karşıyaka, 1912 yılında izmir'de kurulan ilk spor kulübüdür.
"kaf sin kaf", k.s.k harflerinin eski dilde okunuşudur. karşıyaka spor kulübü armasının içinde ay-yıldız taşıma hakkına sahip olan üç kulüpten biridir. kaf sin kaf'ın yerine bugün kısaca kaf kaf 'da denir.
ittihat ve terakki partisi’nin ikinci meşrutiyet’i ilan ettiği 1908 yılında türkiye‘de futbol genellikle yabancılar tarafından oynanmaktaydı. izmir’deki bütün takımlar rumlar, ermeniler ve ingilizler tarafından kurulmuştu. panionios ve apollon bu takımların önde gelenleriydi. maçlar azınlıklar arasında oynanmaktaydı ve bu azınlıklar diğer şehirlerde olduğu gibi izmir’de de futbola hakim durumdaydılar. bu tarihte kadızade zühtü ışıl, kadızade raşit, süreyya iplikçi, refik civelek, osman nuri ve örnekköylü hüseyin'den oluşan 6 karşıyakalı genç aralarında para toplayarak satın aldıkları futbol topuyla rus asıllı karşıyakalı bir aileye ait olan boş bir arsada futbol oynamaya başladılar.
bu arsada futbol oynadıklar bir gün yağmurun çiselemesi üzerine bir zeytin ağacının altına sığınan gençler, azınlıkların futbol sahasındaki egemenliğine başkaldırı hareketi olarak kendi kulüplerini kurmaya karar verdiler ve 1 kasım 1912 tarihinde karşıyaka mümaresei bedeniye kulübü'nü yani bugünkü adıyla karşıyaka spor kulübü'nün kuruluşunu gerçekleştirdiler. kuruluş aşamasında altı genç ile birlikte hüsnü tonak, tahir bor, fevzi fikri altay ve sezai çullu'da yer almıştır. bu tarihten 1914'te altay'ın kuruluşuna kadar karşıyaka, izmir'deki tek türk spor kulübü idi.
karşıyaka’nın tarihindeki ilk on biri kaptan raşit kadızade, suat karşıyaka, refik civelek, kaleci salih, çakır kemal, örnekköylü hüseyin, italyan hanri barter, kemal paşalı sarı ali, muharrem hüsamettin ve zühtü ışıl’dan oluşmaktaydı.
koca çınar kaf sin kaf 108 yaşında..! karşıyaka spor kulübü tarihi araştırmalarımız, karşıyaka nostalji sayfamızda hız kesmeden devam ederken, 108. yılına giren kulübümüzün kuruluşuna dair yeni belge/bilgiler bulmanın heyecanıyla bu yazıyı hazırladık. detaylarını yazımızda okuyacağınız kaf sin kaf’ın onurlu hikayesi, 1912 yılında hafif yağmurlu bir günde, bir zeytin ağacı altında başlayan, bir milletin varoluş ve başkaldırı hareketinin lokomotifi haline gelmiş sportif örgütlenmenin adı karşıyaka spor kulübü oluyordu. keyifli okumalar.
19. yüzyılın sonlarında memleketimizde olduğu gibi dünyada da spor ve özellikle futbol gelişmeye çalışan bir evredeydi. osmanlı devleti'nde kurulan kulüplerin çoğu yabancıların ve azınlıkların kurduğu kulüplerdi. istanbul, izmir, selanik gibi kozmopolit şehirlerde türklerde kulüp kurarak yabancılarla mücadele etme hevesine düşmüşlerdi. izmir'de türk gençlerinin kurduğu ilk kulüp olan karşıyaka türk mümarese-i bedeniye kulübü ile birlikte bu evrede sportif anlamda bir anlamda “devrim” gerçekleşiyordu. 1908 meşrutiyet sonrası memleketin her köşesinde faaliyette bulunan ittihat ve terakki tarafından futbol kulübü olarak kurulan takım, zaman içerisinde diğer spor dallarında da şubeler açarak ve gençleri spor yapmaya teşvik ederek günümüzde hala varlığını devam ettiren ender spor kulüplerinden biri olma unvanını korumaktadır. karşıyaka’nın kuruluşu hakkında ilk kaynak, kurucularımızdan kadızade zühtü ışıl’ın, gazeteci-yazar yaşar aksoy’a anlattıklarıdır. zühtü bey şöyle anlatıyordu;
"aramızda ilk defa bir topluluk kurmaya 5-6 arkadaş o günlerde bu arsada karar verdik. ağabeyim kadızade raşit, teyzezadem süreyya iplikçi, ben, refik civelek, osman nuri, örnekköylü hüseyin, bir zeytin ağacının altında hafif yağmurlu bir günde biz de bir kulüp kurmayı tasarlamıştık. içimizdeki milli heyecan bir yangın gibi ateş almıştı.”
