tarihinde büyük savaş yaşamamış brezilya da "gelmiş geçmiş en büyük felaket" olarak adlandırılan karşılaşma. 1950'deki kupaya özgü final grubunun son maçı. şans bu ya, en iyi durumdaki iki takım oynuyor. brezilya, bu maçta berabere bile kalsa kupayı alacak. uruguay'ın ise galibiyete ihtiyacı var.
199 bin 500 kişi rio'daki maracana stadı'nı dolduruyor. tribünler zaferden emin. maçın ilk bölümünün tek hakimi brezilya. kaleci maspoli, jair ve ademir kaynaklı brezilya ataklarına tek başına karşı çıkıyor. 47. dakikada 200 bin kişinin beklediği gol geliyor. turnuvanın gol kralı ademir ve zizinho, uruguay savunmasını sola çekiyor ve sağdaki friaça'ya aktarılıyor top. onun vuruşu ağlara gidiyor. artık şampiyonluk şarkıları söyleniyor maracana'da.
uruguay bundan sonra ataklara başlıyor. brezilyalı futbolcular sanki kupayı kazanmış havasındalar. 65. dakikada bunun faturası ödeniyor. varela'nın uzun topunu sağda ghiggia kovalıyor. ortasında büyük yıldız schiaffino ağlan buluyor. seyirci hâlâ rahat çünkü bu skor da yetiyor onlara. ama brezilya takımı nedense bir hayalete dönüşüyor. dakika 79. ghiggia'dan perez'e. perez'den ghiggia'ya. uruguaylının şutu ağlara gidiyor.
maç bittiğinde stattan çıt çıkmıyor. saatler geçtikten sonra bile şoktaki brezilyalılar stadı terk etmiyor. kendisini tribünden atıp intihar edenler oluyor. brezilya kalecisi barbosa yıllarca insan içine çıkamıyor ve bir gün o golleri yediği direkleri evine getirip takım arkadaşlarının önünde yakıyor.
#43 hayaletler barbosa'nın etrafını sardı brezilya vs uruguay, 1950
brezilya beş kez dünya kupasını kaldırmış olabilir ama ülke hâlâ 1950'de rio de janeiro'da -ezeli rakip-uruguay'a kaptırılan şampiyonluğun yaralarını kapatabilmiş değil. brezilya maç öncesinde, maracana'da kişiye 199.854 kişiye oynanan -ki bu bir dünya rekorudur- maçın ezici favorisiydi. karşılaşmanın bitimine on bir dakika kala defansın zaafından yararlanan ghiggia'nın sağ taraftan vurduğu şut, kaleci barbosa'yı mağlup etmişti. gole inanmayan maç spikeri, "uruguay'ın mı golü? uruguay'ın mı golü?" diye birkaç kez sayıklamıştı. maçı kazandıran adam ghiggia maçtan sonra şöyle bir itiraf yapmıştı: "bir hayalet olarak onları sonsuza kadar rahatsız edeceğim." o günden sonra da ülkenin en büyük günah keçisi ilan edilen kaleci barbosa hayatını kaybedene kadar bu gol nedeniyle suçlandı.
rio de janairo 16 nafen - nihayet dünya futbol şampiyonu belli olacaktır. brezilya onbirinin şampiyon olacağı kuvvetle tahmin edilmektedir. spor muhabirlerinin kaydettiklerine göre brezilya takımında öyle oyuncular vardır ki bunlara yer yüzünün herhangi bir yerinde rastlamak mümkün değildir. ingiliz spor muharrirleri ingiliz futbolünün bile brezilya futbolünden ders alması gerektiğini yazmaktadırlar.
bugün yapılacak olan final maçını brezilyanın kazanacağına korkusuz ve açık farklarla bahsi müşterek oynanmaktadır. stadyomun gelenleri hepsini alamıyacağı ve seyircilerden bir kısmını dışarıdan «seslerle» maçı takip edeceği zannedilmektedir.
