarla forma değiş tokuşu yapmayız" demişti.
devre arasına 9 dakika kala, arjantin sert oyunuyla ıngilizleri rahatsız eden ve daha iyi oynayan taraftı. hakem rudolf kreitlin beşinci rjantinli oyuncuyu uyarırken, arjantin kaptanı antonio rattlin şiddetli bir şekilde hakeme itiraz etti. daha önce rattlin’i uyaran hakem,oyuncuyu oyundan attı. fakat oyundan çıkmamakta direnen arjantinli oyuncu, takımı sahadan çekmekle tehdit etti. 8 dakika sahadan çıkmayan arjantin kaptanı,ıspanyolca bilen, ıngiliz hakem ken aston tarafından ikna edildi. aston maçı tribünden takip ediyordu.
77. dakikada geoff hurst’ün kafa golü ıngiltere’ye galibiyeti getirdi. golün öncesinde ise bobby charlton’un da uyarı aldığı bir sertlik dönemi vardı. son düdükten sonraalf ramsey oyuncularının rakiple forma değiştirmelerine izin vermedi ve arjantinlileri “hayvanlar” olarak nitelendirdi. maç sırasında ise daha fazla faul yapan taraf ıngilizlerdi. maç sonunda güney amerika takımlarının avrupalıların komplosuna kurban gittiği tartışması yaşanırken, rattlin sadece bir tercüman aradığını söylüyordu – aynı oyuncu oyunda kaldığı 36 dakika boyunca hakeme itiraz ederken tercümana ihtiyaç duymamıştı. rattlin, ken aston kendisine durumu anlatana kadar oyundan atıldığını anlamadığını söylemişti.
tekme tokatlı bir maçta, kaptanları iri kıyım dev rattin’in alman hakem tarafından atılıp sahadan çıkması, belki on dakika sürmüş, sir ünvanı alacak teknik direktörleri “tottenham beyi” alf ramsey’e ağzını bozup “animals - hayvanlar” dedirtecek kadar sert ve itirazcı arjantin takımını bir hurst golüyle ancak geçen, bembeyaz formalı ingilizler...
66 dünya kupası finalinde almanya'ya karşı 3 gol birden atan -ki bir tanesi şu meşhur top çizgiyi geçti mi? geçmedi mi? tartışması yapılan gol- geoff hurst, ingiltere'nin kupada oynadığı ilk üç maçında yer almadı. takımına, ancak arjantin karşısında çeyrek finalde oynarken dahil oldu ve galibiyeti getiren tek golü kaydetti.
halit kıvanç'ın 1983 basımlı "gool diye diye" kitabından;
kupada çeyrek finaller olaylı başlamıştı. ingiltere-arjantin maçında bir gol, ama binbir tekme atılmıştı. bu arada hakem kreitlein canını polis kordonuna sığınarak kurtarabiliyordu. kötü bir yönetim gösteren federal alman kreitlen, arjantin kaptanı rattin'i oyundan atınca, maç iyice çığrığından çıkmıştı. rattin, takım kaptanı olarak hakeme bir şey söylemek istediğini bildiriyordu. bunlar yetmiyormuş gibi, ingiliz menaceri alf ramsey'in maçtan sonra televizyon röportajında arjantin takımı için "hayvanlar" deyimini kullanması, işleri büsbütün karıştırmıştı. ne gariptir ki, ingiltere-arjantin maçında alman hakem arjantin kaptanını oyundan attığı sırada, ingiltere'nin bir başka kentinde, bir başka stadında da federal almanya-uruguay karşılaşmasında ingiliz hakem uruguay'ın kaptanını oyun dışı bırakıyordu. sonra bir uruguay oyuncusunu daha atacaktı ingiliz hakem. bu durumda güney amerikalıların feryadı haksız sayılmazdı. latinler "ingilizlerle almanlar elele vermiş, hakemleriyle bizi eliyorlar ki, kupa kendilerine kalsın diye yakınmasıyla durumu özetliyorlardı gerçekten de güney amerikalıların suçladığı gibi oldu işler... sonunda kupanın kaderini belirleyen maçı ingilizlerle almanlar oynadı.
