muazzam derbi 24 aralık 1905 mehmet yüce macakolik.com
futbol tarihimizin kurucu kulüpleri moda ve kadıköy, papaz bahçesi’nde kozlarını paylaştı. moda’nın bir kişi eksik oynadığı bu muazzam derbiyi kalabalık bir kitle heyecanla takip etti.
futbol meraklılarının en çok merak ettiği bahislerden biri de, futbolun memleketimizde ilk defa nerede ve ne zaman başladığıdır. bu sualin cevabını vermek kolay değil. oldukça geniş bir coğrafyada hüküm süren osmanlı imparatorluğu; bünyesindeki çeşitli millet, din ve mezhepten topluluklarla, her türlü yeniliğin kolayca ifa edileceği bir konum arz ediyordu.
modern manâda ilk defa on dokuzuncu asrın ortalarına doğru britanya adaları’nda oynandığını varsaydığımız bu oyunun memleketimiz coğrafyasına girebileceği birçok kapı, liman vardı. bunlardan en önemlileri selanik, izmir ve elbette payitaht istanbul’du.
ingilizlerin yaşadığı her yerde futbol, kriket veya ragbinin oynanması çok doğaldı. bu saydığımız liman ve daha birçok vilayette ingilizler vardı ve hemen hepsi de kadınlar da dâhil olmak üzere spor yapıyordu.
1880 senesinden daha kadim senelerde istanbul, izmir ve selanik’te ragbi ve futbol oynandığını, dönemin gazetelerinden, o devir yaşamış sporcuların hatıralarından anlıyor ve biliyoruz ama ilk defa nerede ve ne zaman oynandığını kesin olarak bilmemiz mümkün değil.
yirminci asrın hemen başında, izmir ve selanik’te futbol bir birlik etrafında toplanmış, örgütlenmiş ve programlı bir hale gelmişti. lig maçları evvela izmir ve selanik, 1904 – 05 sezonunda ise izmir’deki ligi tesis eden james la fontaine’nin öncülüğünde ve girişimiyle istanbul’da başladı.
ertesi sene ingiltere’de yaptırılan ve etrafında gümüşten on adet yürek şeklinde uzuvları bulunan bir şilt ortaya kondu. şampiyon olan takım gümüş yüreklerden birine ismini kazıyacak ve şilt bir sene müddetle o kulüpte kalacaktı. 1905-06 den 1914-15 senesine kadar tamam on sene içinde bu yüreklerden en çoğunda ismi kazılı kulüp de, şildin ebedi sahibi olacaktı.
şilt için yapılan bu ilk ligde, dönemin en kuvvetli dört kulübü constantinople football association championship shield namıyla anılan birliğin etrafında müsabakalara başlamışlardı. ingiliz moda, rum kadıköy ve elpis kulüpleriyle, ingilizlerin sefaret yatı hms ımogene iki devreli ve iki ayrı çayırda oynanan ligin sahipleriydi. dört kulüp de ingiltere futbol federasyonu'na âzâ olmuş ve isimlerinin sonuna association football club manâsına gelen afc uzantısını koymuşlardı.
işte bu müsabakalardan kadıköy ile moda arasında olanı, kadıköy’ün ev sahipliğinde papaz bahçe çayırı’nda icra edildi. moda’nın çayırının adı yoğurt çeşme idi. bu muazzam ve nefes kesen derbide on birinci oyuncusunu bulamayan moda mecburen on kişi sahaya çıkıyor, bu yetmezmiş gibi iki önemli bek oyuncusu bay fresco ve bay heald’in sakatlıkları nedeniyle yerlerine tecrübesiz gençleri oynatıyordu.
kadrosunda dönemin en meşhur orta saha oyuncusu ingiliz horace armitage ve kimon gibi müthiş bir rum santrafor ve ilk türk futbolcusu bobby fuad (fuat hüsnü kayacan)’ı bulunduran kadıköy, eksik ve zayıf rakibini sürklase ediyor ve maçı beş golle ve hiç gol yemeden kazanıyordu. müsabakayı izleyen taraftarları sevinç içinde sahaya doluşuyor ve gelenek olduğu üzere futbolcuları omuzlarına alıyordu.
constantinople association foot-ball league moda a.f.c., cadikeuy a.f.c. 25 aralık 1905 the levant herald
this league match was played at papaz haktebe, kadikeui, the 24th inst., and resulted in a win for the kadikeui a.f.c. by five goals to nil. it may be said, however, that the moda a.f.c. were playing one man short and had also the misfortune to subtitute their two full hacks, mesars, fresco and h. heald.
the position of the respective clubs forming the league, is now as follors: -
mehmet yüce'nin türk futbol tarihi - birinci cilt: osmanlı melekleri adlı kitabından;
kadıköy futbol kulübü (istanbul) 1902
1899 yılında kurulduğu yönünde kayıtlar, hâtıralar olsa da 1902’de james la fontaine ve yani vasilliadis tarafından kurulduğu kuvvetle muhtemel olan futbol kulübüdür. istanbul futbol ligi’nde iki yıl üst üste şampiyon olmuştur. kulüp üyeleri ve oyuncularının çoğunluğunu rumların oluşturması nedeniyle bir rum kulübü olarak anılabilir.
kadıköy futbol kulübü, istanbul futbol birliği şild şampiyonluğu’na adım hak ettiren ilk kulüptür. sadece bu hususiyeti bile onun futbol tarihimiz açısından ehemmiyetini göstermektedir. ilk nesil futbolcularımız; fuad hüsnü, haşan basri ve dalaklı hüseyin bu takımda forma giymiştir.
1905-06 istanbul futbol ligi, istanbul futbol ligi'nin ikinci sezonudur. dört takımın mücadele ettiği ve her birinin, diğerleriyle ikişer maç yaptığı sezonun şampiyonluğunu tüm maçlarını kazanan cadi-keuy elde etti. maçların tamamı kuşdili çayırı'nda oynandı. takımların aldığı galibiyete 2, beraberliğe ise 1 puan verilmişti.
