tarih: 05 haziran 1938 pazar, de la meinau stadyumu, strasbourg meinau hakemler: ivan eklind (isveç), louis poissant (fransa), ernest kissenberger (fransa)
brezilya: lorenzato algisto ‘batatais’, domingos antonio da guia, artur machado, jose mendes procopio ‘zeze’, martim mercio da silveira (kaptan), afonso guimaraes da silva ‘alfonsinho’, jose da santos lopes, ‘romeu’ pellicciari, ‘leonidas’ da silva, jose berjun peracio, ‘hercules’ de miranda teknik direktör: ademar pimenta (brezilya)
polonya: edward madejski, wladyslaw szczepaniak (kaptan), antoni galecki, wilhelm gora, erwin nyc, ewald dytko, ryszard piec, leonard piatek, fryderyk scherfke, ernest wilimowski, gerard wodarz teknik direktör: josef kaluza (polonya)
goller: leonidas (brezilya) 18, fryedryk szerfke (polonya) 23 penaltıdan, romeu (brezilya) 25, peracio (brezilya) 44, ernest wilimowski (polonya) 53, ernest wilimowski (polonya) 59, peracio (brezilya) 71, ernest wilimowski (polonya) 89, leonidas (brezilya) 93, leonidas (brezilya) 104, ernest wilimowski (polonya) 118
(tercüman’ın 1990 basımlı büyük futbol ansiklopedisinden alıntıdır.)
bu kupanın gol kralı brezilyalı leonidas, polonya maçında saha çok çamur olduğu için ayakkabılarını çıkartıp oynamak istedi. ancak maçın isveçli hakemi buna izin vermedi.
ilk basımı 2004 yılında olan halit kıvanç'ın "futbol! bir aşk..." kitabından;
büyük hoca pozzo'nun çocukları zaferlerine zafer katacak, bu defa da dönemin güçlü ekibi macar milli takımı'nı 4-2 yenmeyi başaracaklardı.
1938'de fransa'da oynanan üçüncü dünya kupası'nda evsahibi fransızlar, italya karşısında 3-1'lik sonuca boyun eğmişlerdi. bu kupanın unutulmaz olayı ise, brezilyalı leonidas'la polonyalı willimowski'nin gol düellosu idi. maçı brezilya 6-5 kazanırken toplam onbir golden altısını bu iki futbolcu kaydetmişti. bu arada kupanın gol krallığını kazanacak leonidas'ın hakeme gidip "ne olur, çıplak ayakla oynamama izin verin.
ayakkabıyla istediğim gibi gol atamıyorum" demiş, tabii hakemden böyle bir müsaade alamamıştı. sonra?.. sonra araya "dünya savaşı" girecek ve "dünya kupası" ancak on iki yıl sonra yeniden yapılabilecekti.
brezilya 1930larda dünyanın en iyi takımı sayılmasa bile, yine de polonyalı taraftarlar, bu "onurlu" yenilgiyi uzun süre hatıralarından silememişlerdir.
maçla ilgili ilginç bir anekdot ise polonyalı futbolcular turnuvadan sadece 1 hafta önce kampa girmesidir. bunun 2 sebebi vardır: ilki bu oyuncuların amatör olması ve daha başka yaptıkları mesleklerinin olmasıdır ve ikincisi de polonya ligi henüz bitmediği için ligdeki takımların hocalarının en iyi oyuncularını bırakmak istememeleridir.
bu maç aslında fransa'nın güneyindeki toulouse şehrinde oynanacaktı ama polonyalıların haklı bir gerekçeleri vardı burada oynamamak için. bu şehrin oldukça sıcak olmasının, brezilyalıları avantajlı konuma geçireceğini yönünde itiraz eden polonyalı yetkililerin isteği gerçekleşti ve maç strasburg'ta oynandı. ama bu itiraz gerekçesiyle değil. çünkü savaşın sesleri yavaş yavaş duyulmaya başlanmış, çıkan karışıklıklardan dolayı avusturya turnuvadan çekilmişti. bu sebeple turnuva takviminde bir değişiklik yapılarak bu maçın oynanma yeri değiştirilmişti.
ilk basımı 1997 olan eduardo galeano'nun "gölgede ve güneşte futbol" kitabından;
uluslararası basın, turnuvanın en iyi oyuncularını seçti. onlar arasında brezilyalı iki zenci futbolcu leonidas ve domingos da guia da vardı. leonidas attığı sekiz golle gol kralı da olmuştu, onu yedi golle macar zsengeller izliyordu. leonidas'ın gollerinden en güzeli çıplak ayakla polonya'ya attığı goldü. leonidas, bardaktan boşanırcasına yağan yağmurun altında, sahanın çamurunda ayakkabısını kaybetmişti.