ilk basımı 2002 olan "dünya kupası" kitabında cem tosyalı'nın "dünya kupası ve hakemlik" başlıklı yazısından;
1962 şili finalleri, dünya kupası tarihinden kara günlerinden biri olan şili-italya maçına, başka bir deyişle "santiago meydan muharebesi"ne sahne oldu. şili, santiago'da yaklaşık 70.000 seyirci önünde italya ile oynuyordu. şili gazetelerinde italyan gazetecilerin şili kadınlarının güzellikleri ve ahlaki yapıları(!) üzerine şüphe uyandıracak makaleler kaleme aldıkları iddia ediliyordu. bu iddiaların şili halkının ve oyuncularının duygularını harekete geçirmesi üzerine maç bir gurur meselesi haline gelmiş ve futbol, şimdilerde pek bilinmeyen bu "muharebe"nin içinde ikinci planda kalmıştı. sahada latin ateşi yanmaya başladı. maçtan önce şilili futbolcular italyanların verdikleri karanfilleri geri çevirdiler. henüz 12. saniyede bir oyuncu ihtar aldı. 12. dakikada italyan ferrini şiddetli bir faul yaptı ve ihraç edildi. daha sonra şilili sanchez bir dirsek darbesiyle italyan maschio'nun burnunu kırdı, ama hakem görmemişti. maschio, sanchez'e bir kung-fu tekmesi atınca o da ihraç edildi. "sanki bir futbol maçı yönetmiyordum, askerî manevralarda hakemlik yapıyordum" diyordu yıllar sonra maçın ingiliz hakemi ken aston. oysa askerî manevralara da yabancı değildi. ikinci dünya savaşı'nda subay olarak görev yaparken singapur'a giren ilk askerler arasındaydı. aston, maçı birkaç kez durdurmak zorunda kaldı. silahlı polisler üç kez sahaya girdiler ve sahada "asayişin berkemal" olmasını sağladılar. maçı ev sahibi şili 2-0 kazandı. maç sonrasında oyuncular soyunma odalarına polis eşliğinde girdiler.
daha sonraki yıllarda aston hakemliği bıraktı ve fifa hakem komitesinde çalışmaya başladı. 1966 dünya kupası'nda görevli olarak çeyrek finaldeki ingiltere-arjantin maçını izliyordu. alman hakem rudolf kreitlein'ın bir kararından sonra arjantinli oyuncular hakemin etrafını sararak itiraz etmeye başladılar. bu arada kaptanları rattin ihraç edildi. fakat rattin sahayı terk etmemek için dakikalarca direndi. "artık bu işin çözümü kalmadığını ve maçın tatil edileceğini sanmıştım. bu durumda ne yapabileceğimi düşündüm." diyordu tribünde oturan ken aston. sahaya indi. rattin'i sakinleştirmek ve onu sahayı terk etmeye ikna etmek için tüm tecrübesini ve hünerini ortay koydu ve maçı tatil edilmekten kurtardı. ingiltere maçı 1-0 kazandı. bu çekişmeli maç gazetelerde büyük puntolarla yer aldı ve yine büyük puntolarla, hakemin bobby ve jack charlton kardeşlere ihtar verdiği yazılıydı. görünüşte hakem böyle bir şey yapmamıştı ve ingiltere menajeri alf ramsey bu konunun aydınlatılması için fifa'ya başvurdu. aston'un kafasında bir takım düşünceler dolaşmaya başladı. hakemlerin, kararlarım, oynayanlara (ve izleyenlere) onlarla aynı dili konuşmaksızın nasıl anlatabileceğini düşünmeye başladı.
"yeşil yandı, geçi!"
"bir gün londra'da kensington high street'te araba ile giderken bir kavşağa yaklaşıyordum. tam kavşağa girecekken yeşil ışık söndü; önce sarı, sonra da kırmızı yandı. sarı 'dikkat et!' demekti. kırmızı yandığında ise durmak zorunda kaldım. birden kafamda bir şimşek çaktı. 'neden olmasın?' dedim kendi kendime" diyordu ken aston yıllar sonra. ve 1970 dünya kupası'nda ilk defa kullanıma giren sarı ve kırmızı kartlar bugün artık oyunun bir parçası. sarı kartın tanıtımını alman schenscher, açılış maçında sovyet lovchev'e göstererek yaptı.
