makriköy (bakırköy) gençlerbirliği spor kulübü'nün 1 teşrinevvel 1920 tarihinde kadıköy ittihadspor kulübü sahasında gerçekleştirdiği spor müsameresi içinde yapılan futbol turnuvasıdır. on beş dakikadan iki devre, ofsayt kuralının uygulanmadığı ve sekiz takımın eleme usulü çeyrek finalden itibaren karşılaştığı, normal süresi eşitlik ile bittiği takdirde ilk gol yapılana kadar müsabakanın uzadığı turnuvayı final müsabakasında ezeli rakibi galatasaray'ı 3-2 mağlup eden fenerbahçe kazanmıştır.
memleketimizde şimdiye kadar görülmeyen büyük bir turnuva düzenlendi. yarım sahada, otuz dakikalık ve yedi kişiyle oynanan müsabakaların sonunda galatasaray ile fenerbahçe karşılaştı.
bundan tam doksan iki sene evvel bugün istanbul kadıköy ittihadspor kulübü’nde 'şimdiki fenerbahçe stadyumu' büyük bir katılımla bir turnuva düzenlendi. makriköy (bakırköy) gençlerbirliği kulübü tarafından tertip edilen bu futbol turnuvası gerek katılan kulüplerin çokluğu gerekse o zamana değin görülmemiş kuralları ile şehirde büyük bir heyecan yarattı. turnuvaya makriköy gençlerbirliği, altınordu, galatasaray, fenerbahçe, süleymaniye, ermeni muhteliti (karması), ingiliz muhteliti ve rum muhteliti takımları iştirak ettiler. ermeni muhteliti son anda katılmaktan vazgeçince o sırada sahada bulunan birkaç türk ve çoğu ingilizlerden oluşturulan bir karma takım onların yerine dâhil oldu.turnuvanın kurallarını ikdam’ın 3 teşrinevvel (ekim) 1920 tarihli nüshasından aynen aktarıyoruz:
“turnuva oyununda (of sayddan) maada bütün futbol kuadesi caridir. sahanın tülü altmış ve arzı da otuz metrodur. futbol on bir kişiden terkib edildiği halde; bu bir kaleci bir müdafi iki yardımcı ve üç muhacimden ibarettir. yani mecmûi yedi kişidir. oyunun müddeti beher nısıf zaman on beş dakika olmak üzere yarım saattir. eğer bu yarım saat zarfında çarpışan takımlar birbirlerine sayı yapmaya muvaffak olamazlarsa oyun kaleler değiştirilmek şartıyla ilk sayıya kadar temdid ediliyor.” özetle; “ofsayt kuralı hariç bütün futbol kuralları geçerlidir. sahanım eni otuz, boyu altmış metredir. takımlar bir kaleci bir savunma, iki orta saha ve üç hücum oyuncusu olmak üzere toplam yedi kişidir. oyun on beşer dakikadan iki devre oynanacaktır. eğer bu yarım saatte eşitlik bozulmazsa kaleler değişilerek eşitlik bozuluncaya kadar oyun devam edecektir.”
gerek ikdam gerekse spor âlemi’nden turnuvanın tafsilatını okuduğumuzda; erken bir saatte başlayan turnuva maçları sonunda rakiplerini mağlup eden galatasaray ile fenerbahçe takımlarının kupayı kazanmak için finalde karşı karşıya geldiğini, normal süresi 2-2 biten maçın uzatmaya gittiğini, fenerbahçe’nin de uzatmada üçüncü golü atarak müsabakayı kazandığını öğreniyoruz.
lâkin her galatasaray-fenerbahçe maçında olduğu gibi bu maçın sonunda da münakaşa çıktığını dönemin gazete ve spor dergilerinden okuyoruz. günümüz lisanına çevirirsek şöyle deniyor:
“galatasaraylılar hakemin maçın uzatmaya gidilmesi esnasında kaleleri değiştirtmemesinden dolayı maçın sonucuna itiraz ettiler. itirazın sonucu alınıncaya kadar kupanın makriköy gençlerbirliği kulübü’nde kalmasına her iki takım futbolcuları rıza gösterdiler.”
itirazın neticesini öğrenemedik. bununla beraber itirazın kabul edilmeyip kupanın fenerbahçe’ye verildiği kuvvetle muhtemel. bu maçın yerine başka maç oynanmadığını biliyoruz. fenerbahçe tarihçisi merhum rüştü dağlaroğlu kuşdili’ndeki fenerbahçe kulüp lokali’nden bahsederken; 1932 senesinde çıkan yangında bu kupanın da kaybolduğunu yazıyor. ayrıca meşhur kupayı galatasaray müzesi’nde de göremedik.
ingilizler ilk kısımda rüzgar altında oynuyorlar, galatasaraylılar da güneşten müteessir oluyorlardı. oyunun daha üçüncü, dördüncü dakikası idi ki; nihad bey'in mahirane vuruşu sayıyı ve bunu müteakip necip’in çektiği şuttan layıkıyla istifade eden nihad bey ikinci sayıyı da yaptı. bu sayı cidden bir harika idi. oyun tarafteynin şiddetli akınları ile devam etti. galatasaray’ın müdafi ve muhacim hatlarının çok kuvvetli olması ingilizlerin akınlarını kolaylıkla iade etmeye sebep oluyordu. birinci nısıf zaman bitti. ikinci nısıf zamanın son dakikalarına doğru galatasaray’a çekilen ceza şutunu (penaltı) adil bey muvaffakiyetle kurtardı. neticede galatasaray sıfıra karşı iki sayı ile ihraz-ı galebe etti.