aynı görüşmelerin birinde kurucularımızdan sadi iplikçi ise şöyle anlatmıştı;
"sene 1912, karşıyakalılar bir spor kulübüne kavuşuyorlar, sevinç içindeler. büyüklerimiz omiros’un tarlasını temizlemişler, seyyar kale direklerini dikmişler, üstüne de gaytan ipini çekerek kale kurulmuş aralarında oynuyorlar. biz küçükler de kalenin arkasına topun kaçmasını bekliyoruz. yakalayıp ayakla vurup kendilerine gönderelim diye. rumlar o sırada karavokiri tarlası’nda top oynarlardı. soğukkuyu caddesi’nde demiryoluna nazır hacı ziya bey’in evlerinden birisini büyüklerimizden hüsnü tonak, tahir bor, merhum avukat fevzi fikri altay, raşit kadızade, süreyya iplikçi, sezai çullu döşemişler, bir de çaylı toplantı düzenlemişler, sporseverler ile sporcu gençleri davet etmişlerdir. biz küçüklere de çay, pasta tevzii için vazife vermişlerdi. küçük, büyük herkes sevinçli idi. karşıyaka mümareseyi bedeniye kulübü resmen kuruluyordu…”
yine kulübümüzün ilk umumi(genel) kaptanı cemal ahmed umar’ın 1926 yılında spor alemi dergisinde kendisine sorulan “izmir şampiyonu karşıyaka kulübü’nün mazisi” başlıklı makalesinde kuruluşumuzu;
“günün birinde, ‘karşıyaka kulübü nasıl teessüs etti (kuruldu)?’ diye bir sual karşısında bulunacağımı düşünse idim ve bu suale de benim cevap vermekliğim lazım olduğunu bilseydim, kulübü ilk defa tesis edenlerden küçük yaşımda malumat toplamaya çalışırdım. fakat o zamanlar ne ben buna ihtimal vermiş ve ne de müessisler (kurucular) bunu düşünebilmişlerdi. izmir’in eski sporcularıyla karşıyakalıların pekâlâ hatırlayacakları üzere, karşıyaka’da ‘omiro tarlası’ denilen o zamanın asri (modern) stadyumunun topraklarında, henüz yeni alınan ayakkabılarını topa ve topla beraber toprağa vurarak burnunu beyaz bir nesne şekline getiren futbol meraklılarının akşam eve dönünce işittikleri ağır sözler bile buranın cuma günleri kalabalık bir meraklı kitlesi toplamasına mani olamazdı. işte, biz o zamanın kale arkası futbolcularındanız. görüyorsunuz ki, mazimiz ne kadar şereflidir. kale arkasında büyüklerin top atmasını bekleyip yumrukla topa vurmaya pek meraklı olan kaleciye topu atmak, bizim için pek zevkli idi. bazen topa verdiğimiz yanlış falso neticesi top kaleciye gitmezse arkamıza yerden alma küçük bir taş da yerdik. işte bu bizim gibi, kale arkası futbolcularına taş atan ve bize kale direği taşıtan futbolcular 328 (1912) senesi eylülü’nün on ikisinde ‘karşıyaka kulübü’ diye bir spor kulübü yaptılar….” diye anlatmıştı. anlatım ve sözlü tarihten ziyade, bizim karşıyaka’nın kuruluşu ile ilgili bulabildiğimiz ilk evrak 19 kanunuevvel 1330 - 01.01.1915 tarihli ahenk gazetesindeki “karşıyaka terakki kulübü”nün kuruluşu. gazete haberinde adı geçen karşıyaka terakki kulübünün tam adı ise karşıyaka türk mümarese-i bedeniyye terakki kulübü. ilgili tarihteki haber şöyle;
"her türlü mümarese-i idmaniyeye (beden eğitimine) hizmet etmek emeliyle karşıyaka’da (terakki) namı altında (ismiyle) bir kulüp tesis edilmiştir. kulüp, karşıyaka müdafaa-i milliye şubesi dairesindedir. futbol oynamak, kayıkta kürek çekmek, koşmak, yürümek gibi her birisi menafi-i azimeye mucip olan (önemli yararlara neden olan) enva’i idmanlar (çeşitli beden eğitimleri), sporlar icra etmek isteyen gençlerimizin, bugünkü cuma gününden itibaren muamele-i kaydiyelerine ibtidar edilecektir (kayıt işlemlerine başlanacaktır). muamele-i kaydiyenin cuma günleri zevali saat (öğleden sonra) ikiden altıya kadar ve eyyam-ı sairede (diğer günlerde) beşten sekize kadar icrası karargir olmuştur".