şampiyonada en çok temayüz eden futbolcu brezilyalı adenar'dı
brezilyada yapılan jules rimet dünya futbol şampiyonasında temayüz eden oyuncular şunlardır;
1 - uruguay: brezilya'yı 2 - 1 mağlûp ederek şampiyon olan uruguay takımının sol içi schiffiana: turnuanın en fazla gol atan (8) en iyi oyuncusu olarak kabul edilmektedir. 2 - brezilyalı sağ iç adenar. fevkalade kafa oyunu ve vücut çalımlariyle dünya kupasının 2 numaralı oyuncusudur.
bundan sonra oyuncular şu şekilde tasnif edilmektedirler.
3 - ispanyol santraforu zarra, 4 - isveçli sol iç palmer, 5 - isveçli sağ iç skoglund, 6 - italyan capello, 7 - isviçreli bihel, 8 - isveç kalecisi k. swensonn, 9 - yugoslav çaykovski, 10 - şili takımının sol açığı diaz, 11- meksika kalecisi carbajal
görüldüğü gibi ingiltere takımından hiç bir oyuncu bu tasnife girmeye hak kazanamamıştır.
dünya kupasının son durumu şu şekildedir; 1 - uruguay 2 - brezilya 3 - isveç 4 - ispanya
final maçı nasıl kazanıldı?
rio de janero, 17 (a.p.) dün cereyan eden dünya futbol kupası karşılaşmalarında uruguay, şimdiye kadar temin ettiği bütün şanslarına rağmen kuvvetli brezilya takımını yenerek dünya futbol şampiyonu olmuştur.
oyunun birinci devresinde brezilya takımı ikinci dakikada ilk golü kaydetmiş fakat aradan çeyrek saat geçmeden uruguay beraberliği ve 28 inci dakikada da ikinci galibiyet golünü temine muvaffak olmuştur.
mağlubiyet brezilyalılara 30000 dolara maloldu
rio de janeiro. 17 (a.a.) dünkü mağlûbiyet her brezilyalı oyuncuya 60 bin cruzeiros'a malolmuştur. bu miktar 30 bin dolar tutmaktadır.
brezilya spor konfederasyonu her oyuncuya uruguay'ı yendikleri takdirde 10 bin cruzeiros, dünya şampiyonluğunu kazandıkları takdirde ise ayrıca 50 bin cruzeiros vermeği vaadetmişti.
evvelki oyunları için her oyuncu topyekün 23 bin cruzeiros almıştır.
brezilya futbolunun da bir tek seçicisi var: flavio costa... memleketimize gelmeden portekiz, avusturya, isviçre, çekoslovakya ve italya'da yapmış oldukları milli maçlarda pek başarı gösteremediklerinden, costa oturmuş avrupalı bir spor muharririne dert yanmış: «biz futbolu avrupalılar kadar realist oynayamıyoruz. futbolcularımız şık, zarif oyunu tercih edip neticeye gitmiyorlar. artık psikanaliz usûlü ile, milli maç havasını hissedecek, kendini oyuna vererek şahsiyet sahibi futbolcular araştırıp takımı onlardan kurmak lâzım» gibi laflar etmiştir...
1950 senesinde brezilya'da oynanan (dünya futbol kupası) maçlarında brezilya finale kalmıştı. futbola delicesine âşık olan halkın heyecanı, şampiyonluk arzusu korkunçtu. kiliseler brezilya'nın zaferi için mum dikenler, duâ edenlerle dolup taşıyordu. rio'nun büyük gazeteleri ise iri puntolarla: «costa bu maçı da kurtarısa rio valisi olur. kaybederse kendine memleket beğensin» gibi başlıklar atıyorlardı. brezilya maçı kaybetti. stadta ifrit kesilmiş, gazaba gelmiş halk, her önüne geleni yakıp geçerel mes'ulleri arıyordu. bu öfke kasırgası arasında sürüklenen, başlarını şallariyle iyice örtmüş iki kadın fena halde çarpıştılar. fakat ağızlarından gayri ihtiyari fırlayan ve bir kadın için pek kalın tonlu «pardon!» seslerinden hemen birbirlerini tanıyıverdiler. bunlardan birisi costa, diğeri ise futbol federasyonu reisi idi... kadın kıyafetine girerek çılgın halkın elinden sıvışmağa çalışıyorlardı... costa ise bu costa'dır. brezilya'da futbol sahaları, eski şatoları çeviren su hendeklerine benzer geniş, derin kanallarla çerçevelenmiştir. tribünlerde zaman zaman alevlenen heycan yangını sahaya sıçrayıp oradakilerini de yakıp tutuşturmasın diye... fakat buna rağmen genç tribündekiler kendi aralarında, sahadakiler de kendi aralarında boğuşur dururlar. brezilya'da yenmek arzısı, yenilmek acısı bu derecede yıkıcı ve yakıcıdır. şimdi costa, avrupa turnesinde alınan fena neticeler yüzünden memlekete dönünce başına gelecekleri düşünerek kabahati ruhsuz, neticesiz oynanan şahşiyetsiz futbolculara yüklemek istiyor herhalde. sıcak kanlı, heyecanlı milletlerde hep aynı usûl câri galiba...