ilk basımı 1997 olan eduardo galeano'nun "gölgede ve güneşte futbol" kitabından;
bir sineğin cüssesine, hızına sahipti ve en az bir sinek kadar muzırdı. 1938 dünya kupası'nda fransız "match" dergisinin muhabiri, onun altı bacağı olduğunuiddia etti ve bir insanın bu kadar çok baçağı olmasının karabüyü işi olduğunu düşündü. fransız muhabir, daha da ileri giderek leonidas'ın bu ayaklarının metrelerce uzayabildiği, katlanabildiği ve hatta düğümlenebildiği konusunda da uyarılarda bulundu mu tam hatırlayamıyorum.
leoonidas da silva sahaya, kırk yaşındaki artur friedenreich'in futbol yaşamına son verdiği gün çıktı ve bu üstadın asasını devraldı. bir süre sonra adı sigara ve çikolata markası olmuştu bile.. bir sinema yıldızından daha fazla mektup alıyordu: mektuplarda ondan bir resim, el yazısı ya da iş istiyorlardı.
leonidas sayısını tam olarak bilmediği birçok gol attı. bazılarını atarken havaya sıçrıyor ve havadaki topa başaşağı pozisyonda, arkaya doğru vuruyordu; öbür bir deyişle brezilyalıların "bisiklet' adını verdikleri "röveşata" hareketinin ustasıydı. leonidas o kadar güzel goller atardı ki çoğu kez golü yiyen kaleci bile ayağa kalktığında onu kutlardı.
polonya daha almanlar tarafından işgal edilmemiş. 2. dünya savaşı'nın ayak sesleri uzaklardan geliyor. fransa'da strasbourg kentinde brezilya ile polonya karşı karşıya. brezilya henüz büyük bir futbol ulusu olarak tanınmıyor. ilk turdaki bu maçı kazanan yoluna devam edecek. maça iyi başlıyor brezilya. hele bir santrforları var ki! leonidas da silva, futbol tarihinin ilk önemli süper yıldızlarından birisi. nitekim ilk yan 3-1 bitiyor. ama ikinci yarı da leonidas'a rakip çıkıyor. polonyalı sol iç willimowski de atmaya başlıyor golleri. saha çamur içinde... leonidas kenara gidip kramponlannı bırakıyor. isveçli hakem eklind, bu kara yağız delikanlıya kızıyor. "giy onları" diyor. maçın normal süresi 4-4 bitiyor. leonidas'ın iki, willimowski'nin üç golü var. uzatmada brezilyalı iki, polonyalı bir daha atınca güney amerikalılar, sahadan 6-5 galip ayrılıyor. brezilya, leonidas'ı dinlendirdiği yarı finalde eleniyor. willimowski ise işgal sonrası almanya milli" takımı forması giyiyor.
maça hollanda başlıyor. hem de ne başlama. daha almanlar topa değmeden ingiliz hakem taylor penalü noktasını gösteriyor. uzun paslaşmaların ardından cruyffun penetresi ve şimdinin bayern münih menajeri uli hoeness'in çelmesi. johan neeskens penaltıyı gole çeviriyor. ama almanlar teslim olmuyor. wolfgang overath'tan aldığı topla ceza alanına giriyor holzenbein. jansen'in müdahalesi mi yoksa alman'ın uçuşu mu hakemi etkiliyor bilinmez ama bir penalü daha. paul breitner eşitliği getiren golü aûyor. devre böyle bitecek zannedilirken yoktan golü var ediyor gerd müller. devre ara-smda cruyff, san kart görüyor itirazları yüzünden.
ikinci yanda hollanda baskısı var. ama sepp maier niçin dünyanın en iyi kalecisi olarak gösterildiğini kanıtlıyor herkese. maç bittiğinde kupa franz beckenbauer'in ellerinde.
dört yıl sonra iki takım yine dünya kupası'nda olacak. ama beckenbauer ve cruyff için kupa perdesi münih'te kapanıyor.