tarih: 23 temmuz 1966 cumartesi, wembley stadyumu / londra
seyirci: 90.584
hakemler: rudolf kreitlein (almanya), gottfried dienst (isviçre), istvan zsolt (macaristan)
ingiltere: gordon banks, george cohen, jackie charlton, bobby moore(kaptan), ray wilson, nobby stiles, bobby charlton, martin peters, alan ball, roger hunt, geoffrey charles hurst
teknik direktör: alf ramsey (ingiltere)
arjantin: antonio roma, roberto oscar ferreiro, silvio marzolini, antonio rattin (kaptan), roberto alfredo perfumo, rafael albrecht, ermindo angel onega, jorge solari, luis artime, alberto mario gonzalez, oscar mas
ilk basımı 1996 olan simon kuper'in "futbol asla sadece futbol değildir" kitabından;
boston'a amerika 94'daki dünya kupası'ndan bir ay önce gelen roberto adındaki arjantinli bir gazeteci şikâyet ediyordu- "amerika da hiçbir zaman hiçbir şey ters gitmez. organizasyon kusursuz. ama ben arjantin'e daha çok benzeyen ingiltere'yi tercih ederdim."
bence birbirimize pek de benzemiyorduk. "malvinas savaşı'ndan bir yıl sonra ingiliz gazeteciler maradona'yı, dünyanın en iyi oyuncusu seçmişlerdi", dedi. "aramızdaki tek fark bu. arjantinli gazeteciler bunu asla yapmazlardı."
roberto ayrıca, 1966 dünya kupası'nda oynanan arjantinıngiltere maçında kırmızı kart gören arjantin takım kaptanı antonio rattin'le ilgili bir olayı da anlattı. rattin maç sırasında hakemle tartışırken, kolunu uzatarak kaptanlık pazubantını gösteriyor ve konuşmaya hakkı olduğunu söylemeye çalışıyormuş. ama rattin'in kendisine vurmak istediğini zanneden hakem, onu oyundışı bırakmış.
tanrının eli'nden ve de falkland savaşından yıllar önce ingiltere ve arjantin arasındaki rekabetin temelleri 1966 yılında wembley'dı atılmıştı. ramsey'in çocukları faul sayısında güney amerikalı rakiple rinden önde olsalar da alman hakem rudolf kreitlein, arjantin kaptanı rattin'den şüphelenmişti. hakemin her kararına uzun süren şiddetli itirazlarda bulunan rattin ikinci yarının ortalarında kırmızı kartı gördü ama oyun alanından çıkmadı. bir tercümana ihtiyacı olduğunu olduğunu belirterek sahadan çıkmayacağını belirtti, takım arkadaşları da sekiz dakika boyunca hakemin etrafını sararak kaotik bir ortam yarattılar. neyse ki, polisin de yardımıyla en sonunda rattin ağır ağır yürüyerek sahadan çıktı. hurst'ün ingiltere'yi galibiyete taşıyan golünün ardından arjantinli jose albrecht bir ingiliz taraftara kaptanını aratmayacak şekilde sevgi(!) sözcüklerini iletti. ama o maçtan akılda kalan bütün bunlar değil, alf ramsey'in arjantinlilere "hayvanlar" demesi oldu.
1966’nın kavgalı maçlarını idare eden kreitlein meksika’da lisan anlaşmazlığını önlemek için fifa’ya enteresan bir teklifte bulundu.
1966 dünya kupasının şöhretli hakemi m. kreitlein mexico’da futbolcu – hakem anlaşmazlığını önlemek amaçıyla fifa’ya bir teklif yapmıştır. kreitlein, teklifinde finalleri yönetecek hakemlere biri sarı, diğeri kırmızı olmak üzere iki kart verilmesini, bunlardan sarı kartın ihtar, kırmızısının ise ihraç anlamına kullanılmasını istemiştir.
alman hakeminin bu teklifinin esası, futbolcu ve hakem arasındaki lisan anlaşmazlığına dayanmaktadır. hatırlanacağı gibi kreitlein 1966 da londra’da wembley stadında oynanan ingiltere – arjantin maçında, arjantinli dev rattin’i sahadan atmış, bunun ardından meydana gelen olaylarda da oldukça tartaklanmıştı. kreitlein, bu gibi olayların mexico’da da tekrarlanmaması için bu teklifi ileri sürdüğünü açıklamıştır.