kaynak taramalarımızda bulduğumuz 28 ocak 1915 tarihli gazete haberi ile 30 ocak 1915 tarihli gazete küpürlerini karşıyaka camiasına hayırlı olmasını temenni ederim. belirtmiş olduğum iki gazete haberinin ilkinde 28 ocak 1915 tarihinde yapılan müsabakanın çağrısı ve bilgisi şöyle anlatılmış; “karşıyaka müdafa-i milliye cemiyeti’nin himayesi altında kurulmuş olan “mümarese-i bedeniyye terakki kulübü” ilk defa olarak izmir ittihad ve terakki merkez ticaret mektebi” birinci futbol takımıyla bugün karşıyaka’da osman paşa camii şerifi yanındaki meydanlıkta alafranga saat ikide(14:00) bir yarış yapacaktır. “ haberde geçen “osmanpaşa camii yanındaki meydanlık” , karşıyakalı gençlerin, 1912 yılında bir zeytin ağacı altında kurdukları omiros tarlası dediğimiz şimdiki karşıyaka çocuk yuvası’nın bulunduğu alan. bulduğumuz diğer haberde ise, kurucularımızın tamamının beyanında belirtilen yani 1912 yılında, gayrı resmi olarak kurulmuş, mücadele başlamış fakat 1915 yılına gelindiğinde mücadelenin resmileşmesi için hukuki boyut kazanmış ve karşıyaka müdafaa-i milliye cemiyeti himayesinde resmen kaf sin kaf ortaya çıkmıştı. izmir genelinde gayrı müslim ve türk olmayanların spordaki üstünlüğünü, 1912 yılında karşıyaka, 1914 yılında altay kulübü ile mücadele boyutunu hukuki ortama taşıyan müdafaa-i milliye cemiyeti, şehirdeki türk varlığını ortaya koyup, bir anlamda örgütlü mücadele olması gerektiği için bu iki kulübümüzü tesis ettiğini tahmin ediyoruz. kulübümüzün tam adı yukarıda belirttiğimiz üzere “karşıyaka türk mümarese-i bedeniyye terakki kulübü”
ilgili haber şöyle; “evvelsi gün yazdığımız veçhile karşıyaka’da, karşıyaka türk mümarese-i bedeniye kulübü ile ittihad ve terakki mektebi arasında yarış yapılmıştır. neticede “mümarese-i bedeniyye kulübü” sıfıra karşı üç gol ile (3-0) kazanmıştır. türklüğün gücünü yükseltmeye çalışan her iki kulübü de kutlular ve bu yolda çalışmalarına devam etmelerini dileriz. “
kuruluşumuzdan birkaç sene sonra memleketin işgali ile birlikte kulübümüz dağılmıştı. herkes cephelere koşmuştu. ta ki 1922 büyük istirdat(kurtuluş)’a kadar. 1922 senesinde toplanan 58 karşıyaka sevdalısı yeniden buluşup karşıyaka gençler birliği namında bir kulüp tesis ettiler. izmir gazeteleri aynı süreçte, bir başka karşıyaka kulübünden daha söz etmektedir: karşıyaka idman ocağı. 1925 yılının ortalarına doğru adını bu günkü şekliyle karşıyaka spor kulübü olarak değiştirerek, 1926 veya 1927 yılından itibaren karşıyaka idman ocağı ile birlikte iki kulübün birleşmesi daha da güçlendiriyordu. 1925 yılında oynadığımız tüm kupaları ve izmir mıntıka şampiyonluğunu kıl payı kaçırdığımız 1925 senesini ve tarihimizin bilinmeyenlerini ilerleyen aylarda gazetemizde neşr etmeye niyetliyiz. 1926 yılında izmir mıntıka şampiyonu olarak tüm türkiye’de adından söz ettiren karşıyakamız, dönemin basın yayın organlarında sürekli yer alıyordu. 1926 yılında kulübümüzün kurucu futbolcularından ilk milli futbolcumuz vahyi bey ise iki defa milli formayı giyerek, altay’lı hamid bey’den sonra izmir’de milli formayı terleten ikinci futbolcu oluyordu. 1925 ve 1926 yılında gazi mustafa kemal atatürk kulübümüzü iki defa ziyaret ediyordu. 1930’larda ise bisiklet, yüzme, denizcilik, tenis, güreş ve atletizm gibi dallarda türkiye ve dünya rekorları kulübümüz sporcuları tarafından kırılıyodu. kuruluşumuzdan, erken cumhuriyet dönemine kadar olan bu süreçte başarıları, devamlılığı ve 108 yıldır 18 branşta faaliyetleri ile türkiye’nin en önemli kulüplerinden birisidir kaf sin kaf. kaf sin kaf’ın bizlere emanet ettiği ümit ve aşk hikayesini kısaca aktarmaya çalıştım. 108 yaşını deviren kulübümüz hakkında hala ortaya çıkmamış, kaynak taraması yapılması gereken çok fazla konu olduğunun farkındayım. özellikle karşıyakalı gençleri , karşıyaka tarihini, kaynaklarından doğru bilgi/belgeler ile ortaya çıkarmaya, hamasi sözler ile değil daha çok çalışarak karşıyaka spor kulübü’ne büyük güç katmaya davet ediyorum.
Dostluk Maçı: Karşıyaka Türk Mümaresei Bedeniyye Terakki Kulübü 3-0 İzmir İttihad ve Terakki Merkez Ticaret Mekteb (Bu maçtasınız) İzmir İttihad ve Terakki Merkez Ticaret Mektebi
Dostluk Maçı: Karşıyaka Türk Mümaresei Bedeniyye Terakki Kulübü 3-0 İzmir İttihad ve Terakki Merkez Ticaret Mekteb (Bu maçtasınız)
* Listedeki maçlardan birinin sayfasına gitmek için üzerine tıklayın... * Oynanmamış maçlar listede yer almaz...