#48 yalınayak brezilyalı dördüncü golü atıyor brezilya vs polonya, 1938
"kara elmas" leonidas'a ayakkabıları büyük geliyordu. her ne kadar çamurlu sahanın nimetleri ile beraber ayakkabı ayağına tam otursa da o "kramponlarını" çıkartmayı tercih etmiş, maça yalınayak devam etmek istemişti. hakem de "sportmenlik gereği ona ayakkabılarını geri giymesini" söyleyerek onu uyarmıştı ama leonidas 6-5 biten maçta takımının dördüncü golünü rakip ağlara göndererek ilginç bir şekilde dünya kupası tarihine geçmişti bir kere. aynı rahatlık ne onun ne de takım arkadaşlarının karşı koyamadığı bir şekilde kulübeye yansımış; leonidas zorlu final karşılaşması için düşünülüp o maça saklandığından ötürü yarı finaldeki italya maçında oynamamıştı. italya, brezilya'yı yenip daha sonra dünya şampiyonu olmuştu. öfkeli leonidas da bu olaydan sonra hocasını "halis muhlis bir şakla ban" olmakla itham etmişti.
poland: edward madejski (gk), antoni galecki, ernest wilimowski, erwin nyc, ewald dytko, fryedryk szerfke, gerard wodarz, leonard piontek, ryszard piec, wilhelm gora, wladyslaw szszepaniak (c)
yedekler: antoni lyko, boleslaw habowski, edmund giemsa, edmund tworz, ewald cebula, jan wasiewicz, jozef korbas, kazimierz lis, stanislaw baran, walter brom, wilhelm piec
haziranda pariste finalleri yapılacak olan dünya kupası için hazırlıkla rdevam etmektedir. ... ...
dünya kupası bundan evvel 1930 da orugvayda ve 1934 de italyada yapılmış ve bunları organizatör milletlerin takımları kazanmıştı. bu sene 1938 de de müsabakaları tertip eden fransız ekibi mi kazanacak?!.. fakat bunu tahmin etmek biraz hayatperesttik olur zannındayız.
üçüncü dünya kupası haziranda parise on altı millî takım toplayacaktır. bu sene de iki tim yani itlya ve fransa, biri geçen dünya kupasının galibi olduğu için, öteki de organiaztör milletin takımı bulunduğundan doğrudan doğruya final müsabakalarında yer alacaklardır.
geri kalan 14 takımı seçmek için 10 grup teşkil edilmiştir. bunlardan 8 zi avrupa, diğer ikisi amerika ve asya takımlarından teşkil edilmiştir. ı ve vıı inci grupta müsabakalar başlamış ve neticede almanya ile isveç te parise gitmek hakkını kazanmışlardır.
şimdiye kadar yapılan maçların bir plânçocunu veriyoruz:
on altı millî takımın iştirak edeceği bu mühim müsabakaların fikstürü tanzim edildi
önümüzdeki haziran ayının ilk haftası içinde fransanın birkaç şehrinde birden başlıyacak olan dünya futbol şampiyonluğunun karşılaşma fikistürü fransa hariciye nezaretinin meşhur saatli salonunda tanzim edilmiştir. kur’a neticesinde ve ilk ağızda kuvvetli millî takımların birbirlerile karşılaşıp daha sonraki maçlara nisbeten ehemmiyetsizlerinin kalmamasını temin için iştirak edecek on altı millî takımdan en kuvvetli sekiz tanesi grup başı olarak seçilmiş ve geri kalan diğer sekiz tanesi de kur’aya tâbi tutulmuşlardır. neticede fikistür şöylece kat’iyet kesbetmiştir.
a) almanya ile isviçre - portekiz galibile.
b) avusturya ile isveç.
c) macaristan - yunanistan galibile amerika - felemenk hindistanı galibile.
d) fransa ile belçika.
e) arjantin - merkezi amerika galibile romanya.
f) çek - bulgar galibile holanda - lüksemburg galibi.
bu defa tertibini fransızların deruhde ettikleri futbol dünya kupası maçlarının birincisi bugün pariste almanya ile isviçre millî takımları arasında yapılacaktır. yarın da pariste fransa - belçika, rems'de macaristan - felemenk hindistanı, marsilyada italya - norveç, strazburg’da brezilya - polonya, havrda çekoslovakya - felemenk, tuluz’da romanya - küba millî takımları çarpışacaklardır.
fransa posta idaresi, bu maçlar münasebetile mevkii tedavüle yeni bir pul çıkarmıştır.
dün fransanın altı muhtelif şehrinde dünya kupası maçlarına devam edilmiştir.
...
brezilya ile polonya arasındaki maçın birinci devresi 3-1 brezilyalıların lehlerine bitmişken ikinci devrede kendini toplıyan polonyalılar maçı nizamî müddetinde 4-4 beraberelikle bitirmeğe muvaffak olmuşlardır. temdid neticesinde brezilya polonyayı 6-5 yanmiştir.