yardımcı hakemler: gottfried dienst (sui), istvan zsolt (hun)
england: gordon banks (gk), george cohen, ray wilson, nobby stiles, jack charlton, bobby moore (c), alan ball, bobby charlton, geoff hurst, martin peters, roger hunt
yedekler: jimmy greaves, john connelly, ron springett, peter bonetti, jimmy armfield, gerry byrne, ron flowers, norman hunter, terry paine, ian callaghan, george eastham
teknik direktör: alf ramsey (eng)
argentina: antonio roma (gk), roberto perfumo, silvio marzolini, oscar ferreiro, antonio rattin (c), rafael albrecht, jorge solari, alberto gonzalez, luis artime, erminio onega, oscar mas
yedekler: roland irusta, hugo gatti, jose varacka, oscar calics, carmelo simeone, jose pastoriza, nelson lopez, mario chaldu, juan sarnari, alfredo rojas, anibal tarabini
teknik direktör: juan carlos lorenzo (arg)
gol: 1-0 geoff hurst (eng) 78'
sarı kartlar: jorge solari (arg) 1', antonio rattin (arg) 1', luis artime (arg) 1'
* finaller için saklanan kozlar - güney amerika otoriteleri, arjantin takımının 3 yıldız futbolcusu, de la mata, rojas ve savoy’u çeyrek ve yarı finaller için sakladığı kanaatindedirler. rus takımının antrenörü morazov ve macaristanın antrenörü baroti, arjantinli rojas’ın, dünyanın her takımında rahatça oynıyabilecek evsafta bir futbolcu olduğunu ilen sürmelerine rağmen, arjantin takımının hocası lorenzo, bu 3 yıldız oyuncunun sakat olduğunu ifade etmiştir. keza alman takımında orta haf sieloff ve sol açık emmerich de hiç oynatılmamıştır. emmerich, bu yıl hem almanya liginde ve hem de avrupa kupa galipleri turnuvasında gol kıralı olmuş olup, memleketinde yılın futbolcusu seçilmiştir.
diğer önemli maçlar almanya - uruguay, ingiltere - arjantin, portekiz - kore arasında
ekrem karpat bildiriyor
londra,
dünya kupasında bugüne kadar 24 maç oynandıktan sonra kardöfinal maçları başlıyor. grup maçlarında çeşitli sürprizlere şahit olduktan sonra kardöfinal maçlarının nasıl biteceğini, dömifinale yahutta finale hangi takımların kalacağını kestirmek çok güçtür.
ingiltere - arjantin
wembleydeki kardöfinal maçında ingiltere ile arjantin karşılaşacaklardır. yaptığı üç maçta da hiç gol yemeyen ingiltere başta kalecisi bank olmak üzere çok iyi bir defansa sahip olmakla beraber forvet istenileni verememektedir. ancak saha ve seyirci avantajı ile ingiltere maç kazanmaktadır.
artime ve onega’nm sürüklediği arjantin genellikle rakibini kendi oyununa uydurarak başarıya gitmektedir. her şeye rağmen bu maçta ingiltere favoridir.
(...)
maç öncesi yaptığımız bu tahminlerden sonra ingiltere, portekiz, almanya macaristamn domifinale kalma şanslarının rakiplerine oranla daha fazla olduğunu söyleyebiliriz.
maçların sonucu bugün için bir muammadır. şimdiye kadar yaptığımız tahminlerde bir hayli yanıldık. ama düşünün ki, korenın italyayı eleyeceğine yüzde 5 bile ihtimâl verilmiyordu. futbolun cilvesi de burada idi. bu bakımdan şimdilik fazla bir şey söylemeyi yersiz bulmaktayız.
dömifinalistler: 1. portekiz, 2. almanya, 3. ingiltere 4. rusya
ekrem karpat bildiriyor
dünya kupasının kardöfinal maçlarına dün 4 şehirde devam edilmiş ve portekiz koreyi 5-3, ingiltere arjantin’i 1-0, almanya uruguay’ı 4-0, rusya macaristanı 2-1 mağlûp etmişlerdir.
böylece dömifinale portekiz, ingiltere, almanya ve rusya kalmışlardır. dömifinalin ilk maçını pazartesi günü almanya - rusya salı günü de portekiz ile ingiltere oynıyacaklardır.