1950 dünya kupası'nda uruguaylı alcides edgardo ghiggia ve 1970'de de brezilyalı jair ventura filho "jairzinho" turnuva boyunca oynadıkları her maçta gol atmayı başardılar.
fatih uraz'ın "adamın abdalı kaleci olur" kitabından;
kahramanlar ve hainler
(...)
uruguay'ın zaferiyle biten turnuvada final maçının soyunma odasında kazanıldığını söylemekle sanırım abartı yapmış olmam. uruguay'ın hocası soyunma odasında futbolcularından defans ağırlıklı oynamaları yönünde gereken taktikleri verdikten sonra takım kaptanı varela ayağa kalkmış ve şöyle demiş: "arkadaşlar juancito hocamız iyi bir adam. ama bence bugün saçmalıyor. brezilyalıları defans oynayarak asla yenemeyiz. sonumuz ispanya ve isveç gibi olur. maçı saha kenarındakiler kazanmaz." brezilya'yı dize getirmelerinde kaptanın bu çıkışının oynadığı unutulmaz rol halen konuşulur uruguaylı futbolcular arasında.
brezilya’nın suluboyası, maracana’nın karanlığı ali murat hamarat haziran 6, 2014 yazihaneden.com
aquarela do brasil dünyanın en bilindik sambalarından biri olsa gerek. tevatüre göre yoğun sağanak nedeniyle bir gece evine hapsolmak zorunda kalan ary barroso kaleme kâğıda sarılır, yağmur dinmeden başyapıtını ve başka bir şarkısını bitirir.
terry gilliam’ın letafeti brazil’in de süsü olan parça, aslında hemen kulaklara kazınmıyordu. 1940 rio karnavalı’nın en popüler üç şarkısı arasına da giremeyen “samba diyarının suluboyası” ayrıca toprakların yetiştirdiği en büyük besteci villa-lobos ile barroso arasında fırtınalar koparıyordu. ikisi yıllarca konuşmamış, tesadüf 1955′te brezilya devleti tarafından en büyük onurla taltif edilirken, iki cümle kurmak zorunda kalmıştı.
on parmağında on marifet olan ary çok da beklememişti şarkısının popüler olması için. walt disney’in bir animasyonu tüm kapıları aralıyordu. 1942 tarihli saludos amigos vizyona girdikten sonra parça radyolarda milyonlarca kez çalıyor, hemen ingilizce sözler yazılıyordu.
barroso’nun keyfine diyecek yoktu. bir başka eseri rio de janeiro en iyi özgün müzik alanında oscar’a aday olmuştu. hasta flamengo taraftarı olan şarkı yazarının bir işi daha vardı. futbolun bambaşka bir tutku olduğu topraklarda, birçoklarının gönlündeki mesleği yapıyor, maçları radyoda anlatıyordu.
malum 1950 dünya kupası brezilya’daydı. statü gereği şampiyon lig usulü belli olmuş, ev sahibi ile uruguay son maçta karşılaşmıştı. sambacılara beraberlik yetiyordu. 200 bin kişiye karşı sahne alan deplasman ekibi 79. dakikada maracana’yı susturmuştu. ghiggia’nın başardığını sonradan papa ve frank sinatra yapacak, on binlerce insandan çıt bile çıkmayacaktı…
o günden sonra brezilya iç sahada kullandığı beyaz-mavi formasını toprağa gömüyor, artık markalamış formasına kavuşuyordu. oyuncular bir bir emekliye ayrılmış, kalesinde iki gol gören file bekçisi moacir barbosa sonraki kuşaklara yaklaştırılmamıştı.