ingiltere 1-0 galip
londra - wembley stadında alman hakemi kreitlein'in idaresinde ve 100.000 seyirci önünde oynanan dev maçta, ingiltere, arjantin engelini güçlükle aşabildi: 1-0.
ev sahibi ingiltere ile turnuvanın sürpriz takımı arjantin çeyrek finalin en çetin maçını yaptılar. ilk devresi arjantinlilerin hafif baskısı altında geçen maçta her iki defansa çok iş düştü. devrenin 32 nci dakikasında arjantin'lilerin kaydettikleri golün hakem tarafından sayılmaması üzerine ortalık bir anda karıştı ve tam 8 dakika güney amerikalıların protestosu devam etti, fakat bir netice vermedi.
ikinci yarıda da bir büyük mücadele oldu. 46. ve 47. dakikalarda arjantinlileri iki muhakkak gol fırsatını kullanamadılar. 82. dakikada tehlikeli bit ingiliz akınını arjantin defansı faulle kesince, galatasaray - beşiktaş (1-0) maçını ( https://macanilari.com/19...iktas-196519668613--.html) idare eden alman hakem r. kraitlein beyaz noktayı işaret etti: penaltı. ingiliz soliçi geoffrey hurt'ın 11 metrelik ceza vuruşu fileleri bulurken bütün tribünler ayaktaydı.
londra - beynelmilel futbol federasyonunun disiplin kurulu toplanarak, alman hakemi rudolf kreitlein’in çığırından çıkardığı hâdiseli ingiltere - arjantin maçını müzakere etmiştir. f.i.f.a. disiplin kurulu. arjantin futbol federasyonunu 1000 isviçre frangı para cezasivle tecziye etmiş. ayrıca, hakeme hakaret eden arjantin takımı kaptanı rottin’e 4 millî maç mahrumiyeti cezası vermiştir.
arjantin - ingiltere maçındaki olaylar uluslararası bir ıskandal hüviyetini almış ve dünya basını ingilizleri suçlama huusunda birleşmiştir
zürihte münteşir der sport diyor ki "ingilizler dolap çeviriyor"
oğuz şeren bildiriyor
lıverpool — italya’dan şiliye kadar lâtin dünyası, 1966 jules rimet kupası maçlarında hakemlerin taraf tuttuğundan yakınmaktadır.
hakemlerden en çok şikâyetçi olanlar güney amerika takımlarıdır. bunlara öncülük eden arjantin ve uruguay'lı yöneticilere göre lâtin amerika takımlarının son dört takım arasına girmesine hakemler mâni olmuştur.
lâtin amerika'lı yöneticilere katılan isviçre bile, fifa’nın ingiliz yöneticilerini, «hakemleri elde etmekle» itham edecek kadar ileri gitmiştir.
hâdiseler nasıl geçti
hakemlerin taraf tuttuğu iddiası, arjantin - ingiltere maçındaki olaylardan sonra alevlenmiştir. güney amerika futbol konfederasyonu başkanı pegrian teófilo salinas, arjantin'i takbih eden ve arjantin ile uruguay’lı futbolcuları şiddetle cezalandıran fifa disiplin komitesinin yetkilerini müzakere etmek üzere lâtin amerika temsilcilerini olağanüstü bir toplantıya dâvet etmiştir.
salinas’a göre «fifa tesir altında kalarak hatalı kararlar almaktadır.» salinas, bu iddiasına dayanak olarak şu hususları öne sürmüştür: «disiplin komitesi’nin arjantin’i 1970 dünya kupasına almamakla tehdit etmesi şaşılacak bir harekettir. bu turnuvanın 1970 ile ne ilgisi var? arjantin takımı kaptanı rattin hakkında alınan cezai tedbirler belki de haklı olabilir. fakat rattin ile beraber solari, onega ve ferreiro’nun da cezalandırılması büyük haksızlıktır.»
öte yandan zürih’te, «der sport» gazetesinin spor yazan walter lutz, ingiltere’nin kupada avantaj sağlayabilmek için «dolap dümen çevirdiğini» iddia eden bir yazı kaleme almıştır. lutz'a göre, şu iki örnek, ingiltere’nin kasıtlı hareket ettiğinin en açık delilidir:
1: arjantin - ingiltere maçı orta hakemliğine bir alman getirilmesi,
2: ingiltere - portekiz maçının wembley’e alınması.