o maçı anlatanlardan biri de radyoya bir süre veda etmek zorunda kalacaktı. evet doğru bildiniz, o spiker aynı zamanda dünyanın en güzel sambalarından birinin yazarıydı…
rio de janeiro, 16 (a.a.) — dünya futbol şampiyonluğu maçlarının bugün burada 150 bin seyirci önünde yapılan karşılaşmalarında uruguay, brezilyayı 2-1 mağlup etmiş ve bu suretle 1950 dünya futbol şampiyonu olmuştur.
(not: bu maça ait daha evvel gelen bir tahmin yazısı son sayfamızdadır.)
şampiyonada en çok temayüz eden futbolcu brezilyalı adenar'dı
brezilyada yapılan jules rimet dünya futbol şampiyonasında temayüz eden oyuncular şunlardır:
1 — uruguay: brezilyayı 2 - 1 mağlûp ederek şampiyon olan uruguay takımının sol içi schiffiana: turnuanın en fazla gol atan (8) en iyi oyuncusu olarak kabul edilmektedir.
2 — brezilyalı sağ iç edanar fevkalâde kafa oyunu ve vücut çalımlariyle dünya kupasının 2 numaralı oyuncusudur. bundan sonra oyuncular şu şekilde tasnif edilmektedirler.
3 — ispanyol santraforu zarra,
4 — isveçli sol iç palmer,
5 — isveçli sağ iç skoglund
6 — italyan capelio
7 — isviçreli bihel
8 — isveç kalecisi k. swensonn
9 — yugoslav çaykovski
10 — şili takımının sol açığı diaz
11 — meksika kalecisi carbajal
görüldüğü gibi ingiltere takımından hiçbir oyuncu bu tasnife girmeye hak kazanamamıştır.
rio de janeiro 17 (a.p.) — dün cereyan eden dünya futbol kupası karşılaşmalarında uruguay, şimdiye kadar temin ettiği bütün şanslara rağmen kuvvetli brezilya takımını yenerek dünya futbol şampiyonu olmuştur.
oyunun birinci devresinde brezilya takımı ikinci dakikada ilk golü kaydetmiş fakat aradan çeyrek saat geçmeden uruguay beraberliği ve 28 inci dakikada da ikinci galibiyet golünü temine muvaffak olmuştur.
rio de janeiro 17 (a.a.) — dünkü mağlûbiyet her brezilyalı oldu oyuncuya 60 bin cruzeiros'a malolmuştur. bu miktar 30 bin dolar tutmaktadır.
brezilya spor konfederasyonu her oyuncuya uruguay'ı yendikleri takdirde 10 bin cruzeiros, dünya şampiyonluğunu kazandıkları takdirde ise ayrıca 50 bin cruzeiros vermeği vaadetmişti.
evvelki oyunları için her oyuncu topyekün 23 bin cruzeiros almıştır.
rio de janeiro, 21 (a.a.) — dünya kupası futbol şampiyonluğu için yapılan maçlar büyük bir muvaffakiyet elde etmiştir. bu maçlara hazırlayan komite bütün masrafları ödedikten sonra 200 bin sterlin gibi muazzam bir kâr elde etmiştir.
rio de janeiro'ya rakip olan sao paulo şehri rio de janeiro'daki stadyomun büyüklüğünde bir srad inşa ettirmeğe karar vermiştir. yapılacak olan yeni stadyom şimdiki 80 bin kişilik stadyoma ilave edilecektir. yeni stadyom sao paulo şehrinin 400 üncü yılını kutlularken 1954 te hazır olacaktır.
wembley'de yapılan ingiltere - portekiz (2-1) ve ingiltere - almanya (4-2) maçlarında topluca 11,5 milyon lira hasılat elde edilmiş ve böylelikle futboldaki hasılat rekoru yenilenmiştir. final 6 milyon, yarı final ise 5,5 milyon getirmiştir. eski hasılat rekoru, 1950 de rio de janeiro’da yapılan uruguay - brezilya (2-1) maçına ait olup.;3 milyon 780 bin lira idi.
